29 آذر در گذر تاریخ

* هجوم روس‏ها به تبريز و گيلان پس از اولتيماتوم به دولت ايران (1290 ش)
اشاره: پس از اولتياتوم روسيه به دولت ايران براي اخراج مورگان شوستر، كارشناس اقتصادي آمريكايي در ايران، دولت ايران اين اولتيماتوم را در 28 آذر 1290 ش پذيرفت. اما پذيرش ذلت‏بار اولتيماتوم روس‏ها كه به اميد پايان يافتن زياده‏خواهي‏ها و بهانه‏گيري‏هاي دولت روسيه انجام گرفت، نه تنها مشكلي را حل نكرد، بلكه دامنه تجاوزات آنها را گسترش داد. در اين ميان، شهر تبريز كه به علت مقاومت دليرانه در برابرعناصر وابسته به روس‏ها از جمله محمدعلي شاه، بيش از ديگر شهرها مورد خشم روس‏ها بود، در سحرگاه اين روز برابر با 29 ذي‏حجه 1329 ق، آماج حملات قزاق‏هاي روس قرار گرفت. روس‏ها به بهانه بي‏احترامي پاسبان نظميه تبريز به مامور روسي، كشتار مردمِ شهر را آغاز نمودند و نقاط حساس شهر را به تصرف خود درآوردند. سپس به تاراج اموال مردم و قتل آنان پرداخته و هرگونه مقاومتي را با تفنگ پاسخ دادند. روس‏ها در روزهاي بعد اين جنايات خود را ادامه داده و در دهم دي ماه آن سال برابر با عاشوراي 1330 ق، ثقه الاسلام تبريزي، عالم بزرگ شهر را به دار زدند. همزمان با تبريز، روس‏ها به گيلان نيز يورش بردند و جنايات مشابهي را رقم زدند. آنان به هر كس كه مشكوك مي‏شدند، مي‏كشتند و از ارتكاب هرنوع ظلم و خشونت، دريغ نكردند. در اين حال مردم رشت بنابر فتواي مراجع، از خريد كالاهاي روسي و انگليسي خودداري مي‏كردند و از مقاومت در برابر نيروهاي روس، غافل نبودند. اما روس‏ها اين استقامت عمومي را با قتل مردم به طرق مختلف پاسخ دادند.
* درگذشت "استاد ابوالحسن صبا" موسيقي‏دان ايراني (1336 ش)
* روز تجليل از مهندس "محمدجواد تندگويان"
وزيرنفت ايران در دولت
"شهيد رجايي" (1370ش)
اشاره: محمدجواد تندگويان در سال 1329 ش در تهران به دنيا آمد و پس از اتمام تحصيلات متوسطه و ورود به دانشكده نفت آبادان با درجه مهندسي نفت، فارغ التحصيل شد. وي در دوران تحصيل، مبارزات خود را عليه رژيم پهلوي با شركت در انجمن اسلامي دانشكده ادامه داد و در سال 52 توسط ساواك دستگير و پس از شكنجه‏هاي فراوان به يازده ماه حبس محكوم شد. تندگويان پس از پيروزي انقلاب اسلامي به مديريت يك كارخانه در رشت رسيد. او پس از مدتي به وزارت نفت دعوت شد و به عنوان مدير مناطق نفت‏خيز جنوب مشغول به كار گرديد. پس از آن، از سوي شهيد رجايي، وزير نفت شد تا اينكه در دوازدهم آبان 1359، در يكي از بازديدهايي كه از صنعتِ نفت در جنوب داشت، در نزديكي آبادان، توسط نيروهاي اشغالگر بعثي به اسارت درآمد. شهيد تندگويان در اسارت،تحت شديدترين شكنجه‏ها قرار گرفت و مردانه مقاومت كرد تا اينكه توسط دژخيمان بعث به شهادت رسيد. پيكر اين شهيد بزرگوار پس از 11 سال اسارت، در 26 آذر 1370 ش به خاك جمهوري اسلامي ايران منتقل گرديد و در آخر آذر 1370 در جوار شهداي هفتم تير در بهشت زهرا به خاك سپرده شد.

