19 ارديبهشت درگذر تاريخ

* ارتحال عالم مجاهد و روحاني مبارز آيت‏اللَّه «سيد عبدالحسين لاري» (1303 ش)
اشاره:
آيت‏اللَّه سيدعبدالحسين لاري در سال 1226ش (1264 ق) در لار به دنيا آمد. وي بعد از اتمام دوره مقدماتي و سطح، راهي نجف اشرف گرديد و در درس ميرزاي بزرگ شيرازي حاضر شد و اجازات متعدد اجتهاد دريافت نمود. آيت‏اللَّه لاري پس از مدتي به دستور ميرزاي شيرازي جهت هدايت و رهبري مردم خطه فارس به لارستان رفت. ايشان در اولين گام، حوزه علميه لار را تاسيس نمود و به نشر احكام اسلامي همت گماشت. حضور مجتهدي مانند آيت‏اللَّه لاري، باعث كم نفوذ شدن مبلغان مسيحي و انزواي آنان گرديد. ضبط و ثبت اموال حاكم دست نشانده، احداث كارخانه اسلحه‏سازي، آموزش نيروهاي نظامي و امتناع از پرداخت ماليات به دولت مركزي، گام‏هاي مهمي بود كه به رهبري ايشان جهت ايجاد ملت اسلام برداشته شد. همچنين قيام وي در حمايت از مشروطه خواهان شيراز و رويارويي با نيروهاي دولتي و همكاري با دليران تنگستان در مقابله با متجاوزان انگليسي از جمله فعاليت‏هاي اين مجتهد جهادگر در راه استقلال مردم و اعاده شرافت اسلامي مي‏باشد. در كنار فعاليت‏هاي سياسي، از آيت‏اللَّه لاري حدود چهل اثر فقهي، كلامي، فقهي - سياسي، اصولي و... به يادگار مانده است. اين عالم مجاهد سرانجام در 19 ارديبهشت 1303 ش برابر با چهارم شوال 1342 ق در 86 سالگي جان به جان آفرين تسليم كرد و در شهرستان جَهرم در محلي كه هم‏اكنون به «مقبره آقا» معروف است به خاك سپرده شد.

*فسخِ امتياز استعماري «كاپيتولاسيون» توسط مجلس شوراي ملي (1306ش)
اشاره:
مفهوم عام حقوقي كاپيتولاسيون، عبارت از نظام قضاوت كنسولي و برخي امتيازات و مصونيت‏هاي قضايي است كه به موجب آن، اتباع يك كشور در صورت ارتكاب جرم در كشور مورد نظر از شمول قوانين جزايي و مدني در قلمر
و كشور ميزبان مستثني مي‏شدند. حق كاپيتولاسيون در ايران، اولين بار در معاهده تركمنچاي در سال 1206ش در زمان فتحعلي شاه قاجار به روسيه داده شد و بعدها بسياري از دولت‏هاي ديگر نيز صاحب اين امتياز شده و قضاوت كنسولي خود را بر دستگاه سياسي و قضايي ايران تحميل كردند. در سال 1297 ش، لايحه‏اي به تصويب رسيد كه به موجب آن حق كاپيتولاسيون روس‏ها در ايران كه تحت فشار زور و تهديد و تطميع و برخلاف مصالح ملت ايران بوده است با استناد به قانون اساسي لغو شد. پس از لغو قرارداد كاپيتولاسيون بين ايران و روسيه قراردادهاي مشابه با كشورهاي ديگر نيز ملغي گرديد. اما كشورهاي غربي همچنان به اين امتياز پايبند بودند تا اين كه مجلس شوراي ملي در چنين روزي در نوزدهم ارديبهشت 1306ش، الغاء كاپيتولاسيون را اعلام كرد و به همه دولت‏هايي كه از حق كاپيتولاسيون استفاده مي‏كردند يك سال وقت داد كه در قراردادهاي خود تجديد نظر و اين امتياز را لغو كنند. اين قانون ننگين، يك بار ديگر در سال 1343 ش مطرح شد و به تصويب رسيد كه به سبب اعتراض امام خميني(ره) به آن، آن حضرت را به تركيه تبعيد كردند. در نهايت كاپيتولاسيون پس از پيروزي انقلاب اسلامي براي هميشه لغو شد.

