امروزه انتخابات یکی از مؤثرترین ساز و کارهای موجود و متداولترین ابزار برای مشارکت شهروندان در شکلگیری نهادهای سیاسی و تعیین متصدیان اعمال اقتدار سیاسی است که تأثیرات آن در حوزههای مختلف مهم و قابل بررسی است.
رعایت اخلاق سیاسی و سیاست مبتنی بر اخلاق / بداخلاقی سیاسی گناه نابخشودنی
به گزارش خبرگزاری فارس از تبریز، در جمهوری اسلامی ایران، انتخابات بر مبنای قانون انتخابات که به تصویب نمایندگان خانه ملت رسیده و برای اجرا به وزارت کشور ابلاغ شده، برگزار میشود.
امروزه انتخابات یکی از مؤثرترین ساز و کارهای موجود و متداولترین ابزار برای دخالت اراده شهروندان در شکلگیری نهادهای سیاسی و تعیین متصدیان اعمال اقتدار سیاسی است که تأثیرات آن در حوزه سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و غیره مهم و قابل بررسی است.
نکتهای که باید در تمام مراحل فعالیت سیاسی، اعم از فعالیت انتخاباتی و غیرانتخاباتی مدنظر قرار گیرد، سرلوحه قراردادن اخلاق انتخاباتی و مهمتر از آن، تقوای انتخاباتی و سیاسی است.
یکی از اصلیترین نکات در فعالیتهای انتخاباتی، مدنظر قرار گرفتن اهداف و آرمانهای کشور و نظام در این فعالیتهاست. توضیح آنکه اهداف و آرمانهای کشور و نظام، باید الگوی رفتاری فعالان عرصه انتخابات باشد.
برگزاری انتخابات اخلاقی در نظام جمهوری اسلامی ایران با توجه به اصول قانون اساسی و فرمایشات معمار کبیر انقلاب و مقام عظمای ولایت از جایگاه و اهمیت ویژهای برخوردار است.
بیتردید بحث انتخابات به عنوان جلوهای از مشارکت و اراده ملت در تعیین سرنوشت خود و همچنین رعایت اصول اخلاقی بین نامزدهای انتخاباتی و هواداران آنها، در کشور جمهوری اسلامی ایران همواره از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار بوده است؛ با توجه به اینکه یکی از اساسیترین ابزارهای تحقق شعار حماسه سیاسی، حضور پرشور در صحنه انتخابات است، قطعا رعایت شالودهها و اصولی که همواره امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری در فرمایشات خویش بر آنها تاکید داشتهاند، در تحقق مشارکت حداکثری سیاسی موثر بوده و در نهایت پیامدها و دستاوردهای چنین مشارکتی افزایش انسجام وحدت ملی، هم افزایی ظرفیتها، ارتقای اعتبار بینالمللی نظام و هموار شدن مسیر پیشرفت و توسعه را بیش از پیش فراهم میآورد.
* رعایت اخلاق سیاسی و سیاست مبتنی بر اخلاق
رئیس ستاد انتخابات استان آذربایجان شرقی، با اشاره به مقوله «اخلاق سیاسی از دیدگاه امام خمینی(ره)» گفت: دو مقوله رعایت اخلاق سیاسی و سیاست مبتنی بر اخلاق، در نگاه ارزشی و دینی ما به اندازهای کنار هم قرار گرفته و در هم تنیده شدهاند که قابل تفکیک از یکدیگر نیستند؛ بنابراین میتوان در یک کلام گفت، ما به هر میزان که به اصول و ارزشهای اعتقادی پایبند باشیم به همان میزان بازخورد آن را در رفتارهای سیاسی خود مشاهده خواهیم کرد، هر کدام از این دو مقوله آثار متفاوتی دارد؛ هم (آثار) مسایل دینی به خوبی در رفتارهای سیاسی قابل رویت است و هم تصمیمات سیاسی در مسایل ارزشی و اداره جامعه میتواند نقش بسیار مهم و موثری داشته باشد.
