رویدادهای مهم 15 آبان در گذر تاریخ
* فرار خانواده ‏هاي صهيونيستي از ايران در پي بحراني ‏تر شدن اوضاع ايران (1357 ش)
اشاره:
رژيم شاه در طول ساليان حكومتش، به اشاره اربابان آمريكايي خود، روابطي دوستانه با رژيم صهيونيستي داشت و به همين دليل، افراد بسياري از مأموران اطلاعاتي، مستشاران نظامي و بازرگانان رژيم اسرائيل در ايران به سر مي‏بردند. سرانجام در پانزدهم آبان 1357 و با اوج‏گيري مبارزات اسلامي ملت ايران و نزديكي زمان پيروزي انقلاب اسلامي، دويست تن از خانواده‏هاي اسرائيلي شاغل در ايران، با يك پرواز فوق‏العاده به تل‏آويو پايتخت رژيم صهيونيستي بازگشتند.
* تشكيل دولت خون آشام «غلامرضا ازهاري» به دستور محمدرضا پهلوي (1a357 ش)
اشاره:
پس از سقوط دولت عوام فريب جعفر شريف امامي كه بر اثر اشتباهات پي در پي خود، از حل مشكلات عاجز مانده بود، محمدرضا پهلوي، ارتشبد غلامرضا ازهاري رييس ستاد مشترك ارتش را مامور تشكيل دولت نمود. انتخاب ازهاري به عنوان رييس دولت نظامي، مشكلات تازه‏اي ايجاد كرد و موجبات تظاهرات و اعتصابات جديدي را فراهم نمود. در اين ميان و در اعتراض به اين دولت، روزنامه‏هاي معروف كشور، كاركنان راديو و تلويزيون، كارمندان بانك ملي و بانك مركزي دست از كار كشيدند و التهابي دوباره كشور را فراگرفت. بازداشت دولتمردان از جمله اقدامات عوام فريبانه‏اي بود كه ازهاري براي تسكين افكار عمومي و راضي كردن مردم انقلابي انجام داد كه با شكست مواجه گرديد و پس از مدتي، ازهاري جاي خود را به شاپور بختيار داد.
* اعتراض و مخالفت امام خميني(ره) با لايحه انجمن‏ هاي ايالتي و ولايتي رژيم پهلوي(1341 ش)
اشاره:
در پي تصويب لوايح ضد اسلامي انجمن‏هاي ايالتي و ولايتي در نيمه مهرماه 1341، حضرت امام خميني(ره) كه از ديرباز در انديشه فرصتي مناسب براي شكستن قدرت نامشروع شاه و ابهَّت پوشالي سلطه جهانخواران بودند، در چنين شرايطي، آن فرصت مطلوب را يافته و با فريادي رسا و درهم كوبنده، پرچم مبارزه با استبداد داخلي و سلطه خارجي را به دست گرفتند و نهضت ريشه‏دار و پر صلابت خويش را آغاز نمودند. ايشان به دنبال اعلام تصويب اين لايحه در روزنامه‏ها، بي‏درنگ علماي طراز اول قم را به نشست وگفتگو پيرامون تصويب‏نامه دعوت نمودند و در اين جلسه تصميم گرفته شد مخالفت علماي قم با مفاد تصويبنامه به اطلاع عموم برسد. در ادامه اين اعتراض، حضرت امام در تاريخ پانزدهم آبان 1341، تصويبنامه كذايي را خائنانه، غلط، نقشه شوم دشمنان اسلام و ملت ايران، جسارت به ساحت قرآن، گناه نابخشودني و مستوجب توبه و استغفار دولت شمرده و در تلگراف ديگري به اسداللَّه علم، نخست وزير وقت، به وي هشدار دادند. هنوز چند روزي از آغاز نهضت نگذشته بود كه امام، مبارزه با رژيم حاكم و سلطه بيگانه را به مرحله نوين سياسي - مذهبي وارد نمودند و براي اولين بار در تاريخ مرجعيت شيعه، پاي همه ملت را به مبارزه كشانيدند. بر اثر پايداري مردم و رهبري علما در مخالفت با اين لايحه كه شرط اسلام براي انتخاب نمايندگان مجلس و سوگند به قرآن حذف شده بود، لغو اين تصويبنامه در 10 آذر 1341 پس از عقب‏نشيني آشكار و شكست افتضاح‏آميز رژيم اعلام گرديد.
