جام جم آنلاين: افلاطون 350 سال پيش از ميلاد از تمدني شگفت‌انگيز به نام آتلانتيس نام برده كه 12 هزار سال قبل از آن تاريخ وجود داشته است.
افلاطون شهرهاي آتلانتيس را هندسي و زيبا توصيف كرده، اما مي‌افزايد: اين تمدن تنها در يك شب به دليل زمين‌لرزه‌‌اي مهيب و فرورفتن به زير دريا نابود مي‌شود. آيا آتشفشان جزيره زيباي سنتوريني در كشور يونان همان آتلانتيس گمشده است؟ آيا فعاليت‌هاي آتشفشاني اخير دوباره قصد جان آن را دارند؟
جزيره سنتوريني در 200 كيلومتري كشور يونان در درياي اژه واقع شده است. در طول قرن‌هاي متمادي يونانيان روستاهايي را بر لبه‌هاي آتشفشاني بنا مي‌كردند.
عده‌اي از مردم محلي اعتقاد دارند اين جزيره كه پيشتر با نام «ترا» خوانده مي‌شد همان شهر گمشده و افسانه‌اي آتلانتيس است.
اين مكان يك جزيره آتشفشاني است كه به لحاظ زيبايي و قدمت شناخته شده است، اما لرزش‌هاي گاه و بيگاه اين جزيره در سال گذشته نگراني‌هاي زيادي را برانگيخت و همين موضوع زمينه‌ساز تحقيقات گسترده‌اي شد.
سيستم‌هاي تعيين موقعيت جهاني اعم از جي‌پي‌اس و ماهواره‌ها تائيد مي‌كنند جزاير آتلانتيس در حال تغيير و تحول است. مردم محلي سانتوريني سال گذشته مشكوك شدند كه آيا فاجعه‌اي در مجموعه جزاير يونان در شرف تكوين است يا خير.
لرزش‌هاي گاه و بيگاه و استشمام بويي عجيب ترس و دلهره را با خود براي مردم اين مناطق به ارمغان آورد. اكنون رادارهاي ماهواره‌اي منبع همه اين نشانه‌هاي وهم‌برانگيز را شناسايي كرده است.
ژانويه 2011 تا آوريل 2012 فعاليت‌هايي در آتشفشان اين منطقه ثبت شده است. ابعاد آتشفشان مذكور حدود 10 تا 20 ميليون مترمكعب است و در مقام مقايسه 15 برابر حجم استاديوم المپيك لندن است.
فعاليت‌هاي زيرزميني باعث شده حتي قسمت‌هايي از اين جزاير حدود 8 تا 14 سانتي‌متر گسترش پيدا كند. اين آتشفشان مدت 60 سال خاموش بوده است.
پروفسور نوميكو پاراسكوي كه يك زمين‌شناس از دانشگاه آتن است، مي‌گويد اتفاقات اخير لزوما به معناي فوران سريع اين آتشفشان عظيم نيست، اما همه اين موارد نشان مي‌دهد سنتوريني يك آتشفشان فعال است.
پروفسور پاراسكوي در ادامه افزود: از آنجا كه در ماه‌هاي اخير از شدت زمين‌لرزه‌ها و ميزان فعاليت‌هاي زيرزميني كاسته شده، ظاهرا آتشفشان به اين زودي‌ها فوران نخواهد كرد. حتي بعيد نيست كه آتشفشان براي چند سالي همچنان خاموش بماند. دانشمندان هنوز اطلاعات كافي را درباره چرخه حيات آتشفشان‌هاي بزرگ ندارند و نمي‌توانند از وقوع يا عدم وقوع آتشفشان با قطعيت صحبت كنند.
آيا آتشفشان، آتلانتيس را دوباره خواهد بلعيد؟
جزيره‌اي كوچك به نام نياكامني كه يكي از بخش‌هاي زيرمجموعه شهرداري سانتوريني است، همين اواخر سوخت و حالا يك جزيره غيرمسكوني خيلي كوچك، اما فعال از نظر زمين‌شناسي است.
جزيره مذكور در كاسه آتشفشاني سنتوريني واقع است. منظور از كاسه آتشفشاني يا كالدرا مجموعه كنوني جزاير سنتوريني است كه بعد از آتشفشان بزرگ پيشين حدود 3600 سال قبل شكل گرفته‌ا‌ند. از نظر تاريخي فعاليت آن زمان اين آتشفشان عظيم يكي از بزرگ‌ترين‌ها در نوع خود بوده است.
آتشفشان احتمالا تمدن مينوآن را در نزديكي جزيره كرت نابود كرده است. پروفسور ديويد پايل يك متخصص در امور آتشفشان‌ها از دانشگاه آكسفورد مي‌گويد كه فوران آتشفشان سانتوريني مي‌تواند با آنچه در پمپي اتفاق افتاد، قابل قياس باشد.
پروفسور پايل اعتقاد دارد درپنج قرن اخير آتشفشان سنتوريني فوران‌هاي كوچكي داشته كه به‌هيچ‌وجه خطرناك نبوده‌اند.
آخرين فوران كه سال 1950 رخ داد، تنها براي پركردن چند زمين تنيس كفايت مي‌كرد. مواردي همچون دفع خاكستر كه مي‌تواند مشكلات عديده‌اي در سفرهاي هوايي ايجاد كند، گزارش شده اما آنچه از آن به نام فوران آتشفشاني نام برده مي‌شود در عمل، موضوع كاملا متفاوتي است.
پروفسور پايل افزود: اين آتشفشان بظاهر خاموش مكان مناسبي براي بيشتر آموختن است. از آنجا كه داده‌هاي ماهواره‌اي معدودي از گذشته در دست است، تجزيه و تحليل داده‌هاي كنوني كمي با مشكل مواجه شده است.
پروفسور پايل مي‌گويد آتشفشان‌هاي بزرگي همچون سنتوريني و يلواستون صدها بلكه هزاران سال را در خاموشي مي‌گذرانند، اما گاهي اوقات شرايطي به وجود مي‌آيد كه خواب اين غول‌هاي خفته را آشفته مي‌كند.
nationalgeographic - مترجم: فرناز حيدري