به گفته محمدعلی نصرتی، آنچه که در دیدگاه حضرت امام خمینی (ره) در این زمینه مطرح بود، بحث عدم تفکیک و جدایی دین از سیاست و در یک کلام، رعایت همه اصول و ارزشهای اخلاقی در عرصه سیاست است، که امیدواریم در مقاطع مهم و حساسی که پیشرو داریم مسیر کمال را بتوانیم طی کنیم تا انطباق اخلاق و سیاست به صورت متقابل در عرصههای پیشرو بهتر مشاهده شود.
وی تصریح کرد: همه فرمایشات و سیره حضرت امام(ره) مبتنی بر یک سری اصول و مبانی فکری و اعتقادی بوده است که ماحصل چند دهه حضور در محضر اساتید و علمای بزرگ و بهرهمندی از سرچشمههای زلال حکمت و فقاهت و طی این مسیر با سلاح علم و تهذیب بوده است که آثار آن را در چند سال رهبری و حکومتداری ایشان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به خوبی مشاهده میکنیم.
معاون سیاسی و امنیتی استاندار آذربایجانشرقی با بیان اینکه حضرت امام خمینی (ره) بر مکتبی تکیه و از چشمههای زلالی سیراب شدند که آن را در زمان به دست گرفتن زمام قدرت توسط ایشان به خوبی میتوان دید، تصریح کرد: بخشی از ویژگیهای مدیریت و حکومتداری امام خمینی(ره) به دیدگاه جهانبینانه و انسانشناسی ایشان بازمیگردد، اساسا تفکر ایشان از آمدن انبیاء الهی و هدف نهایی از خلقت انسانها برپایی بسترهای عدالت و رشد اخلاق و کرامتهای انسانی در بستر عدالت بوده است.
نصرتی در ادامه این گفتوگو، با اشاره به فرموده مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه، باید در فضای رقابتهای انتخاباتی، نشاط و تحرک و گفتوگوهای گرم و داغ وجود داشته باشد اما نفرت پراکنی نباشد، اظهار داشت: همانگونه که مقام معظم رهبری در فرمایشات خود فرمودهاند، امر انتخابات حقیقتاً یک آزمایش بزرگ مردمی و ملی و اسلامی است و باید سعی شود این حرکت زیبا و عظیم مردمی را با همان نزاهت و طهارت و پاکیزگیای که مطلوب اسلام است، پیش ببریم و سعی کنیم کدورتی ایجاد نشود.
* هر نوع بداخلاقی سیاسی یک گناه نابخشودنی است
به گفته نصرتی نگاه و رویکرد امام خمینی(ره) در حکومتداری مبتنی بر روش و سیره انبیاء الهی و تعالیم دینی بود؛ امام (ره) پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به یک چهره جهانی مبدل شد. در واقع امام خمینی(ره) دیگر محدود و منحصر به کشور ایران نبود و حتی به زمان خود نیز محدود نشد و در اعصار آینده هم بهتر شناخته شدند.
وی با اشاره به ساده زیستی حضرت امام خمینی(ره)، افزود: یک روش جدید در دنیای سیاست این است که یک سیاستمدار و رهبری مانند امام(ره) با آن همه محبوبیت، در پرهیز از تجملگرایی و اشرافیگری برآید.
نصرتی در خصوص موضعگیریهای امام(ره) نسبت به بداخلاقیهای سیاسی، خاطرنشان کرد: ایشان در عرصههای مختلف برخورد قاطعانه داشتند، چون معتقد بودند حفظ نظام از فروع دین هم واجبتر است، هر نوع بداخلاقیهای سیاسی که منجر به تزلزل، تعدی، تفرقه و یا امیدوار شدن دشمنان و به طمع واداشتن آنها شود یک گناه نابخشودنی است.
معاون سیاسی و امنیتی استانداری آذربایجان شرقی با بیان این مطلب افزود: همانگونه که مقام عظمای ولایت نیز فرمودهاند، کاندیداهای محترم نیز باید کار را با حماسه و شور و غیرتمندی به پیش ببرند اما بدون چالش.
