توجه به همه اقوام ایرانی از اهداف رسانه ملی در تولیدات جدید است
تلویزیون؛ آغازی موفق در سال نو


سریال پایتخت 2، مجموعه كلاه قرمزی و سریال آب پریا از برنامه‌های موفق تلویزیون در نوروز 92 بودند. این را می‌توان از نظر منتقدان، كارشناسان و برخی برنامه‌سازان فهمید. البته اگر به فضای مجازی هم سری بزنیم و به اصطلاح كمی وبگردی كنیم باز هم به این نتیجه می‌رسیم.

قرار نیست همه اول شوند

تلویزیون برای ایام نوروز برنامه‌های زیادی تدارك دیده بود. از فیلم‌های سینمایی و تلویزیونی گرفته تا كارتون و برنامه‌های مستند، تركیبی و گفت‌وگو محور. پخش برنامه‌های متنوع از شبكه‌های مختلف سیما برای راضی كردن مخاطبانی بود كه سلایق مختلفی دارند و هر كدام با توقع ویژه‌ای پای تماشای تلویزیون می‌نشینند. اما واقعیت این كه قرار نیست همه برنامه‌های تلویزیون بتواند در یك سطح و در ردیف برنامه‌های پرمخاطب جایی برای خود باز كند. دیده شدن و مخاطب را تا پایان كار راضی نگه‌داشتن به عوامل زیادی بستگی دارد؛ فیلمنامه‌‌ای دارای موقعیت‌های درام، كشمكش، تعلیق و دیالوگ، بازیگرانی كه نقش خود را خوب بازی كنند.

و كارگردانی كه همه این عوامل را طوری هماهنگ كند كه منسجم باشد و كار را به یك اثر دیدنی و بی‌لكنت تبدیل كند، اما بنا به شرایط كار و تولید آثاری كه در مناسبت‌هایی مانند نوروز برجسته می‌شوند و مخاطب فراگیر پیدا می‌كنند، خیلی اندك می‌شوند.

كار خلاقانه و كم غلط

منصور ضابطیان، منتقد، نویسنده، تهیه‌كننده و مجری تلویزیون كه چند سالی است با برنامه رادیو هفت مخاطبان زیادی را آخر شب پای تلویزیون نشانده، در ایام نوروز برنامه كلاه قرمزی را برای تماشا انتخاب كرده است. او از میان شخصیت‌های مجموعه كلاه قرمزی 92، شخصیت‌ ببعی و فامیل دور را بیشتر دوست دارد و معتقد است هر كدام از این عروسك‌ها زمانی می‌توانند موفق شوند كه در مجموعه‌ای كامل قرار گیرند.

ضابطیان در توضیح مجموعه كامل به جام‌جم گفت: حمید جبلی و ایرج طهماسب در مجموعه كلاه قرمزی، خلاقانه عمل می‌كنند و می‌دانند چگونه باید عوامل مختلف را كنار هم بگذارند تا كمترین غلط را داشته باشد.

وی افزود: متن خوب و جذاب، صداپیشگی‌ عالی و حركت‌ درست عروسك‌ها باعث شد این مجموعه هم مخاطب خاص و مشكل‌پسند را راضی كند و هم عموم مردم را به مخاطب این برنامه تبدیل كند.كلاه قرمزی و دوستانش در عین سادگی، آنقدر جذاب بودند كه توانستند همه جور سلیقه‌ای را راضی كنند.

توجه به جزئیات و خلق تعلیق

سعید بشیری، تهیه‌كننده تلویزیون كه برنامه‌هایی مانند دو قدم مانده به صبح و كارگاه هنر را در كارنامه خود دارد از میان برنامه‌های نوروزی تلویزیون، سریال پایتخت2، كلاه قرمزی و چند قسمت از سریال آب پریا را تماشا كرده است. بشیری موفقیت پایتخت را در فیلمنامه خوب آن می‌داند كه پر از جزئیات و تعلیق است.به نظر این تهیه‌كننده، قسمت‌های سوم و چهارم سریال كه داستان آن در خانه نقی رخ می‌داد و بهبود و برادرش، شیر، ماجراهایی را به وجود می‌آورند از بهترین قسمت‌های پایتخت بوده است.

وی در این باره گفت: در این قسمت‌ها داستان در یك فضای بسته اتفاق می‌افتاد، اما فیلمنامه این قسمت‌ها آنقدر منسجم بود كه مخاطب را جذب می‌كرد.

بشیری افزود: در سریال پایتخت به روابط انسانی و خانوادگی توجه ویژه‌ای شده بود. روابطی كه امروزه برای ما به رویا تبدیل شده است.

