14 آذر در گذر تاریخ
* رحلت فقيه بزرگوار و مدرس كبير آيت ‏اللَّه "سيدمحمدباقر درچه‏اي اصفهاني" (1302ش)
اشاره:
آيت‏اللَّه سيدمحمدباقر بن مرتضي درچه‏اي در حدود سال 1226ش (1264ق) در اصفهان به دنيا آمد و مقدمات و سطوح را در زادگاه خود سپري كرد. وي از آن پس براي تكميل تحصيلات خود راهي حوزه علميه نجف شد و با شركت در درس بزرگان نامداري همچون آيات عظام: ميرزامحمد حسن شيرازي معروف به ميرزاي بزرگ شيرازي،
شيخ محمدحسن نجفي صاحب جواهر و ميرزا حبيب اللَّه رشتي به مدارج علمي دست يافت. آيت‏اللَّه درچه‏اي از آن پس در اصفهان به تدريس اشتغال يافت و شاگردان برجسته‏اي پرورش داد كه
آيت‏اللَّه سيدحسين بروجردي و استاد جلال‏الدين همايي از آن جمله‏اند. استعداد فطري و پشتكار عالي و استفاده از استادان بزرگ، آيت‏اللَّه درچه‏اي را در فقه و اصول از استادان مسلم و مجتهد بزرگ گردانيد. مجلس درس ايشان در اصفهان، نظير و رقيب نداشت و معظمٌ‏له علاوه بر اين درجه در علم، در زهد نيز مثال زدني بود. اين عالم رباني سرانجام در چهاردهم آذر 1302ش برابر با 28 ربيع‏الثاني 1342ق در 76 سالگي بدرود حيات گفت و پس از تشييعي كم سابقه، در قبرستان تخت فولاد اصفهان به خاك سپرده شد.
* درگذشت رياضي‏دان، فيلسوف و حكيم عاليقدر
"ميرزا طاهر تنكابني" (1320 ش)
اشاره:
ميرزا طاهر تنكابني فرزند ميرزا فرج‏اللَّه در حدود سال 1242 ش (1280 ق) در كلاردشت مازندران به دنياآمد. در شانزده سالگي براي تكميل تحصيلات خود راهي تهران شد و در مدرسه سپهسالار به فراگيري علوم پرداخت. ميرزا طاهر در درس ميرزا محمد رضا صهباي قمشه‏اي، ميرزا ابوالحسن جلوه و آقا علي حكيم، حكمت و نزد ميرزا عبداللَّه، نجوم و هيئت آموخت. پس از مدتي، ميرزاطاهر تنكابني به واسطه ذكاوت و هوش سرشارش از هم‏دوره‏اي‏هاي خود پيشي گرفت و مورد توجه خاص ميرزاي جلوه واقع شد. ميرزا محمد طاهر، علاوه بر احاطه به فلسفه و حكمت، در فقه، اصول، نجوم، ادبيات و رياضيات نيز تخصّص داشت و ساليان طولاني در مدرسه سپهسالار و مدرسه علوم سياسي تدريس مي‏كرد. با آغاز نهضت مشروطه، وي به صف آزادي‏خواهان پيوست و پس از صدور فرمان مشروطيت و تشكيل مجلس شوراي ملي، از طرف طبقه طلاب به نمايندگي در مجلس برگزيده شد و در دوره سوم نيز از طرف مردم تهران به مجلس راه يافت. ميرزا طاهر به هنگام كودتاي
سيدضياءالدين طباطبايي، دستگير و زنداني شد و بار ديگر در دوران رضاشاه، به زندان افتاد. ميرزا طاهر تنكابني از مشاهير دانشمندان اسلام در سده چهاردهم هجري به شمار مي‏رود. وي فقيهي فيلسوف و حكيمي عارف بود تا بدانجا كه او را
"خاتم الحكماء" ناميده‏اند. بر صراحت گفتار و دليري، مشهور بود و بي‏آنكه از كسي بيمي به دل راه دهد، آنچه را كه در دل داشت به زبان مي‏آورد. وي كتابخانه‏اي با چهار هزار جلد كتاب داشت كه مجموعه‏اي از نفيس‏ترين و بهترين كتاب‏ها را در آن گرد آورده بود و برخي از آن‏ها، نسخه‏هاي خطي ناياب بودند. ميرزا طاهر از نوادر روزگار بود و در مراتب سير و سلوك او، حكايت‏هاي زيادي نقل شده است. از مناعت طبع و علوّ نفس او، همان بس كه وقتي تمام املاكش در شمال را مصادره كردند، لب به شكوه و شكايت نگشود. سرانجام اين حكيم فرزانه پس از يك دوره بيماري و در پي يك عمل جراحي در چهاردهم آذر 1320ش برابر با
شانزدهم ذيقعده‏ 1360ق در 78 سالگي وفات يافت و برحسب وصيت خود، در جوار مزار مرحوم ميرزا ابوالحسن جلوه واقع در ابن بابويه در ري مدفون شد.
* بمباران نيروگاه برق "نكا" در مازندران در جريان جنگ تحميلي توسط عراق (1365 ش)

* درگذشت "غلامحسين يوسفي" محقق و اديب (1369 ش)
اشاره:
استاد غلامحسين يوسفي در سال 1306 ش در مشهد به دنيا آمد. پس از اتمام دوران متوسطه، وارد دانشگاه شد و در 1330 دكتراي ادبيات فارسي و نيز ليسانس حقوق قضايي و علوم سياسي گرفت.