وی در ادامه با تاکید بر فرموده حضرت آیتالله خامنهای مبنی بر اینکه، آنچه در انتخابات لازم است، رقابت سالم است؛ رقابت بدون تهمتزنی و بدگوئی به یکدیگر است. فضای انتخابات باید سالم باشد، ادامهداد: برای جلوگیری از بداخلاقیهای سیاسی باید یک حد میانه و اعتدال را تعریف کنیم که نه برای حفظ بعضی مصالح از نقد و انتقاد چشمپوشی کنیم و نه به قیمت انتقاد کردن مصالح و منافع کلی جامعه را به خطر بیاندازیم. امور نقادی در جامعه ما یک امر رایج است و جامعه ما نیز یک جامعه باز در مسایل سیاسی است.
به گفته نصرتی، با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری، مبنی بر اینکه، آنچه که در تبلیغات و شعارهای داوطلبان اهمیت دارد، این است که مواضع عزتآفرین، صحیح، عاقلانه و حکیمانه انقلاب و نظام اسلامی تثبیت شود، خاطر نشان کرد: یکی از نکات و شاخصهایی که میتوان برای پیش از انتخابات، میانه آن و پس از آن تعریف کرد، حفظ خطوط قرمز شرع است. جامعه دینی ما بر نمیتابد که دولتمردان یا کسانی که میخواهند وارد این صحنه شوند، از مرزهای اخلاقی و دینی عبور کنند. کلام باید صادقانه باشد و در گفتوگوها باید با هم مهربان و دلسوزی و همگرایی را حفظ کنیم.
* لزوم رعایت حرمت دینی و اسلامی در نقدها
معاون سیاسی و امنیتی استانداری آذربایجانشرقی اظهار کرد: ما باید حقایق را عنوان و اصول مهربانی و حرمت دینی و اسلامی را در نقدها و گفتوگوهای خود حفظ کنیم؛ مردم نباید ببینند که افراد وارد شده در این عرصه از خطوط قرمز عبور کنند. نکته دیگر این است که باید توجه داشته باشیم نقد ما تضمین کننده منافع ملی باشد؛ یعنی اگر طرفین رقابت سیاسی، منافع خود را بر نظام ترجیح دادند، اینجاست که مرز را رعایت نکردهاند و این نقد نمیتواند نقد پذیرفتهای باشد در نتیجه رقابت نیز رقابت سالمی نخواهد بود.
وی با بیان اینکه باید دقت کنیم که نقد ما موجب همگام شدنمان با دشمن نشود، افزود: نکته مهم این است که نقد باید به مصالح عمومی جامعه ختم شود؛ اگر نقد ما در مسیری قرار گرفت که مردم را ناامید و مایوس کرد آنجاست که از خط قرمز گذشته و نتوانستهایم یک انتقاد سازنده داشته باشیم، بنابراین نقد یک شاخص است که باید موجب امیدواری مردم شود.
نصرتی گفت: از جهت دیگر اصول بالادستی داریم که حاکم بر همه جریانات سیاسی است؛ ما اگر قالب و چارچوب نظام اسلامی را رعایت کنیم و با توجه به قانون اساسی، تبعیت از ولایت فقیه و حفظ ارزشهایی که در رسالتی که انقلاب بر عهده ما گذاشته به نقد یکدیگر بپردازیم، نقد ما هم سازنده است و هم به گونهای نخواهد بود که دیگران آن را بر نتابند.
وی تصریح کرد: به هر صورت یک جامعه آزاد، نقد کننده و نقدپذیر نیاز به بسترهای اخلاقی در عرصه سیاست دارد؛ ما نیز باید تحمل نقد را در این عرصه داشته باشیم.
همچنین نصرتی با تاکید و لزوم توجه به بیانات مقام معظم رهبری و اشاره به فرمایش رهبر انقلاب در خصوص اخلاق انتخاباتی مبنی بر اینکه «این را هم همه توجه کنند که بعضی از کارها مربوط به خودیها نیست؛ مربوط به دشمن است»، ادامه داد: مقام معظم رهبری با نگاهی عمیق به مسئله انتخابات و توطئه دشمنان در این رابطه نیز فرمودهاند، «دستی برخی را حرکت میدهد، برای اینکه فضا را خراب کند؛ برای اینکه مردم را ناراحت کند؛ برای اینکه انتخابات را در نظر متدیّنان یک کار نامناسب جلوه دهد و چهرهها را خراب کند. البته مسؤلان باید بگردند و آن دست پنهان را پیدا کنند. من مؤکداً به مسئولان توصیه میکنم و از آنها میخواهم که بگردند و آن دستهای پنهانی که این زشتکاریها را انجام میدهند، پیدا کنند. از آنها نباید گذشت. صحبت سرِ اینها نیست؛ صحبت سر غفلتهایی است که ممکن است خدای نکرده گاهی از خودیها سر بزند. بعضیها را متّهم کنند و بعضیها را مورد اهانت قرار دهند. این کار درست نیست. البته تبلیغات منطقی و معقول و با استدلال، اشکالی ندارد؛ لیکن نباید فضا را خراب و مکدر کرد.»
