26 آذر در گذر تاریخ

* ابطال معاهدات تحميلي روسيه تزاري عليه ايران (1296ش)
* پشتيباني كشورهاي حاشيه جنوبي خليج فارس از رژيم پهلوي در ماه‏هاي آخر عمر اين رژيم (1357 ش)

* تحويل 45 تا 60 فروند ميراژ 2000 به عراق از سوي فرانسه در اوج جنگ با ايران (1365ش)

* رحلت فقيه جليل آيت‏اللَّه "سيد اسماعيل اصفيايي شندآبادي" (1368ش)
اشاره:
عالم رباني، آيت‏اللَّه سيد اسماعيل اصفيايي شِندآبادي در سال 1289 ش در روستاي شندآباد از توابع شهرستان شبستر در آذربايجان شرقي ديده به جهان گشود. وي پس از طي دروس مقدمات و سطح، وارد حوزه علميه تبريز شد و در درس استادان نامدار آن حوزه همچون:
سيد مرتضي خسروشاهي و ميرزا ابوالحسن انگجي بهره‏اي وافر برد تا آن كه خود يكي از مدرسان ماهر حوزه تبريز گشت. آيت‏اللَّه اصفيايي از آن پس به درس و بحث و ارشاد مردم همت گماشت و با تلاش عالي خود، مسجد و مدرسه تاريخي سيد حمزه تبريز را كه به ويرانه‏اي تبديل شده بود احيا ءكرد و آن را به محلي براي ترويج دين و اسكان طلاب تبديل نمود. ايشان پس از عمري تلاش و فعاليت‏هاي مذهبي و اجتماعي در تبريز و خدمت به مردم آن شهر، راهي شهرستان قم شد تا با استفاده از انفاس قدسي عارفانِ آن تربت پاك، تزكيه نفسِ خويش را به اكمال برساند. با اين حال از تدريس، تأليف و تفسير غافل نماند و از بدو ورود به قم، با عشقي سرشار به فقه آل محمد(ص)، تلاش خود را در اين زمينه‏ها دو چندان كرد. اين عالم رباني و فقيه صمداني سرانجام پس از سال‏ها كوشش در جهت ترويج و تبليغ دين و تزكيه و تهذيب نفس در تاريخ 26 آذر 1368 برابر با 18 جمادي‏الاول 1410 ق در 79 سالگي دارفاني را وداع گفت و پيكر پاكش پس از تشييعي باشكوه، در مقبرة العُلماء باغِ بهشت قم به خاك سپرده شد.
* انتقال پيكر شهيدتندگويان پس از 11 سال اسارت در عراق (1370 ش)
اشاره:
محمدجواد تندگويان در سال 1329 در تهران به دنيا آمد. پس از پايان تحصيلات وارد مبارزات سياسي شد و با پيروزي انقلاب نيز در خط نظام قرار گرفت تا اينکه در دولت شهيد رجايي به وزارت نفت انتخاب شد. کمتر از دو ماه بعد، وي در يکي از بازديدهايي که از صنعت نفت در جنوب داشت به اتفاق چند نفر ازمسئولان وزارت نفت به اسارت نيروهاي متجاوز بعثي عراق درآمد. شهيد تندگويان در طول مدت اسارت تحت سخت‏ترين شکنجه ‏هاي بعثيان قرار گرفت تا اينکه به فيض شهادت نائل آمد. سرانجام بعد از گذشت 11 سال، پيکر مطهر اين آزاده مجاهد در اواخر آذرماه 1370 به ايران انتقال يافت و در بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
* رحلت محقق و مدرس فرزانه آيت ‏اللَّه شيخ "هادي تألُّهي" در همدان (1375ش)
اشاره:
آيت‏اللَّه شيخ هادي تالُّهي در سال 1280 شمسي (1319 ق) در همدان ديده به جهان گشود و سال‏ها در محضر پدرش، آيت‏اللَّه شيخ مرتضي تألّهي به فراگيري علوم ديني پرداخت. از آن پس مدرسه زنگنه همدان، پايگاه تحقيق و تدريس او گرديد. آيت‏اللَّه تألّهي همچنين از محضر عالمان ديگري همچون ميرزا علي آقا خلخالي، شيخ محمدبهاري و سيدعلي نجفي كسب فيض نمود و به مقام والايي در علم و تقوا دست يافت. از وي آثار چندي نيز به جاي مانده است. سرانجام اين عالم رباني در 26 آذر 1375 ش برابر با ششم شعبان 1417 ق در 95 سالگي دار فاني را وداع گفت و در باغ بهشت همدان مدفون گرديد.
* روز حمل و نقل