* آغاز اعتصاب دو ماهه مطبوعات در اعتراض به روي كار آمدن دولت نظامي ازهاري (1357 ش)
اشاره:
اوج‏گيري نهضت اسلامي و به وقوع پيوستن حوادث خونيني همچون 17 شهريور و 13 آبان 1357 باعث شد تا محمدرضا پهلوي به حربه ديگري متوسل گردد. از اين رو، برپايي كابينه نظامي به رياست ارتشبد غلامرضا ازهاري، به عنوان تلاشي اساسي در راه سركوبي نهضت و حفاظت از نظام پوسيده شاهنشاهي در دستور كار شاه قرار گرفت. شاه در يك نطق تلويزيوني، انتصاب ازهاري را اعلام كرد و دولت ازهاري در اولين اقدام خود، مراكز خبري و جرايد را به اشغال نيروهاي نظامي خويش درآورد. اولين واكنش نسبت به اين مسأله، اعتصابي فراگير و همگاني در مطبوعات بزرگ و سابقه‏دار ايران بود. مطبوعات اعلام كردند: «از لحظاتي كه قلم اسير سرنيزه شد، سوگند ياد كرديم و شرافت قلم را وثيقه قرار داديم كه در حكومت نظاميان به اين دليل كه آزادي انسان‏ها پايمال است، دست از كار بكشيم و چنين كرديم.» با پايان دوره حاكميت دولت نظامي و آغاز به كار دولت بختيار، امام خميني(ره) در پيامي خطاب به مطبوعات فرمودند: «از متصديان مطبوعات محترم كه زير بار سانسور ديكتاتوري نرفتند تشكر مي‏كنم» ايشان در ادامه ضمن اشاره به ادعاي دولت جديد مبني بر رفع سانسور فرمودند: «آقايان به كار ادامه دهند و از اعتصاب بيرون آيند تا تكليف ملت با دولت غيرقانوني معلوم شود.» بر اين اساس، جرايد پايتخت پس از اعتصابي دو ماهه، از روز 16 دي ماه 57 با محتوايي دگرگون شده در راستاي اطلاع رساني به ملت و پخش اخبار انقلاب منتشر گرديدند.

* استعفاي دولت موقت و واگذاري امور اجرايي كشور به شوراي انقلاب (1358 ش)
اشاره:
پس از تسخير سفارت آمريكا در تهران به دست دانشجويان پيرو خط امام و تأييد اين حركت دانشجويي توسط حضرت امام خميني(ره)، دولت موقت در صدد آزاد ساختن گروگان‏ها و حل مشكل به وسيله مذاكرات سياسي بود كه با مخالفت دانشجويان مواجه شد. به دنبال اوج اين مخالفت، دولت موقت به طور دسته‏جمعي استعفا كرد كه با موافقت حضرت امام روبرو گرديد. استعفاي بازرگان در پي اعتراض و حملات شديد حوزه علميه قم، دانشجويان مسلمان پيرو خط امام و گروه‏هاي اسلامي ديگر به مذاكره وي با مقام‏هاي آمريكايي در الجزاير صورت گرفت. پس از اين استعفا، بلافاصله امام امت، امور اجرايي كشور را به شوراي انقلاب واگذار كردند تا زمينه را جهت انجام انتخابات رياست جمهوري فراهم كنند. طول عمر دولت موقت از نيمه بهمن 57 تا نيمه آبان 58 تنها نُه ماه به طول انجاميد. ماموريت شوراي انقلاب، تا شكل‏گيري دولت شهيد رجايي در مرداد 1359 ادامه يافت.
* رحلت عالم مجاهد آيت ‏اللَّه «شيخ مهدي نوغاني» (1371 ش)
اشاره:
آيت‏اللَّه حاج شيخ مهدي نوغاني در سال 1305 ش (1345ق) در مشهد به دنيا آمد. وي پس از تحصيل دوره ابتدايي، به حوزه علميه خراسان پيوست و از اساتيدي همچون اديب نيشابوري اول و دوم، احمد مدرس، ميرزا هاشم قزويني، ميرزا مهدي اصفهاني و آيت‏اللَّه محمدهادي ميلاني كسب فيض نمود. ايشان به مدت چهارده سال در درس خارج آيت‏اللَّه سيدمحمد هادي ميلاني مرجع بزرگ زمان شركت جست و مورد تأييد آن فقيه كبير قرار گرفت. آيت‏اللَّه نوغاني سپس به تدريس، اقامه جماعت، ارشاد و راهنمايي مردم، تبليغ مباني مذهب و سرپرستي مؤسسات خيريه پرداخت. وي با شروع حركت مردم مسلمان و آغاز انقلاب اسلامي، در مشهد، پيشاپيش مردم با دستگاه استبداد به مبارزه برخاست و هماره نامش در ذيل اعلاميه‏هاي روحانيت مبارز مشهد ديده مي‏شد. اين عالم رباني سرانجام در نيمه آبان 1371 برابر با 10 جمادي الاول 1413ق در 66 سالگي به ديدار معبود شتافت و رخ در نقاب خاك كشيد.