شخصیت‌های پایتخت با هم بگومگو هم می‌كردند و كارشان گاهی به قهر هم می‌كشید؛ اما بعد از چند دقیقه آنها تلخی‌ها را فراموش می‌كردند و بار دیگر دوستانه در كنار هم زندگی می‌كردند. این شیرینی روابط كه داشتن آن به رویای ما تبدیل شده است، باعث شد تا سریال پایتخت به اثری دیدنی تبدیل شود.

بشیری معتقد است كه مجموعه كلاه قرمزی از سال گذشته بهتر بود. شخصیت‌ها پخته‌تر شده بودند و با سال قبل فرق داشتند.وی درباره شخصیت‌پردازی عروسك‌ها گفت: برای عروسك‌ها لهجه‌های بومی در نظر گرفته شده بود؛ اما استفاده از این لهجه‌ها آنقدر هوشمندانه و درست بود كه باعث نمی‌شد، قومیت یا اهالی شهر و استانی مورد تمسخر قرار گیرند. تهیه‌كننده دو قدم مانده به صبح گفت: اجرای نمایشنامه از سوی عروسك‌ها هم بسیار عالی بود بخصوص شوخی با شكسپیر و شخصیت‌های اتللو و هملت فوق‌العاده جذاب و دیدنی بود. بشیری درباره سریال آب‌پریا هم گفت: مرضیه برومند مثل همیشه روی موضوعی خاص دست گذاشته بود و حفاظت از محیط زیست را هنرمندانه به تصویر كشیده بود. این سریال شاید نتوانست عموم مخاطبان را جذب كند اما اثری ماندگار است كه جذابیت‌های خاص خود را دارد.

ثبت موفقیت به نام بازیگران

ناصر صفاریان، مستندساز و منتقد از میان آثار تلویزیون در ایام نوروز سریال‌های پایتخت، همه خانواده من و هفت‌سین را برای تماشا انتخاب كرده بود؛ اما بعد از گذشت سه، چهار روز از پیگیری سریال‌های شبكه سه و تهران منصرف می‌شود و فقط پایتخت را پیگیری می‌كند.

وی در این باره توضیح داد: سریال‌های همه خانواده من و هفت‌سین را هر چند كارگردانان خوبی مقابل دوربین برده بودند، اما واقعیت این است كه این كارها جذابیت لازم برای پی‌گیری از سوی مخاطب را نداشتند؛ اما سریال پایتخت جذاب بود هر چند نسبت به سری اول ضعف‌هایی داشت.

صفاریان افزود: به نظر من نقش سیروس مقدم در پایتخت2 از دیگر كارهایش كم‌رنگ‌تر بود و بیشتر بار جذابیت بخشی به سریال به عهده بازیگران بود. فیلمنامه هم نقشی در این موفقیت نداشت، چون ماجرا نداشت. پایتخت 2 یك سریال بود كه بر اساس موقعیت پیش می‌رفت، موقعیت‌هایی كه بازیگران آنها را قوام می‌دادند و جذاب می‌كردند.

صفاریان در این باره چنین توضیح داد: گاهی اوقات كارگردان موقعیتی را به وجود می‌آورد و بازیگران را وادار می‌كند تا آن موقعیت را پرورش دهند اما در سریال پایتخت بازیگرانی بودند كه با بداهه‌گویی و نوع بازی‌شان موقعیت را برجسته می‌كردند. مسلما اگر بازیگران دیگری به جای این بازیگران در پایتخت حضور پیدا می‌كردند، موفقیت فعلی نصیب مقدم نمی‌شد.

اعتراف بی‌.بی.سی

سایت بی‌بی‌سی فارسی كه معمولا روی خوشی به عملكرد صداوسیما نشان نمی‌دهد در تحلیلی اعتراف كرد: صدا‌و‌سیما نوروز امسال در جذب مخاطب در بخش فیلم و سریال موفق‌تر از سال 91 بود.

این سایت با بررسی تك‌تك سریال‌های پخش شده در ایام نوروز، سریال پایتخت2 را بهترین سریال امسال معرفی كرد و نوشت كه در این سریال از بازیگرانی استفاده شده كه تكراری نشده‌اند و فضای دلچسب و تازه‌ای برای مخاطبان به همراه آورده است. تحلیلگر بی‌بی‌سی نوشته است: موقعیت كمدی و لهجه زیبای مازندرانی در كنار شیرینی موقعیت‌ها توانست مردم را پای تلویزیون بنشاند.

