خبر : «شيوع ديابت در برخي شهرهاي ايران به 20درصد مي‌رسد.»

روز گذشته رئيس هشتمين كنگره بين‌ا‌لمللي غدد ايران گفت: شيوع ديابت در ايران حدود 10درصد است اما اكنون اين بيماري كه شيوع آن در برخي شهرها در افراد بالاي 20 سال به 20 درصد هم مي‌رسد، مهم‌ترين بيماري غيرواگير در كشور است.

دكتر فريدون عزيزي، رئيس پژوهشكده غدد درون‌ريز و متابوليسم دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، در گفت‌وگو با فارس افزود: اكنون با كنترل قابل‌قبول بيماري گواتر در كشور مهم‌ترين بيماري غدد در كشور، ديابت است و به‌علت كم تحركي و رژيم غذايي نامناسب هر ساله بر تعداد افراد ديابتي اضافه مي‌شود.

همچنين شيوع اختلال تحمل گلوكز و ديابت در بين افراد بالاي 20سال كشور حدود 20درصد است و گرچه شيوع كشوري آن اندكي كمتر از اين ميزان است و در مناطق روستايي به‌علت تغذيه سالم و تحرك بيشتر شيوع آن به 4 تا 8درصد كاهش مي‌يابد اما روند رو به گسترش اين بيماري در كشور بسيار نگران‌كننده است.

اعلام‌اين موضوع از زبان رئيس پژوهشكده غدد درون‌ريز و متابوليسم دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي در حالي است كه كارشناسان ضمن هشدار نسبت به كاهش سن ابتلا به ديابت نوع 2 در كشور به سنين نوجواني و همچنين رواج  اين بيماري در ميان جمعيت روستانشين، نسبت به جدي‌گرفتن امر غربالگري افراد در معرض خطر و همچنين مبتلايان به اين بيماري تاكيد مي‌كنند؛

به‌طوري كه دكتر عليرضا مهدوي، كارشناس مسئول بيماري‌هاي غدد و متابوليك وزارت بهداشت با اشاره به چاق‌تر شدن و كم تحركي كودكان امروزي مي‌گويد: اگرچه پيش‌تر شاهد بروز ديابت نوع 2 در سنين بزرگسالي (غالبا بعد از 40سالگي) بوديم، اما امروزه گزارش‌هايي از ديابت نوع 2 در نوجوانان كشورمان داريم.

وي ادامه مي‌دهد: از سوي ديگر با پير شدن چهره جمعيتي ايران (سالمند شدن) به‌نظر مي‌رسد شيوع ديابت نوع 2 در هر دو جمعيت شهري و روستايي رو به افزايش است؛ به‌طوري كه نتايج غربالگري سه‌ سالانه وزارت بهداشت نيز مؤيد اين مطلب است.

 

اصلاح سبك زندگي، بعد غربالگري

اگرچه به گفته دكتر مهدوي، از سال 1383 برنامه كنترل و پيشگيري ديابت در نظام شبكه (PHC) ادغام شد و در مرحله نخست اين برنامه روستاييان بالاي 30سال و تمامي زنان باردار غربالگري شدند، ولي به گفته بسياري از كارشناسان غربالگري بيماري ديابت به‌علت مزمن بودن سير آن، تعداد موارد مرگ‌ومير را كاهش نخواهد داد.

دكتر محسن خوش‌نيت، فوق‌تخصص غدد و متابوليسم و عضو هيأت علمي مركز تحقيقات غدد و متابوليسم دانشگاه علوم پزشكي تهران در اين باره به همشهري مي‌گويد: شيوع ديابت در ايران در حدود 3ميليون نفر است كه از اين تعداد حدود 90درصد مبتلايان، ديابت نوع 2 دارند.

با اين حال بحث غربالگري بيماري ديابت در تمام دنيا يك بحث مورد چالش است و كارشناسان در مورد آن ديدگاه‌هاي مختلفي را بيان كرده‌اند؛چون توصيه عمومي بر اين است كه ما افراد بالاي 45 سال را با قند خون ناشتا هر 3 سال يك‌بار غربالگري كنيم.

علاوه بر اين افراد زير اين سن هم درصورتي كه در معرض عوامل خطري مثل فشار خون، چربي خون، ديابت بارداري، تخمدان‌هاي پلي‌كيستيك، چاقي يا سابقه فاميلي ابتلا به ديابت هستند، با فواصل كمتر از 3سال بايد غربالگري شوند.