* رحلت فقيه جليل آيت اللَّه «سيدمحمد علي مدرس ‏يزدي» (1380 ش)
اشاره:
آيت‏اللَّه سيد محمدعلي مدرس‏طباطبايي يزدي در سال 1318 ش (1358 ق) در نجف اشرف و در بيت علم و تقوا و فضيلت به دنيا آمد. وي در دامان پدر بزرگوارش مقدمات را فراگرفت و پس از اتمام سطوح، در محضر آيات عظام سيدمحمود شاهرودي، ميرزا حسن بجنوردي، ميرزا باقر زنجاني و سيدمحسن حكيم به مدارج والاي علمي دست يافت. آيت‏اللَّه مدرسي همزمان، به تدريس سطوح عاليه و سپس خارج فقه پرداخت تا اينكه در سال 1361 ش از نجف به حوزه علميه قم آمد و به تدريس خارج فقه و اصول مشغول گرديد. اين فقيه جليل در دوران جنگ تحميلي، بارها به جبهه‏هاي حق و ياري رزمندگان اسلام شتافت و در تقويت بيشتر روحيه آنان مي‏كوشيد. از آيت‏اللَّه مدرسي آثاري برجاي مانده كه حاشيه بر عروة الوثقي، المضاربةُ في الاسلام، الشّركةُ في الاسلام و مناسك حج از آن جمله‏اند. سرانجام آن عالم بزرگوار بر اثر سكته مغزي در نيمه آبان 1380 ش برابر با بيستم شعبان 1422 ق در 62 سالگي جان به جان آفرين تسليم كرد و در حرم مطهر حضرت معصومه(س) به خاك سپرده شد.

* سالروز تأسیس بیمه ایران (1314ش)
اشاره:
در سال ۱۲۶۹ش و در پی مذاکرات دولت‌های ایران و روسیه، امتیاز فعالیت در زمینه بیمه و حمل و نقل، به پولیاکف روسی واگذار شد. پولیاکف امتیاز یادشده را به مدت ۷۵ سال دریافت کرد اما به‌سبب عدم موفقیت در کارش، چند شرکت روسی دیگر هم در ایران نمایندگی بیمه دایر کردند. سرانجام با تغییر رژیم روسیه، فعالیت این شرکت‎ها هم پایان یافت تا این‌که در سال ۱۳۱۴ش شرکت سهامی بیمه ایران تأسیس شد. پانزدهم آبان‌ماه، تاریخی به‌یادماندنی در صنعت بیمه کشور است. در سال ۱۳۱۴ش، در چنین ‌روزی، شرکت سهامی بیمه ایران به‌عنوان نخستین شرکت بیمه ایرانی و دولتی تأسیس شد و به‌عنوان بنیان‌گذار صنعت بیمه در کشور آغاز به‌کار کرد. آغاز فعالیت بیمه ایران (۱۴ آبان ۱۳۱۴ش) را به تعبیری می‌توان ملی شدن صنعت بیمه تلقی کرد. بیمه ایران از آذرماه ۱۳۱۴ش، صدور بیمه‌نامه در رشته‌های مختلف را آغاز نمود و ظرف یک سال در شهرهای مشهد، شیراز‌، اصفهان، همدان، اهواز و بوشهر نمایندگی تأسیس کرد. هم‌زمان، تعدادی از دانشجویان رشته‌های اقتصاد و تجارت، برای آموختن فنون بیمه به خارج از کشور اعزام شدند. شرکت بیمه ایران موفق شد در همان سال نخست فعالیتش، ۶۲ درصد بازار بیمه کشور را در اختیار بگیرد و سهم مؤسسات خارجی را از ۱۰۰ درصد به ۳۸ درصد کاهش دهد. بیمه ایران هم‌چنین درصد واگذاری اتکائی را از حدود ۹۰ درصد به ۴۴ درصد تقلیل داد و با کاهش نرخ حق بیمه در برخی از رشته‌‌ها به حدود۵۰ درصد، در گسترش و توسعه بیمه نقش مؤثری را ایفا کرد به‌طوری‌که امروز نه‌تنها در سراسر کشور، بلکه در کشورهای اروپایی و آسیایی، به‌ویژه در خاورمیانه نامی پرآوازه و آشناست. براساس سوابق موجود، شرکت سهامی بیمه ایران رسماً‌ در تاریخ ۱۴ آبان ۱۳۱۴ش گشایش یافت و پس از نطق داور (وزیر مالیه)، اولین بیمه‌نامه آتش‌سوزی به‌نام مشارالیه و برای ساختمان مسکونی‌اش صادر شد. پس از افتتاح رسمی، فعالیت‌های کاری و عمومی شرکت از تاریخ پانزدهم آبان‌ماه سال ۱۳۱۴ هجری شمسی آغاز شد و این روز، تحت عنوان سالروز تأسیس بیمه ایران و سپس به‌عنوان روز بیمه در تاریخ فعالیت‌های اقتصادی و بیمه‌ای کشور به ثبت رسید. رشته دیگری که در‌‌ همان سال ۱۳۱۴ش فعالیت بیمه‌ای آن آغاز شد، بیمه باربری بود و اولین بیمه‌نامه در این رشته در ۴ آذر ۱۳۱۴ش صادر شد.

