جام جم آنلاين: متخصصان چشم بارها تاكيد كرده‌اند كه تغييرات عيوب انكساري و ديد چشم نوجوانان را جدي بگيريد، بخصوص وقتي كه حتي با تجويز عينك، ديد واضح و شفاف ايجاد نمي‌شود؛ چراكه چنين شرايطي احتمال بروز بيماري قابل پيشگيري و درمان قوز قرنيه را شدت مي‌بخشد.
بيماري‌اي كه به دنبال تغيير فشار داخل چشم باعث نازك‌شدن قرنيه مي‌شود و به قرنيه از نظر ظاهري حالت برجسته‌اي مي‌بخشد نبايد فراموش كرد كه اهميت تشخيص اين بيماري در مراحل اوليه در پيشگيري از كم‌بينايي پيشرفته يا حتي نابينايي است.

دكتر جواد هاشميان، متخصص چشم، جراح قرنيه و عضو هيأت علمي دانشگاه تهران در گفت‌وگو با جام‌جم با اشاره به اين‌كه قوز قرنيه تحت شرايط اقليمي خشك برخي نواحي كشور شيوع بيشتري يافته است، مي‌گويد: از عوامل تسهيل اين بيماري چشمي، عوامل ارثي، شرايط محيطي و زمينه حساسيتي خانوادگي مانند آلرژي بهاره چشمي، آسم و كهير است. يعني افرادي كه زمينه آلرژيك دارند مستعد ابتلا به قوز قرنيه هستند.

كاهش ديد و نزديك‌بيني پيش‌رونده

بيماري قوز قرنيه با ايجاد نزديك‌بيني پيش‌رونده يا آستيگماتيسم يا هر دوي اينها خود را بروز مي‌دهد. بروز اين بيماري معمولا از 10 تا 12 سالگي آغاز مي‌شود و علائم آن مي‌تواند با كاهش ديد به صورت خفيف تا پيشرفته كه به كاهش شديد بينايي يا نابينايي منجر مي‌شود، همراه باشد.

دكتر هاشميان با تاكيد بر اين‌كه كساني كه زمينه خانوادگي اين بيماري را دارند، بايد نسبت به آن بسيار پيگيرتر باشند، مي‌افزايد: كساني كه نمره عينك‌شان هر شش ماه تا يك سال تغيير مي‌كند و حتي از پشت عينك نيز تار مي‌بينند، بايد تحت بررسي‌هاي جدي‌تري (هر سه ماه يك بار) از نظر ابتلا به قوز قرنيه قرار گيرند. در چنين شرايطي گرفتن يك عكس توپوگرافي از قرنيه در تشخيص قطعي بيماري در مراحل اوليه بسيار كمك‌كننده است.

اين جراح قرنيه اضافه مي‌كند: به دنبال تشخيص قطعي بيماري مي‌توان از طريق عمل تقويت قرنيه با كمك ويتامين B2 و اشعه ماوراي‌بنفش، استحكام قرنيه ضعيف‌شده را تا سه برابر ارتقا داد و آن را به حالت طبيعي بازگرداند.

در اين روش اشعه ماوراي‌بنفش در طيف خاصي به مدت سه دقيقه روي سطح قرنيه، بدون نياز به بيهوشي تابانده مي‌شود. هنگام اين عمل، از قطره چشمي ويتامين B استفاده مي‌شود كه اين پديده محكم‌شدن بافت قرنيه را به دنبال دارد. موفقيت اين عمل جراحي 97 درصد است.

چشمتان را زياد نماليد

دكتر هاشميان با تاكيد بر اين‌كه ماليدن محكم چشم، گرچه علت قوز قرنيه نيست، مي‌گويد: اما ماليدن زياد چشم، در روند ايجاد و پيشرفت آن بي‌تاثير نيست. به همين دليل معمولا به بيماران مبتلا به قوز قرنيه سفارش مي‌شود كه از ماليدن چشم‌شان پرهيز كنند. نكته بسيار مهم ديگر آن است كه افرادي كه در مناطقي با آب و هواي خشك، مثلا در شهرهايي مانند يزد زندگي مي‌كنند، بيشتر در معرض اين بيماري قرار دارند. البته علائم بيماري قوز قرنيه بسته به‌شدت بيماري بسيار متفاوت است.

در بعضي افراد قوز قرنيه ممكن است آنقدر خفيف باشد كه براي بيمار هيچ‌گونه علامت خاصي ايجاد نكند. يعني گاهي آنقدر بيماري خفيف است كه حتي بيماري اين افراد در معاينه معمولي چشم هم كشف نمي‌شود و تنها با گرفتن نقشه توپوگرافي قرنيه مي‌توان به وجود آن پي برد، اما بيشتر بيماران مبتلا ابتدا با عيوب انكساري نزديك‌بيني و آستيگماتيسم پيش‌رونده مراجعه مي‌كنند.

اصلاح ديد پس از عمل قوز قرنيه

چشم‌پزشكان تاكيد مي‌كنند كه قوز قرنيه يك بيماري كاملا قابل درمان است و حتي در مواردي كه ميزان قوز قرنيه بسيار كم است، مي‌توان از لنزهايي براي صاف كردن سطح روي قرنيه بهره گرفت. اين نوع لنزها كه براي درمان اين مشكل طراحي شده است روي قوز قرنيه خراش ايجاد نمي‌‌كند و در نتيجه باعث سايش آن قسمت برآمده قرنيه چشم نمي‌شود.

دكتر هاشميان نيز در اين باره مي‌گويد: پس از انجام درمان‌هايي كه در مراحل اوليه بيماري قوز قرنيه با بهره‌گيري از عمل اصلاح قرنيه صورت مي‌گيرد، مي‌توان با استفاده از عينك يا لنزهاي سخت كه مي‌تواند در چشم بيمار كار گذاشته شود، ديد او را به حالت طبيعي بازگرداند. مي‌توان از لنزهاي تماسي سخت بهره جست، به شرط آن كه بتوان اين لنزها را روي چشم كاملا جاسازي كرد. البته در موارد پيشرفته بيماري كه قرنيه برآمدگي دارد، نمي‌توان لنزهاي تماسي را بخوبي روي قرنيه جاسازي كرد، مگر لنزهاي بسيار ويژه كه به تشخيص پزشك و در موارد خاص به كار مي‌رود، اما در مورد عينك بايد گفت ديد چشم تنها براي افرادي اصلاح مي‌شود كه به درجه‌هاي خفيف بيماري مبتلا باشند.

درمان ديرهنگام قوز قرنيه

به گفته دكتر هاشميان، قوز قرنيه در سنين بالاي 21 سال تشخيص داده مي‌شود و براي جلوگيري از پيشرفت آن بايد از روشي تحت عنوان گذاشتن رينگ در ضخامت قرنيه استفاده كرد كه با بهره‌گيري از نوعي ليزر صورت مي‌گيرد.

اين چشم‌پزشك ادامه مي‌دهد: در شرايطي كه هيچ‌كدام از اين روش‌ها جوابگو نباشد، يعني بيماري در مراحل بسيار پيشرفته شناسايي شود، عمل پيوند لايه‌اي قرنيه گزينه اصلي درمان خواهد بود.

البته بايد دانست كه عمل پيوند براي درمان قوز قرنيه يك عمل غيراورژانس و انتخابي است و تاخير در اين نوع عمل عارضه‌اي به دنبال نخواهد داشت. همچنين جالب است بدانيد كه بيماري قوز قرنيه تا 28 ـ 30 سالگي متوقف مي‌شود و ديگر پيشرفت نمي‌كند.

پونه شيرازي - گروه سلامت