5 صفر در گذر تاریخ
* شهادت "حضرت رقيه(س)" دختر كوچك امام حسين(ع)
در شام (61 ق)
اشاره: رقيّه‏خاتون يا فاطمه بنت الحسين(ع) معروف به فاطمه‏ي صغيره، دختر آخر امام حسين(ع) از مادري به نام ام‏اسحاق بنت طلحه يا شاه‏زنان بود. سن مبارك او را 5 4- -3 يا 7 سال دانسته‏اند. امام حسين(ع) بسيار به او مهر مي‏ورزيد و وي نيز به پدر، علاقه‏ي فراواني داشت. رقيّه به همراه پدر، برادران، عموها و ديگر خاندان نبوي راهي سرزمين كربلا شد. پس از شهادت امام و يارانش به اسارت كوفيان درآمده و سپس راهي شام شدند. رقيّه خاتون در شام، شب و روز در فراق پدر مي‏گريست و پدر را طلب مي‏كرد. شبي در خرابه محل اقامت اسرا آنقدر گريست كه بيهوش شد. وقتي كه او را حركت دادند، دريافتند كه از دنيا رفته است. بارگاه حضرت رقيه(س) يكي از زيارتگاه‏هاي شيعيان در شهر دمشق پايتخت سوريه، در 300 متري شمال شرقي مسجد مشهور اُموي واقع است.
* تولد "ابن يونس"
فقيه و طبيب مسلمان (551 ق)
اشاره: كمال‏الدين ابوعمران مشهور به ابن يونس، فقيه، طبيب، و رياضي‏دان مسلمان در موصل در شمال عراق متولد شد. او پس از پايان تحصيلاتِ مقدماتيِ معارف ديني، به فراگيري رياضيات، فقه و ادبيات پرداخت و پس از كسب مهارت در اين علوم، به تدريس روي آورد. ابن يونس از جمله دانشمندان برجسته‏ي عصر خود به شمار مي‏رفت و در زمينه‏ي فقه مذاهبِ مختلف اسلامي و ساير اديان الهي چيره دست بود تا آنجا كه حتي يهوديان و مسيحيان نيز براي تفسير تورات و انجيل به او مراجعه مي‏كردند. اين فقيه و رياضي‏دان مسلمان در ادبيات نيز از استعداد خاصي بهره‏مند بود و شعر مي‏سرود. اَسرارُالسُّلطانية در نجوم و شرحُ الاَعمالُ الهِنْدِسيّة در رياضي از آثار ابن‏يونس مي‏باشند.
* رحلت آيت اللَّه "محمدعلي معصومي" عالم و فقيه بزرگوار اسلام (1372 ق)
اشاره: آيت اللَّه محمدعلي معصومي، عالم و فقيه مسلمان در سال 1288 ق به دنيا آمد و از نوجواني، فراگيري علوم ديني را آغازكرد. وي پس از ساليان متمادي تحصيل در حوزه‏ي علميه‏ي نجف، به درجات بالاي علمي دست يافت. آيت اللَّه معصومي همچنين از مبارزين عصر خود به شمار مي‏رفت و در دفاع از آرمان اسلام و مسلمين كوشا بود.حاشيه بر جواهر و شرح لمعه از جمله آثار اوست. وفات اين عالم رباني در بهبهان از شهرهاي جنوبي ايران در 84 سالگي روي داد.

19 دسامبر در گذر تاریخ
* مرگ "وايْتْس برينگ" دريانورد دانماركي و كاشف تنگه برينگ (1741م)
* الحاق كشور افريقايي "سيرالئون" به استعمار انگلستان (1787م)
* تولد "آلبرت مايْكِلْسون" فيزيك‏دان امريكايي و كاشف سرعت نور (1852م) (ر.ك: 9 مه)
* كودتاي "اديب شيشكلي" در سوريه و به دست گرفتن قدرت (1949م)
* عضويت ايران در شوراي اقتصادي سازمان ملل (1965م)