* مشارکت گسترده در انتخابات، وظیفهای همگانی
همچنین ایوب حقیقی، جانشین ستاد انتخابات استان آذربایجانشرقی، با اشاره به تاکید امام خمینی (ره) درباره حضور پرشور مردم در عرصه انتخابات، تاکید کرد: حضرت امام خمینی(ره) در فرمایشات خود درباره اولین دوره انتخابات در کشور و انتخابات، بعد از برپایی نظام مقدس جمهوری اسلامی، حتی در وصیتنامه خود، مشارکت و حضور در انتخابات را وظیفهای بر عهده خود و ملت دانسته و بر حضور مردم در همه انتخاباتها تاکید داشتند.
وی با بیان این مطلب افزود: در این رابطه مسلم است که عواملی از بیرون از نظام اراده جدی برای جلوگیری از حضور گسترده مردم در انتخابات دارند و این تنها منحصر به دوره آینده انتخابات کشورمان نیست و نبوده، بلکه تجربه نشان داده در هر مرحلهای از انتخابات با عوامل مایوس کننده در جهت عدم مشارکت مردم از سوی رسانههای بیگانه مواجه بوده ایم. امروز نیز مسلما یکی از سناریوهای قطعی که دشمن دنبال میکند، القای همین مسئله به مردم است.
به گفته حقیقی، با وجود این شرایط ما در هر فصلی میبینیم که مردم پر شور در انتخابات حضور پیدا میکنند، بنابراین این انگیزه و تجربه بیش از 33 ساله انقلاب اسلامی در مردم وجود دارد که موجب میشود در انتخابات حضور داشته باشند. حضور مردم در انتخابات برخاسته از یک شعور بالای سیاسی است؛ انتخابات در کشور ما یک امر فرمالیته نیست، بلکه یک مسئله جدی و واقعی است.
مدیرکل سیاسی و انتخابات استانداری آذربایجان شرقی افزود: انتخابات در نظام جمهوری اسلامی یک مسئله بسیار مهم است، بنابراین ضروری است همه کسانی که می خواهند در این صحنه حضور پیدا کنند، عملکردها، رفتارها و گویشهایشان به گونهای نباشد که از انگیزه مردم برای مشارکت در انتخابات بکاهد.
وی تصریح کرد: حضرت امام خمینی(ره) در توصیههای خود درباره انتخابات، شرکت در این امر مهم را یک تکلیف میدانند و غالب مردم ما که پای صندوقهای رای حاضر میشوند به قصد عمل به این وظیفه دینی میآیند. ترک حضور در انتخابات ترک یک فریضه دینی است که باید در این رابطه پاسخگو باشیم، چون انتخاب ما به منزله مشارکت در یک تحول سیاسی و حاکمیتی نظام است. قطعا خداوندی که انسان را از ریزترینترین مسایل مورد بازخواست قرار میدهد، درباره این تصمیم بسیار مهم نیز سئوال خواهد کرد.
* لزوم آگاه سازی جامعه برای تحقق انتخاباتی پرنشاط با رعایت اخلاق سیاسی از سوی کاندیداها
محمود چمنی فرماندار تبریز نیز در این گفتگو ، خاطرنشان کرد: برای انجام یک انتخابات پر نشاط، موفق و دشمن شکن باید به آگاهسازی جامعه در این زمینه بپردازیم تا به راحتی بتوانند نقاط ضعف، ترفندها و توطئهها را تشخیص دهند و علما، اندیشمندان، در این رابطه میتواند نقشی بسیار خوبی داشته باشد، همانطور که همیشه اینگونه بوده است.