رویدادهای مهم 19 ذی الحجه در گذر تاریخ
* مرگ «آبا قا خان» ايلخان مغول (680ق)
اشاره:
پس از مرگ هلاكو، پسرش اباقاخان به جانشيني او نشست. او تبريز را پايتخت و خواجه شمس الدين محمد جويني را وزير خود قرار داد. اباقاخان سعي داشت تا با كمك مسيحيان روم، دولت مصر را كه در آن زمان، پرچمدار عالم اسلام بود، از ميان بردارد ولي موفق نشد و از آنان شكست خورد. در زمان اباقا خان، استيلاي مغول تا كنار درياي مديترانه گسترش يافت.
* رحلت عارف الهي و عالم رباني آيت ‏اللَّه «سيدعبدالكريم كشميري» در قم(1419 ق)
اشاره:
آيت اللَّه سيدعبدالكريم كشميري در سال 1345ق در نجف اشرف به دنيا آمد. پس از فراگيري دروس مقدمات در نجف، در حلقه‏ي درس خارج آيات عظام: خويى، سيدعبدالاعلي سبزواري، سيد عبدالهادي شيرازي و شيخ كاظم شيرازي قرار گرفت. به دليل هوش سرشار خويش، در كوتاه‏ترين زمان توانست، درجه‏ي اجتهاد را از آيات اللَّه خويى دريافت دارد، آن گاه به تدريس سطوح عالي فلسفه در حوزه پرداخت. پشتكار آيت اللَّه كشميري در تدريس به گونه‏اي بود كه روزانه 11 كرسي درس اعم از فقه، اصول، فلسفه و ادبيات عرب براي ايشان برپا مي‏شد. افزون بر تدريس، پژوهش و نگارش، در سير معنوي و تهذيب نفس نيز به مراتب عالي دست يافت و صاحب كرامت‏هايى گرديد. در پي سخت‏گيري‏هاي رژيم بعث عراق، به طور پنهاني همراه خانواده، راهي ايران شد و در مرز ايران و عراق، همه‏ي نگاشته‏هاي علمي ايشان به دست نيروهاي امنيتي عراق افتاد. سرانجام اين عارف سترگ و عالم برجسته در 18 فروردين 1378 ش پس از طي يك دوره‏ي بيماري در 72 سالگي جان به جان آفرين تسليم كرد و پس از اقامه‏ي نماز توسط آيت اللَّه بهجت، در حرم مطهر حضرت معصومه(س) به خاك سپرده شد.
رویدادهای مهم 5 نوامبر در گذر تاریخ
* مرگ «جِيمز ماكْسْوِلْ» فيزيك‏دان معروف و بنيان‏گذار قوانين نور و الكتريسيته(1879م)
* تولد «ويل دورانْتْ» نويسنده، فيلسوف و مورخ شهير امريكايي(1885م)
* ساخت تلويزيون اوليه توسط «پل ‏نيپْكو» مبتكر امريكايي (1907م)
* درگذشت «آلكسيس كارِل» پزشك برجسته فرانسوي (1944م)
* پايان جنگ «صدساعته» ميان مصر و رژيم صهيونيستي (1956م)
* محکومیت صدام به اعدام با چوبه دار (2006م)