دكتر خوش نيت در ادامه اين‌طور توضيح مي‌دهد: مطالعات به تازگي نشان داده‌اند كه با غربالگري بيشتر نتوانستيم مرگ‌ومير ناشي از ديابت را كاهش دهيم. تجربه خيلي از كشورهاي پيشرفته هم اين امر را ثابت مي‌كند.

به عقيده اين عضو هيأت علمي مركز تحقيقات غدد دانشگاه علوم پزشكي تهران، دليل اين مسئله هم اين است كه به هر حال ما با غربالگري، ديابت را زود تشخيص مي‌دهيم ولي به‌طور كلي درمان اين بيماري يك درمان سخت است و نياز به اصلاح سبك زندگي توسط خود فرد دارد.

اين در حالي است كه اكثر كارشناسان هم اين امر را تاييد مي‌كنند كه اكثر بيماران مبتلا به ديابت بعد از مدتي از روندمعالجه بيماري‌شان خسته مي‌شوند و همكاري كافي را در امر درمان نمي‌كنند؛ مثلا نسبت به رژيم غذايي خود بي‌اهميت مي‌شوند يا سيگار كشيدن را كنار نمي‌گذارند.

البته فراموش نشود كه به گفته كارشناسان يكي از مهم‌ترين مسائل مربوط به بيماران ديابتي اين است كه در اين بيماران افسردگي شيوع بالايي دارد و همين امر انگيزه آنها را از ادامه روند درمان سلب مي‌كند.

به گفته دكتر خوش نيت در بسياري از كشورهاي دنيا اين مشكل وجود دارد؛ به‌طوري كه در كشور آمريكا كمتر از 10 درصد مردم مبتلا به ديابت، روي بيماري خود كنترل دارند. اين يعني حتي اگر تمام شرايط و امكانات درماني هم وجود داشته باشد، از آنجا كه كنترل ديابت وابسته به‌خود فرد است بيماري چندان قابل درمان نيست؛ زيرا اصلاح شيوه زندگي براي همه ما مشكل است.

 

كنترل ديابت به كمك آموزش

اگرچه به عقيده دكتر خوش نيت مرگ‌ومير ناشي از ديابت زماني كم مي‌شود كه بتوانيم ديابت را با آموزش دادن به مبتلايان كنترل كنيم، دكتر اسدالله رجب، رئيس انجمن ديابت كشور نيز با تاكيد براينكه درمان ديابت تنها دارو نبوده و مستلزم امري تيمي است، معتقد است كه بيش از حدود 95 درصد ديابتي‌ها از كنترل نامطلوب قند خون برخوردارند.

به عقيده وي در اين راستا فرد ديابتي بايد با آموزش‌هاي مستمر در درمان خود توانمند باشد؛‌ چرا كه درمان موفق ديابت، نيازمند همكاري بيمار و پزشك است و بيمار به‌منظور شريك شدن با پزشك در روند درمان، بايد توانمند باشد.

علاوه بر اين، به عقيده دكتر خوش نيت نيز بيشترين علت مرگ‌ومير در ديابت نوع2 عوارض قلبي – عروقي است و كاهش اين عوارض با كنترل دقيق قند خون، كنترل چربي‌هاي خون، كنترل فشار خون و فعاليت بدني منظم امكان‌پذير است؛البته همراه با ويزيت‌هاي منظم.

البته بيان اين عبارات از زبان اين فوق تخصص غدد و متابوليسم در حالي است كه به گفته دكتر ساسان شرقي، فوق تخصص غدد و متابوليسم و عضو هيأت علمي مركز تحقيقات غدد دانشگاه علوم پزشكي تهران، با همه اوصاف، غربالگري مبتلايان به ديابت و افراد در معرض خطر اين بيماري را به هيچ وجه نمي‌توان ناديده گرفت.

دكتر شرقي مي‌گويد: ما هميشه توصيه مي‌كنيم كه افراد در معرض خطر ديابت نوع 2 و افراد بالاي 45 سال حتما غربالگري شوند؛ چون آموزش افراد هيچ منافاتي با غربالگري ديابت ندارد و هر‌دو اين عوامل در واقع مكمل هم هستند.وي مي‌افزايد: البته اگر مردم اين آموزش را نبينند كه ديابت چه عوارضي دارد، قطعا غربالگري بي‌فايده خواهد بود.

 

 سميه شرافتي

همشهري آنلاين