به گفته فرماندار، با توجه به رهنمودهای مقام معظم رهبری در این زمینه و دستیابی به شاخصهای مورد نظر، باید جامعه را با وظایفی که باید داشته باشد، آشنا کنیم. یکی از اقداماتی که لازم است در سطح عموم انجام شود این است که آسیبها، تهدیدات و مانع تراشیهایی که ممکن است از ناحیه داخل یا خارج وجود داشته باشد، همچنین ضرورتها و فرصتها برای جامعه بازگو شود.
چمنی افزود: ما در این عرصه به هوشیاری بالایی نیاز داریم؛ همچنین میطلبد اخلاق سیاسی از سوی نامزدها، کاندیداها و فعالان سیاسی رعایت شود تا هم خودشان در این عرصه درست عمل کنند و هم مردم را در یک انتخاب خوب کمک کنند.
وی خاطرنشان کرد: مردم ثابت کردهاند بسیار هوشمندانه در این صحنهها وارد میشوند؛ در فرمایشات مقام معظم رهبری بارها و بارها شاخصها و ملاکهایی در این زمینه بیان شده که باید از این ظرفیت بالای موجود در این عرصه استفاده کنیم؛ همه مردم میتوانند از بیان روشن و شفاف ایشان بسیاری از این شاخصها را به دست آورند.
* هرم قدرت و حاکمیت در نظام اسلامی ما مردم سالاری دینی است
رئیس حوزه انتخابات با بیان اینکه نظام اسلامی در اختیار یک فرد یا اشخاص خاص نبوده و نیست، عنوان کرد: هرم قدرت و حاکمیت در نظام اسلامی ما مردم سالاری است؛ مردم سالاری دینی خصوصیت جامعه ماست، یعنی اگر مردم متوجه شوند فرد منتخبشان با اصول و آرمان های انقلاب، نظام و شرع در تضاد است، همین مردم هستند که در این رابطه میتوانند تصمیم بگیرند.
وی با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری در این خصوص و لزوم برخورد اسلامی گفت: باید این سخنان را سرلوحه خود قرار دهیم که فرموده اند: ملت ما اهل اخلاق و معنویّت و عاطفه است. نگذارید که فضای انتخاباتی، فضای کدورت شود. هر کدام از نامزدها و طرفدارانشان، برای خودشان تبلیغ کنند؛ اما دوستان و همیهننان و برادرانشان را که احیاناً از نامزد دیگری حمایت میکنند، زخم خورده و رنج دیده و از خودشان مکدر نکنند. به این نکته توجّه کنید. این، خیلی مهمّ است.
چمنی افزود که حضرت آیتالله خامنهای تاکید میکنند: «آنچه در انتخابات لازم است، رقابت سالم است؛ رقابت بدون تهمتزنی و بدگوئی به یکدیگر است. فضای انتخابات باید سالم باشد.» و توجه به این موارد برای همه لازم است.
* رعایت اخلاق انتخاباتی، معیار پایبندی نامزدها به اصالت اعتقادی مسئولیت است
رئیس هیئت بازرسی انتخابات استان آذربایجان شرقی، از دیگر مسئولان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و شورای شهر و روستا در استان، بر رعایت حریم اخلاق حسنه در رقابتهای انتخاباتی تاکید کرد.
بهلول نعمتی گفت: راه و روش و باورهای مردم در انقلاب اسلامی، متکی بر مبانی دینی بوده و از همین رو، حضور مردم در عرصه های انتخاباتی 34 سال گذشته نیز با همین باور تحقق یافته است.
وی رعایت اصول اخلاقی را از مبانی مهم دینی و اعتقادی خواند و تاکید کرد: رعایت اخلاق حسنه اسلامی در جریان رقابت های انتخاباتی، معیار مهمی است که میزان پایبندی هر یک از نامزدها را به اصالت دینی و اعتقادی مسئولیت خود، نشان میدهد؛ بنابراین هر یک از نامزدهای انتخاباتی، باید به فراخور برنامه، مطالعه و تجربه خود، نسبت به رویکردهای تبلیغی خود اقدام کرده و از ورود به مسائلی که شائبه توهین، افترا و بدگمانی را در ذهن طرفداران خود و همچنین هواداران سایر نامزدها ایجا کند، پرهیز کند.
