زمينهسازی قيام و حكومت جهانی حضرت مهدی(عج) در زمان غيبت حداقل معنای انتظار است؛ انتظار در اين معنا منحصر نيست كه همه رفتار ما در راستای وصل و پيوست به اتفاق ظهور باشد، بلكه بخشی از وظايف ما با توجه به ويژگیها و حساسيتهای دوران غيبت در خود دوران غيبت معنا پيدا میكند.
حجتالاسلام و المسلمين خدامراد سليميان، عضو هيئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در گفتوگو با خبرگزاری بينالمللی قرآن (ايكنا)، با اشاره به اين مطلب كه انسانها در هر دورهای بر حسب شرايط زيست، شرايط اجتماعی و حتی شرايط فردی خود، مكلف به انجام تكاليفی هستند، بيان كرد: بالطبع هر دورهای و شرايطی با آزمايشهايی از سوی خداوند همراه است كه نهايتاً نتيجه اين آزمايشها سعادت يا شقاوت افراد حاضر در آن شرايط و دوره را مشخص میكند اما از سوی ديگر پيامبران الهی آموزههايی را آوردهاند كه متناسب با اقوام و مللِ آنها و دوره و شرايط و آزمايشی كه از سوی خداوند برای آن اقوام و ملل تعيين شده است، آنان را متعهد به موازينی جهت پشت سر گذاشتن آزمايشهای الهی و نيل به سعادت میسازد.
سليميان با اشاره به مد نظر قرار گرفتن همه نيازهای معقول و منطقی بشريت تا قيامت، در آموزههای پيامبر عظيم الشأن اسلام(ص) به عنوان پيامبر خاتم و تكميل كننده همه اديان گذشته، گفت: اين آموزهها به عنوان خاتم الاديان، كه متناسب عصر بعثت پيامبر(ص) است، در دوران ما و تا قيام قيامت مجری و مد نظر خواهد بود. اما بنا بر باور به وجود منجی و موعودی كه در آينده ظهور خواهد كرد، ما در دوران غيبت، برخلاف دوران حضور محضر پيامبران الهی و ائمه معصومين(ع)، تكاليف ويژهای داريم.
در دوران انتظار بايد در حوزه فرد و اجتماع نحوه زيستی را فراهم كرد كه نمود و تبلور ولو محدود يك حاكميت در عدل و امنيت و ويژگیهای حكومت جهانی حضرت مهدی(عج) باشد
عدم انحصار وظايف عصر غيبت در راستای وصل و پيوست به ظهور
وی ادامه داد: در واقع در اين دوره حالت و وضعيتی پديد آمده است كه آن را متفاوت از زمان حضور پيامبر(ص) يا امام معصوم(ع) كرده و بالطبع نوع زيست خاص اين دوره لوازم خاص خود را نيز داراست كه در آموزههای دينی نيز تحت عنوان انتظار مورد اشاره قرار گرفته است. بر اساس ديدگاه رايج، حداكثر سخنی كه در اين باب گفته شده اين است كه ما رفتارها و كارهای خود را بايد به گونهای تنظيم كنيم كه در راستای زمينهسازی و نهايتاً قيام و حكومت جهانی حضرت مهدی(عج) قرار بگيرد.
سليميان چنين تلقیای را كف و حداقل انتظار دانست و بيان كرد: به نظر میرسد كه انتظار چيزی بسيار فراتر از اين است. از بعضی از روايات استفاده میشود كه انتظار بنفسه تكاليف ويژه خود را میآورد كه صرف نظر از ارتباط آن با ظهور حضرت مهدی(عج) و حكومت جهانی ايشان، برای انسانهايی كه در دوران غيبت هستند، موضوعيت دارد.
عضو پژوهشكده مهدويت و آيندهپژوهی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی اظهار كرد: بخشی از انتظار در راستای ويژگیهای دوران غيبت است و حتی میشود گفت كه ارتباط چندانی هم با بحث ظهور و برانگيخته شدن حضرت مهدی(عج) و قيام و حكومت جهانی ايشان ندارد. به عبارت ديگر همه انتظار به اين معنا نيست كه همه رفتار ما در راستای وصل و پيوست به اتفاق ظهور باشد، بلكه بخشی از وظايف ما با توجه به ويژگیها و حساسيتهای دوران غيبت در خود دوران غيبت معنا پيدا میكند.