بی‌بی‌سی كه در سال گذشته توجه ویژه‌ای به مجموعه كلاه قرمزی نشان داد و با طرح شایعه حذف شخصیت جیگر از كلاه قرمزی به فضاسازی علیه صداوسیما پرداخت، امسال این مجموعه را در كنار برنامه ورزشی نود قرار داد و از آن به عنوان برنامه‌ای پرمخاطب كه خیل عظیم كودكان و بزرگسالان به تماشای آن می‌نشینند، یاد كرد.

پایتخت؛ معمولی و مودب

سایت رجانیوز هم در مطلبی تحلیلی از سریال پایتخت به عنوان اثر برتر نوروز یاد كرده است. در این مطلب كه با تیتر: چرا مردم پایتخت را دوست دارند؟ پایتخت؛ طنز ایرانی، مودب و قصه‌گو برای همه ایرانیان، منتشر شده است در توصیف سریال پایتخت نوشته است: «این سریال علاوه بر این‌كه توفیق بسیار بالایی در خنداندن مردم داشت اما برای این خنداندن نه به كمدی‌های باب روز متوسل می‌شود و نه برای بسط و گسترش فضای كمیك و خنده‌آورش به توهین و تحقیر و تمسخر مردم روی آورده است.»

نویسنده این مطلب به این نكته هم اشاره می‌كند كه تلویزیون با ساخت فیلم «تنهای تنهای تنها» كه در جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و نظر منتقدان و مردم را به خود جلب كرد و با تولید سریال پایتخت نشان داد كه هدف رسانه ملی بازتاب كلیت ایران است...

در این مطلب همچنین آمده است كه «معمولی» بودن و بازتاب سبك واقعی زندگی مردم ایران بدون هیچ پیچیده‌نمایی بیهوده و پرهیز از روایت مصیبت‌ها و اتفاقات عجیب و غریب و غیرقابل باور از دیگر نقاط قوت سریال پایتخت است.

خبرنامه دانشجویان ایران هم در مطلبی سریال پایتخت را نقد كرده است. در بخش‌هایی از این نقد چنین آمده است: پایتخت سریالی است با همه روزمرگی‌های آدم‌های معمولی كه به مسافرت می‌روند، به رئیس‌جمهور نامه می‌نویسند، مشكلات اقتصادی دارند، از پدر سالخورده خود نگهداری می‌كنند و حتی در مسابقه‌های تلویزیون شركت می‌كنند و در اتفاقی نادر برنده هم می‌شوند. چه جای شك است كه ایران پر است از خانواده‌های معمولی. چه اشكالی دارد كه همیشه «وضعیت سفید» باشد و قصه مردمی گفته شود كه «چك برگشتی» دارند. چه اشكالی دارد مردم از تلویزیون یاد بگیرند كه از پدران سالخورده خود نگهداری كنند. چه اشكالی دارد تلویزیون با نامه‌های معروف به «رئیس‌جمهور» شوخی كند و حتی آنها را به ته دره بفرستد.

خبرگزاری تسنیم هم سریال آب پریا را مورد توجه قرار داده و با مرضیه برومند درباره این سریال گفت‌وگو كرده است. برومند درباره آب پریا به تسنیم گفته: «این سریال تاثیرش را بر مخاطب گذاشته است؛ اما اگر آب پریا در نوبتی بجز نوروز پخش می‌شد، تاثیر بیشتری داشت.»

همچنین از هوشمندی كه شبكه‌های تلویزیون در ویژه برنامه‌های نوروزی خود مورد توجه قرار دادند، توجه به مناسبت نوروز و ایام فاطمیه بود كه به هر دو مناسبت بخوبی پرداخته شد.شبكه‌های تلویزیون در نوروز امسال با ایجاد یك شبكه مجازی از طریق تنظیم جدول پخش برنامه‌های راهیان نور، تلاش كردند تا خاطرات حماسه‌سازان هشت سال دفاع مقدس را به مردم یادآوری كنند.همچنین پخش برنامه‌های مستند داخلی و خارجی از شبكه‌های مختلف تلویزیون از دیگر نوآوری‌های رسانه ملی در آغاز سال جدید بود.

توجه به آیین‌های نوروزی، رسم و رسوم محلی، روستایی و بخش‌هایی از فرهنگ عامه در ایام نوروز باعث وحدت و انسجام ملی می‌شود كه در این زمینه صدا و سیما موفق عمل كرد.در این میان نباید اطلاع‌رسانی سریع و پرحجم درخصوص سفرهای نوروزی، وضع جاده‌ها، هشدارهای پلیس برای كاهش تصادفات، پیش‌بینی شرایط آب‌ و هوا و... را كه از طریق صداوسیما انجام می‌شد ، نادیده گرفت.