رئیس هیئت بازرسی انتخابات استان آذربایجان شرقی پرهیز از موارد و مصادیق بداخلاقی در رقابتهای انتخاباتی، نشانگر روح اعتقادی و اسلامی انتخابات در نظام اسلامی بوده و همین امر است که تفاوت مهم و ارزشمند انتخابات در کشورمان را نسبت به انتخابات در کشورهایی که نامزدها از تخریب، تمسخر و تحقیر یکدیگر ابایی ندارند، آشکار میسازد.
رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران استان آذربایجان شرقی، انتخابات را فرصت تجدید میثاق با آرمانهای بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی و همچنین جانفشانی شهیدان والامقام خواند و گفت: این فرصت بیبدیل، با لطف و رحت واسعه الهی و تحت مقام عظمای ولایت همراه بوده و با مشارکت آگاه تک تک مردم و منش نیکوی رقابتی در میان نامزدان انتخاباتی، حماسهای جاودانه را در تاریخ انقلاب اسلامی، طنین انداز خواهد کرد.
دبیر شورای هماهنگی روابط عمومیهای استان آذربایجان شرقی گفت: رصد میزان پایبندی هریک از نامزدهای انتخاباتی به اصول و موازین اخلاقی، مهمترین معیار مردم در انتخاب نامزد اصلح بوده و این معیار درخشان، در صورتی که به لکه تخریب، توهین و افترا آلوده شود، بیاقبالی توده مردم، نسبت به نامزد خاطی را در پی خواهد داشت.
جواد آهنگری با تاکید بر اینکه رویکرد نامزدها در امر تبلیغات باید بر مبنای اثبات توانمندیها و شایستگیهای خود باشد، به برنامههای مختلف نامزدها در حوزههای اقتصادی و اجتماعی اشاره و خاطرنشان کرد: اگر چه بهبود شاخصهای اقتصادی و معیشتی به عنوان یکی از برنامههای مهم نامزدهای انتخاباتی مطرح است، اما پیشینه ایرانی و اسلامی ملت ایران، حکایت از این واقعیت ارزشمند دارد که میزان پایبندی به اخلاق سیاسی، سرلوحه معیار انتخاب مردم ایران قرار دارد.
رئیس روابط عمومی و امور بینالملل استانداری آذربایجان شرقی، تصریح کرد: اگر چه ممکن است با بروز برخی بداخلاقیها و تخریبها، عده معدودی از طرفداران برخی نامزدهای خاص، انتخاب خود را متوجه فرد خاطی کنند؛ اما این بداخلاقی بی شک، بر انتخاب آحاد وسیع مردم تاثیرگذار بوده و شکست اخلاقی و انتخاباتی نامزد خاطی را در پی خواهد داشت.
مسئول کمیته اطلاعرسانی انتخابات استان تاکید کرد: انتخاب نام ارزشمند «حماسه سیاسی» بر انتخابات 24 خردادماه از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی، تاکیدی دیگری بر رعایت حریم و سجایای اخلاقی در عرصه انتخابات است، چرا که به فرموده معظم له «حرکت سیاسی اگر توام با اخلاق سیاسی نباشد، به بازی سیاسی تبدیل خواهد شد.»
آهنگری با اشاره به رهنمودهای اخیر مقام معظم رهبری در مورد انتخابات و ضرورت حاکمیت اخلاق مداری در فضای سیاسی کشور گفت: در شرایطی که رهبر فرزانه انقلاب، در بیانات اخیر خود تاکید فرمودند که «تفاوت تشخیص های مردم در انتخابات نباید منجر به رودررو قرار گرفتن افراد شود و کاندیداها نیز باید کار را با حماسه، شور، غیرتمندی و بدون چالش به پیش ببرند» گروهها و طیفهای مختلف سیاسی و اجتماعی فعال در عرصه انتخابات باید دست در دست یکدیگر بدهند تا اختلاف سلیقهها و تفاوت نظرها را در نهایت، به انگیزهای برای موشکافی مشکلات و توسعه نقاط قوت تبدیل کنند.