دكتر يوسفي پس از دبيري دبيرستان‏هاي مشهد و استادي ادبيات فارسي دانشگاه مشهد به مطالعه و تحقيق در كشورهاي فرانسه و انگلستان و تحقيق و تدريس در آمريكا پرداخت. ابومسلم سردار خراسان، ديداري با اهل قلم، كاغذ زر، تحقيق درباره سعدي و شيوه‏هاي نقد ادبي از جمله آثار تصنيفي و ترجمه‏اي دكتر يوسفي است. سرانجام استاد غلامحسين يوسفي، محقق، مدرس و اديب معاصر، در چهاردهم آذر 1369 در شصت و سه سالگي دار فاني را وداع گفت و در جوار حرم مطهر امام رضا(ع) به خاك سپرده شد.
* آغاز به كار راديو پيام (1373ش)
اشاره:
رادیو پیام با هدف اطلاع رسانی در قالب اخبار ترافیکی و اخبار سراسری‌، هم زمان با شبکه تهران از سال ۱۳۷۳ ، شروع به کار کرد. و در سال ۱۳۷۵ ، به عنوان شبکه‌ای مستقل به کار خود ادامه داد. این شبکه با ۸۰ بخش خبری همراه پخش موسیقی فعالیت خود را انجام می‌دهد.
* به تصويب رسيدن طرح تشكيل كميسيون زن و خانواده در مجلس شوراي اسلامي (1375ش)
اشاره:
کلیات طرح الحاق یک تبصره به ماده 42 آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید. بر اساس این طرح کمیسیون ویژه ای جهت رسیدگی به مسائل مربوط به زنان تحت عنوان کمیسیون امور زنان و خانواده در مجلس شورای اسلامی تشکیل می شود. این کمیسیون 13 نفر عضو خواهد داشت که با اکثریت نمایندگان زن مجلس شورای اسلامی (دوسوم در صورت وجود) تشکیل خواهد شد. لازم به ذکر است که این طرح در دوره قبلی مجلس نیز مطرح شده بود که به تصویب نرسیده بود و اینک با 136 رأی موافق، 46 رأی مخالف و 13 رأی ممتنع از مجموع 195 رأی به تصویب رسیده است.
19 محرم در گذر تاریخ
* حركت كاروان اسيران كربلا از كوفه به طرف شام (61 ق)
اشاره:
پس از‌ قضایاى دلخراش كربلا، بنى اُمیه جنایتكار اُسراى اهل بیت را‌ به‌ عجلة تمام به‌ طرف كوفه حركت دادند. پس‌ از‌ توقّف اسرا در‌ كوفه ‌و‌ گزارش ابن زیاد به‌ یزید ‌و‌ صدور فرمان وى مبنى بر‌ حركت دادن اسرا به‌ سوى شام ، اسباب سفر شام را‌ تهیه دیدند ‌و‌ اهل بیت سیدالشهدا علیه السلام از‌ راه موصل به‌ طرف شام حركت دادند. ابن زیاد زجر بن‌ قیس ، محض بن‌ ابى ثعلبه ‌و‌ شمربن ذى الجوشن را‌ مامور نمود كه‌ همراه پنج هزار سوار، اسرا ‌و‌ سرها را‌ به‌ شام برند. روز اول ماه صفر بود كه‌ اسرا به‌ شام وارد شدند.
* درگذشت حسن بن بويه ديلمي،از امراي آل‏بويه (366 ق)
اشاره:
حسن بن بويه ملقب به ركن الدوله ديلمي از امراي آل بويه بود. وي بر جنوب و غرب ايران حكومت مي‏كرد. آل‏بويه از مشهورترين خاندان‏هاي مسلمان ايران بودند كه از سال 320 ق بر بخش وسيعي از سرزمين ايران و عراق تا مرزهاي شمالي شام حكومت مي‏كردند. آل بويه اولين حکومت شيعي در ايران است. برخي از امراي اين سلسله، خدمات قابل توجهي به علم و فرهنگ اسلامي كرده‏اند. آنان از اديبان و فضلاي زمان خود تجليل كرده و وزراي خود را از ميان دانشمندان برمي‏گزيدند. بيمارستان عضدي بغداد وده‏ها بيمارستان و مدرسه ديگر از آثار اين سلسله است.
* آغاز جنگ و محاصره‏ ي بغداد توسط هلاكوخان مغول (656 ق)
اشاره:
هلاكوخان مغول در اوايل ذي‏حجه‏ي سال 655 ق از راه كرمانشاهان عازم بغداد شد و پس از شكست طلايه داران لشكر خليفه‏ي عباسي از دجله گذشت و بغداد را به محاصره‏ي خود درآورد. لشكريان خليفه در ابتدا از ظاهر بي‏اهميت مغولان كه هيچ سلاح سنگيني بر تن نداشتند و سوار اسب‏هاي كوچك بودند خوشحال شدند. اما همين كه جنگ درگرفت، دريافتند كه حريفان آنان بيش از آن چه تصور مي‏رفت نيرومند مي‏باشند. با يك حمله‏ي سپاه مغول، قواي خليفه از هم پاشيد و شهر به تسخير مغولان درآمد.

4 دسامبر در گذر تاریخ
* كشف جزيره "ماداگاسكار" در جنوب شرقي آفريقا توسط مكتشفان پرتغالي (1500م)
* مرگ "توماس هابْزْ" فيلسوف و نظرپرداز برجسته انگليسي (1679م)
* مرگ "گوتْهولْدْ لِسينْگْ" نويسنده و مورخ معروف آلماني (1781م)
* حمله نيروهاي انگليسي به خارك و بوشهر در پي تصرف هرات توسط ايران (1856م)
* مرگ "والْتْ ويتْمَن" اديب معروف امريكايي (1892م)
* استفاده از واكسن حصبه براي اولين‏ بار (1899م)
* برگزاري كنفرانس سه جانبه "برمودا" با حضور آمريكا، انگليس و فرانسه (1952م)