2 صفر در گذر تاریخ
* شهادت حضرت "زيد" فرزند امام زين‏العابدين(ع) در قيام عليه دولت بني اميه (122 ق)
اشاره:
در زمان خلافت هشام بن عبدالملك و امامت حضرت امام صادق(ع)، زيد بن علي بن الحسين كه پسر امام زين‏العابدين(ع) بود، با انگيزه‏ي خون خواهي امام حسين(ع)، در كوفه با جماعتي از شيعيان، عليه دولت اموي قيام كرد. هشام، خليفه‏ي اموي، يوسف بن عمر ثقفي را با لشكري به جنگ او فرستاد و زيد در اين جنگ به شهادت رسيد. سرِ او را به دمشق نزد خليفه فرستادند و بدنش را در كنار كوفه بر دار كرده و بعد از چند سال، استخوان‏هاي وي را سوزاندند.
* شكست قيام زنگيان و درگذشت فرمانده ‏ي زنگيان، معروف به "صاحب الزنج" (270 ق)
اشاره:
قيام بردگان و غلامان در قرن سوم يكي از بزرگ‏ترين نهضت‏هاي اجتماعي محرومان در سال‏هاي حكومت پر جور و فساد عباسيان بود كه مدت زماني خواب خوش خليفه‏ي عباسي و ديگر ستمگران را آشفته كرد. رهبري اين قيام را مردي به نام علي بن‏محمد به عهده داشت كه خود را علوي مي‏دانست و نَسَب خود را از امام علي(ع) مي دانست. او مردي شجاع، فاضل، بليغ و شاعري توانا بود. وي كه بعدها به "صاحب الزنج" و امير زنگيان ملقب شد در مدت كوتاهي بردگان فراواني را به دور خود جمع كرد و پس از تشكيل جلسه‏اي در روز 27 رمضان سال 255 قمري قيام را آغاز نمود. خليفه، معتمد عباسي، سرداران متعددي را براي جنگ با زنگيان فرستاد. اين قيام به مدت 15 سال به طول انجاميد تا اين كه خليفه، برادر خود ابواحمد موفق را به جنگ آن‏ها فرستاد و او، در دوم صفر سال 270 قمري موفق به شكست زنگيان گرديد.
* رحلت "ابوحَيّان غَرناطي" معروف‏ترين عالم نحوي عرب (745 ق)
اشاره:
اثيرالدين محمد بن يوسف اندلسي معروف به ابوحَيّان غَرناطي، محدث، مفسّر، اديب، نحوي، لغوي، شاعر و رجاليِ مشهور عرب، در سال 654 ق در غرناطه (واقع در اسپانيا) به دنيا آمد. علوم مقدماتي را در زادگاه خود فرا گرفت و مابقي را در آفريقا، حجاز و شامات آموخت. اساتيد وي را تا چهارصد و پنجاه نفر نوشته‏اند. همچنين شاگردان بسيار فاضل تربيت نموده است. او در علوم مختلف متبحّر بود و تمامي اوقاتش در تعليم و تعلّم و تاليفات متنوع صرف شد. ابوحيان در صرف و نحو و حديث استاد كل به شمار مي‏رفت و به شِيخُ النُّحاة(استاد نحوييّن) و شيخُ المحدّثين مشهور گشت. وفات ابوحيان در مصر اتفاق افتاد.
* درگذشت "ابن دُرَيهِم" رياضي‏دان و منجم مسلمان (762 ق)
اشاره:
ابن دُرَيهِمْ با كوشش و پشتكار به تحصيل علم و دانش همت گماشت. او قرائت قرآن كريم، فقه و رياضيات را نزد اساتيد عصر خود فرا گرفت. در مصر به استماع حديث مشغول شد و به مقامات علمي دست يافت. سپس به شام رفت و در جامع اموي در دمشق به عنوان مدرس مشغول تدريس شد. ابن دُرَيهِم به علومي همچون قرائت، حديث، فقه و اصول آن، كلام، تفسير و ادبيات عرب تسلط كامل داشت. قصيده‏اي در مدح پيامبر، از آثار به جا مانده از ابن دُرَيهم است.
* درگذشت فقيه و فيلسوف بزرگ "احمد امين" (1390 ق)
اشاره:
احمد امين در سال 1320 قمري در خاندان علم و فضيلت در شهر مقدس كاظمين متولد گرديد. وي يكي از چهره‏هاي درخشان علم و فضيلت، فيلسوفي بزرگ، فقيهي اصولي، مفسر و از مفاخر عالم تشيع بود. احمد امين علاوه بر علوم جديد و اخذ درجه‏ي دكتري در فلسفه و رياضيات، از حوزه‏ي درس اساتيدي چون شيخ نعمت‏اللَّه دامغاني و بلاغي، علوم فقه، اصول و تفسير را فرا گرفت و به مقام عالي اجتهاد رسيد. از ايشان تأليفات ارزشمندي بر جاي مانده است كه "التَفْسيرُ الكبير" در 30 جلد و "التَّكامُل في الاسلام" در 14 جلد از آن جمله‏اند. اين استاد بزرگ، سرانجام در صبح روز دوم صفر 1390 قمري در هفتاد سالگي بر اثر سكته مغزي دار فاني را وداع گفت و درنجف اشرف مدفون گرديد.
16 دسامبر در گذر تاریخ
* تولد "اسكندر مقدوني" پادشاه كشورگشا و سردار بزرگ يوناني(356 ق.م)
* شكست "ناپلئون بُناپارت" در جنگ با روسيه (1812م)
* تولد "پاول نيپكو" مبتكر آلماني و يكي از مخترعين تلويزيون (1860م)
* تولد "جورج سانتايانا" فليسوف و نويسنده اسپانيايي (1863م)