در كربلا افرادی در سنين و صنوف مختلف از زن و مرد حضور دارند و اين نكته بيانگر آن است كه عرفان ناب حسينی طبقهگرا نبوده و جنسيت و صنفيت نمیشناسد و هر كسی میتواند مطابق مزاج و طباع وجودی خود، صنف و جنس خود را به لحاظ عرفانی و سلوكی در كربلا مشاهده كند.
حجتالاسلام و المسلمين محمدجواد رودگر، رئيس پژوهشكده دينپژوهی پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی و نويسنده كتاب «عرفان عاشورايی»، در گفتوگو با خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، به بيان سخنانی درباره چگونگی تجلی عرفان ناب و اصيل اسلامی در حادثه كربلا هم در حيطه عرفان علمی و تعليمی و هم در ساحت عرفان عملی و تربيتی پرداخت و اظهار كرد: اگر بخواهيم عرفان را هم به معنای حقيقی كلمه آن، هم عرفان علمی و تعليمی و هم عرفان عملی و تربيتی مشاهده كنيم، بايد آن را در آينه كربلا ببينيم.
وی با بيان اينكه در كربلا برگزيدگانی بودند كه در سه ميدان جهاد اصغر، جهاد اوسط و جهاد اكبر پيروز شدند، افزود: در كربلا افرادی در سنين و صنوف مختلف اعم از زنان، نوجوانان، جوانان، ميانسالان و كهنسالان و فقير و غنی، عامی و عالم و سياهپوست و سفيدپوست حاضر هستند و در واقع حجت برای همه ما تمام شده است و اين نكته مهم بيانگر آن است كه عرفان ناب و اصيل محمدی(ص) و حسينی طبقهگرا نيست و جنسيت و صنفيت نمیشناسد.
کربلا؛ محل سلوک مناجاتیان و خراباتیان
اين محقق و پژوهشگر عنوان كرد: در كربلا هم سالكان مجذوب و هم مجذوبان سالك و هم خراباتيان و هم مناجاتيان حضور دارند و هر كسی میتواند طبق مزاج و طباع وجودی خود، خود را در آنجا پيدا كند و ببيند كه آيا از صنف حر بن يزيد رياحی، حبيب بن مظاهر، قاسم بن الحسن، علیاكبر، برير، جون، زهير و ... و يا زنانی چون حضرت زينب(س)، مادر وهب، مادر عبدالله و ... است و از اين حيث حجت برای تمام كسانی كه میخواهند طی منازل و مقامات كنند و سالك الی الله شده و با سلوك مشمول جذبه الهی شوند، تمام شده است.
رئيس پژوهشكده دينپژوهی پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی با تأكيد بر اينكه هر كسی میتواند صنف و جنس خود را به لحاظ عرفانی و سلوكی در كربلا مشاهده كند، ادامه داد: ما كه دنبال پير راه و خضر طريق هستيم و معلم اخلاق و استاد سلوكی می خواهيم، اگر راست گفته و با خودمان صادق باشيم، اينان مطابق با استعدادهای فعليت يافته ما در كربلا حضور دارند.
عرفان عاشورايی عرفان مبتنی بر شريعت است؛ امام حسين(ع) وقتی وارد سرزمين كربلا شدند، فرمودند كه صاحب اين زمين كجاست؟ گفتند فلانی است؛ زمين را خريد و گفت ما میخواهيم در اينجا قيام كنيم و عليه ظلم و بيداد و باطل و باطلگرايان بجنگيم
وی خاطرنشان كرد: از همه مهمتر آنكه پيران حقيقی و انسانهای كامل مكمل كه همانا معصومين(ع) هستند، دست سالكان را میگيرند و پير طريق همه شهيدان سالك و سالكان شهيد كربلايی، حسين بن علی(ع) است. مگر بزرگان ما از جمله مرحوم ميرزاعلیآقای قاضی نفرمودند كه من هر چه دارم از قرآن و زيارت عاشورا و امام حسين(ع) دارم؟
ز ملك تا ملكوتش حجاب برگيرند هر آنكه ...
