اسلام معتقد است انسان موجودی است که برخی از ویژگی های روحی را با خود بالقوه به دنیا آورده و این ویژگی های بالقوه در طول زمان به تدریج بالفعل درآمده و به ظهور می رسند. به گزارش خبرگزاری مهر، وجود فطرت از دیدگاه اسلام امری مسلم است یعنی اسلام بدون شک برای انسان فطرتی قائل است. از نظر لغوی فطرت از مصدر فطر و به معنای شکافتن اختراع و انشاء کردن می باشد.

در قرآن خداوند در مورد ابتدای خلقت دنیایی انسان وی را از خاک دانسته و با تعابیری همچون حماء، مسنون و گل کهنه، سلاله طین، عصاره گل و یا گل خالص صلصال کالفجار آورده است. خداوند در آیاتی می فرماید: همانا انسان را از گل خالص آفریدیم، او را به صورت نطفه در محلی استقرار دادیم و سپس نطفه را به علقه تبدیل کردیم و علقه را به پاره گوشت و پاره گوشت را تبدیل به استخوان، استخوان را با گوشت پوشاندیم و سپس از آن خلقی جدید چون انسان خارج ساختیم.

همچنین در سوره انعام می خوانیم که ما به ابراهیم (ع) ملکوت و باطن آسمانها زمین را ارائه دادیم تا به مقام اهل یقین رسد. پس چون شب تاریک نمودار شد ستاره درخشانی را دید، گفت این پروردگار من است. چون آن ستاره غروب کرد، گفت: من چیزی را که نابود گردد به خدایی نخواهم گرفت. پس چون ماه تابان را دید. باز گفت: اگر خدای من مرا هدایت نکند همانا که من از گروه گمراهان خواهم بود. پس چون خورشید درخشان را دید، گفت: این است خدای من این از آن ستاره و ماه با عظمت روشن تر است.چون آن نیز نابود گردید، گفت: ای گروه مشرکان من از آنچه شما شریک خدا قرار می دهید، بیزارم. من با ایمان خالص روی به سوی خدایی آورده ام که آفریننده آسمانها و زمین است. من هرگز با مشرکان موافق نخواهم بود( سوره انعام آیه 75 تا 79).

باز هم در قرآن می خوانیم که حضرت ابراهیم(ع) در مقابل مخالفت قوم خود جریان هدایت یافتن خود و پذیرش خدایی که بر همه عالم محیط است و دعوت آنان به پذیرش ندای فطرت و انتخاب خدا بر اساس باور درونی می پردازد.(سوره روم آیات 29 و 30).

خداوند به رسول خودش در مورد فاصله گرفتن مردم جاهل از اصل فطرت خود می فرماید: آری مردم ستمکار از جهل و نادانی پیروی کردند و آن شخص که توسط خدا گمراه شد چه کسی می تواند هدایت کند. آن گمراهان ستمکار را هیچ یار و یاوری نخواهد بود پس تو ای رسول ما مستقیم روی به جانب آئین پاک اسلام آور و پیوسته از طریق دین خدا که فطرت خلق را بر آن آفریده است، پیروی کن که هیچ تغییری در خلقت خدا نباید داد. این است آئین استوار حق ولیکن اکثر مردم از حقیقت آن آگاه نیستند(سوره انعام آیات 79 تا 83).

اسلام معتقد است انسان موجودی است که برخی از ویژگی های روحی را با خود بالقوه به دنیا آورده و این ویژگی های بالقوه در طول زمان به تدریج بالفعل درآمده و به ظهور می رسند. اجمالا به این ویژگی های بالقوه که در طول زمان شکوفا شده و بالفعل می شوند فطرت می نامند.

پیرامون سرشت و فطرت انسان و عوامل تغییر دهنده آن نظرات متعدد و متفاوتی وجود دارد. بسیاری از اندیشمندان با افکار و عقاید مختلف سرشت و فطرت آدمی را چیزی دانسته اند که به هیچ وجه قابل تغییر نبوده و به عقیده آنها هر فرد همان گونه ای که زندگی می کند که متولد شده است او موجودی است که چگونه زیستن را با خود به دنیا می آورد همان گونه که رنگ چشم و پوست بدن از هنگام تولد در آینده تغییری ایجاد نمی شود. فطرت او تغییر ناپذیر است در نظر این گونه افراد انسان همچون یک تابلوی نقاشی به دنیا آمده است به گونه ای که تمامی زندگی وی در این تابلو نقش بسته است.

در اسلام علاوه بر اعتقاد به فطرت پاک انسانی و گرایشات درونی او در مسیر تعالی و ترقی و تکامل به این مسئله مهم که فطرت تحت تاثیر عوامل اقتصادی اجتماعی و روانی در حال تغییر است و اشکال و رنگ های گوناگون به خود می گیرد باور دارد در این میان خود انسان به عنوان تنها تصمیم گیرنده نهایی مسئول تغییراتی است که در فطرت و شخصیت او روی می دهد. یعنی انسان با اختیاری که دارد می تواند در برابر تمامی عوامل شکل دهنده و تغییر دهنده فطرت مقاومت نموده یا تسلیم شود و در این موقع است که انسان مسئول انحراف ها و عدم انحراف های خود بوده و به خوبی می تواند استراتژی یا خط مشی زندگی خود را تعیین و ترسیم نماید. در این مورد خداوند در قران به سخنان ارزشمند و قابل توجهی اشاره دارد که به چند مورد آن می پردازیم. انسان انتخابگر است هرکس خواست ایمان آورد و هر کس خواست کافر شود. حال این انسان آزاد و انتخابگر اگر با تاثیر پذیری از الگوهای تربیتی سالم و سازنده بتواند موجبات بیداری روحیه خودباوری و حقیقت پذیری را درخود فراهم آورد. سعادت دنیا و آخرت شامل حال او می شود اگر درمسیر خلاف قرار گیرد و از خدا و ارزشهای انسانی خود دوری جوید از آن طریق موجبات هلاکت خود را فراهم آورده است.(سوره کهف آیه 29).