*تخليه كامل ايران از نيروهاي شوروي سابق پس از پايان جنگ جهاني دوم (1325 ش)
اشاره:
پس از پايان جنگ جهاني دوم، ايران به شوراي امنيت شكايت كرد كه روسيه بر خلاف پيمان سه جانبه، ايران را تخليه نكرده است و در امور داخلي كشور دخالت مي‏نمايد. شوروي انتظار اين شكايت را نداشت و درخواست تاخير در رسيدگي را نمود. اما نمايندگان ايران، انگلستان و آمريكا با تعويق جلسه شوراي امنيت درباره تصميم در اين موضوع مخالف بودند. شوروي نمي‏خواست موضوع ايران جنجالي بين‏المللي عليه آن كشور باشد، بنابراين سفير شوروي در ايران كوشش زيادي براي توافق با مقامات ايراني انجام داد. در نهايت موافقت نامه‏اي در مورد تخليه ايران، نفت شمال و آذربايجان به امضاء طرفين رسيد، تا اين كه سرانجام در روز نوزدهم ارديبهشت سال 1325 ش، تخليه كامل ايران انجام گرفت.

*در کنفرانس سران سه کشور در ترکیه اقدام شاه در مورد بحرین مورد تأیید واقع شد (1349ش)

* صراف زاده یزدی، باغ چهل هزار متری زیبای خود را برای پارک عمومی در یزد به شهرداری بخشید(1350ش)

* برنامه پروازهای تهران-بیروت قطع شد(1352ش)

*دانشگاه مشهد به دانشگاه فردوسی تغییر نام داد(1353ش)

*اشپل فاسد ماهی در رشت 13 نفر را کشت و 75 نفر را در بیمارستان بستری نمود(1355ش)

28 جمادي الثاني در گذر تاريخ

*وفات «ابوالقاسم شاطبي» معروف به «امام القُرّاء» عالم و قاري مشهور قرآن كريم(590 ق)
اشاره:
ابوالقاسم قاسم بن فيرة بن ابي‏القاسم شاطبي در سال 538 ق به دنيا آمد. وي علاوه بر قرائت، در تجويد و تفسير قرآن، حديث، نحو، لغت و ساير علوم ديني متداول عصر خود از دانشِ خوبي برخوردار بود. او كه از مشاهير قاريان قرآن به شمار مي‏رفت، به امام القراء، شهرت يافت. شاطبي با وجود آن كه نابينا بود، از هوش و استعداد سرشاري بهره داشت و بسياري از احاديث را در حافظه ثبت كرده بود. از ابوالقاسم شاطبي آثاري به جاي مانده كه از آن ميان مي‏توان به قصيده‏ي شاطبيه، تتمة الحرز و قصيده‏ي داليه اشاره كرد.

*درگذشت «ميرزا محمد بن سليمان تنكابني» عالم و اديب ايراني(1302 ق)
اشاره:
ميرزا محمد بن سليمان تنكابني، علاوه بر تبحر در فقه، اديبي فرزانه و شاعري توانا در عصر خود بود. از تنكابني آثاري به جاي مانده كه از ميانِ آن‏ها مي‏توان به قصص العلماء اشاره كرد. نويسنده در اين كتاب به شرح حال و آثار حدود 200 تن از علما و بزرگان قبل از خود پرداخته است. اين كتاب بارها در ايران به چاپ رسيده است. از ديگر آثار تنكابني مي‏توان از كتاب الفوايد في اصول الدين ياد كرد كه منظومه‏ي شعري در اصول دين مي‏باشد.

9 مي در گذر تاريخ

*درگذشت «موريس مِتِرلينْگْ» نويسنده و نمايش‏نامه‏نويس شهير بلژيكي

* تولد «اِمِريكو وسپوس» مكتشف و دريانورد معروف ايتاليايي (1451م)

*اتمام بناي ساختمان تاريخي «تاج محل» در كشور هند (1653م)

* در گذشت «يوهان شيلْلِر» نويسنده و شاعر معروف آلماني (1805م) (ر.ك: 10 نوامبر)

* انجام اولين پرواز بشر بر فراز قطب شمال (1926م)

* اشغال قره‏باغ آذربايجان توسط جمهوري ارمنستان (1992م)