ما مكلف به ساخت مدلی از حكومت جهانی امام عصر(عج) در زندگی فردی و اجتماعی خود هستيم
وی افزود: میشود اين را از روايات به دست آورد كه ما در دوران انتظار و عصر غيبت میتوانيم حسب شرايط، البته در يك منطقه محدود، مدل و ماكتی ولو ناقص را از حكومت جهانی حضرت مهدی(عج) در زندگی فردی و اجتماعی خود بروز و ظهور دهيم و لذا اين روايت كه میگويد «اگر شما منتظر راستين و واقعاً منتظر باشيد هيچ فرق و تفاوتی ميان شما و كسی كه در عصر ظهور حضرت مهدی(عج) و در خيمه حضرت يعنی در مركز فرماندهی حضور دارد، وجود ندارد.» در اين تلقی است كه معنا پيدا میكند.
در واقع شما میتوانيد با الگو قرار دادن رفتار معصومين(ع) و الهام از ويژگیهای حكومت جهانی حضرت مهدی(عج)، در حد توان خود و بر حسب شرايط دوران غيبت، زندگیتان را به گونهای تنظيم كنيد كه با كسی كه در عصر ظهور است تفاوت چندانی نداشته باشيد
سليميان بيان كرد: در واقع شما میتوانيد با الگو قرار دادن رفتار معصومين(ع) و الهام از ويژگیهای حكومت جهانی حضرت مهدی(عج)، در حد توان خود و بر حسب شرايط دوران غيبت، زندگیتان را به گونهای تنظيم كنيد كه با كسی كه در عصر ظهور است تفاوت چندانی نداشته باشيد و حداكثر تفاوت آن، حضور ملموس وجود منجی و برپايی عدل جهانی است.
لزوم ايجاد نحوه زيست نمودار حكومت جهانی حضرت مهدی(عج)
وی نگاه كاملتر به فرهنگ انتظار را شامل در نظر گرفتن چنين تكليفی دانست و گفت: در فرهنگ عامه همچنان اين گونه تصور میشود كه بايد در انتظار بود تا امام زمان(ع) بيايد و اتفاقی بيفتد و نابسامانیها به سامان شود در حالی كه در يك نگاه كاملتر به فرهنگ انتظار ما مكلف به اين هستيم كه ماكت، مدل و نمونه محدودی از حكومت جهانی حضرت مهدی(عج) را البته به حسب شرايط، در زندگی فردی و اجتماعی خود ايجاد كنيم و برای ايجاد چنين نمونه و الگويی بر حسب دستورات و آموزههای وحيانی و الهی، در هر دورهای، از دوران پيامبران گذشته گرفته تا دروان حاضر، هر فرد با وجود اشتياقی كه به بروز و ظهور آن حكومت جهانی دارد، مأمور به انجام تكاليفی است و بر همين اساس در دوران انتظار بايد در حوزه فرد و اجتماع نحوه زيستی را فراهم كرد كه نمود و تبلور ولو محدود يك حاكميت در عدل و امنيت و ويژگیهای حكومت جهانی حضرت مهدی(عج) باشد.
سليميان اضافه كرد: اگر اين نگاه وجود داشته باشد كه ما مشخصاً باز شدن گرهها را به عصر ظهور منوط نكنيم و به سامان شدن نابسامانیها را صرفاً بر عهده ظهور حضرت مهدی(عج) ندانيم و خود برای آنها اقدام كنيم، چنين فردی در همان دوران غيبت، ويژگیهای دوران عصر ظهور و حكومت جهانی حضرت مهدی(عج) را تجربه میكند و در صورت زنده بودن در عصر ظهور، خود را در محضر امام زمان(ع) هم جهت با حركت ايشان میبيند اما كسی كه در دوران انتظار بر مدار عدالت، امنيت، يكتاپرستی و ... نيست، با ظهور نيز خود را معطل و مردد خواهد يافت.