نويسنده كتابهای «عرفان قرآن» و «زهره آسمان» ادامه داد: به تعبير «ز ملك تا ملكوتش حجاب برگيرند/ هر آنكه خدمت جام جهاننما بكند»، اگر ما به امام حسين(ع) وصل شويم، ايشان حجابها را از جلو ديدگان ما برمیدارد، همانگونه كه حجابها را «ز ملك تا ملكوت» از جلوی ديدگان عاشوراييان در شب عاشورا برداشت و هر كدام جايگاه و مكانت وجودی خود را در آنجا دريافت كردند. ما هم بايد همان كار را بكنيم و برای رفع حجابها از پيش ديدگانمان خود را به امام(ع) بسپاريم.
وی در توضيح اين مطلب اضافه كرد: اگر ما به علی اكبر(ع)، ابوالفضل العباس(ع) و علی اصغر(ع) وصل شويم، ايشان حجاب از جلو ديدگان ما برمیدارند. اگر ما راست میگوييم و قصد خودفريبی و سرگرم كردن خود را نداريم و اگر به دنبال عرفان حقيقی و صائب و صادق هستيم، «آينه در كربلاست»؛ عرفان عاشورايی جامع و كامل و پويا و پاياست، جهادی و اجتهادی، سلوك و سياست و خرد و خرابات است و در آن احساس مسئوليتهای اجتماعی وجود دارد.
«راه چنان رويد كه رهروان رفتند»
رودگر عنوان كرد: اگر ما بخواهيم خدای ناكردی خود را بازی دهيم و در عالم سير و سلوك و عرفان هم فيلم بازی بكنيم، به جايی نخواهيم رسيد و در همان آرزوهای توهمی و تخيلی خود گرفتار میشويم تا زمانی كه مرگ به سراغمان بيايد و دستمان نيز به جايی بند نباشد. اما اگر واقعاً ما بخواهيم در مسير سير و سلوك حقيقی گام برداريم، مطابق گفته بزرگان «راه چنان رويد كه رهروان رفتند» و كدام رهروانی بهتر و صادقتر از رهروان عاشورايی و كدام راهبر و راهنمايی بهتر از حسين بن علی(ع) است.
عرفان حقيقی و صادق مبتنی بر شريعت است
وی در بخش ديگری از سخنان خود با بيان اينكه عرفان حقيقی و صادق و كارآمد عرفانی است كه مبتنی بر شريعت باشد، گفت: اين همه عرفانهای منهای شريعت يا ضد شريعت و شريعتگريز انسانها را به كجا رساندهاند؟! آنهايی كه كمی صادق هستند و رياضتهايی كشيدهاند، به يك سلسله قدرتهای طبيعی يا ماوراء طبيعی و احياناً به يك سلسله انرژیهای كيهانی دست يافتهاند، حال آنكه اينگونه چيزها را میتوان در قالب ورزشهای رزمی هم به دست آورد و عرفان هم نمیخواهد و مهمتر آنكه انسان بالاتر و والاتر از اين است كه به دنبال چنين چيزهايی باشد.
رودگر تصريح كرد: ما اگر واقعاً عرفان میخواهيم و میخواهيم متخلق به اخلاق الهی شويم و رنگ و رايحه الهی پيدا كنيم، كربلا و عرفان كربلايی آينه ماست. عرفان عاشورايی عرفان مبتنی بر شريعت است و بنده اين نكته را بارها گفتهام كه امام حسين(ع) وقتی وارد سرزمين كربلا شدند، فرمودند كه صاحب اين زمين كجاست؟ گفتند فلانی است؛ زمين را خريد و گفت ما میخواهيم در اينجا قيام كنيم و عليه ظلم و بيداد و باطل و باطلگرايان بجنگيم.
شارح رسالةالولاية افزود: اين نكته نشانگر آن است كه آنان از همان ابتدا شريعت را با تمام جزئيات آن از انجام مستحبات و ترك مكروهات آن رعايت میكردند. به قول مرحوم آيتاللهالعظمی بهجت ما بايد به آنچه كه میدانيم، عمل كنيم؛ در كربلا نيز بسياری از چيزها را شنيده و خواندهايم و بايد به اينها عمل كنيم تا بتوانيم به آن عرفانی كه می خواهيم، دست پيدا كنيم.