ديابت عصبي
جام جم آنلاين: گاه واژه‌هايي بين مردم رايج مي‌شود كه معادل علمي دقيق ندارد، ولي رايج شده است و مرتب به كار برده مي‌شود. ديابت عصبي يكي از اين موارد است؛ واقعيت اين است كه از نظر علم پزشكي واژه‌اي به اين نام وجود ندارد، ولي به دليل كاربرد زياد بين مردم سعي خواهيم كرد در اين مطلب معادل علمي ديابت عصبي را شرح دهيم.
وقتي قند خون يك فرد، حداقل دو بار در حالت ناشتا از 126 بالاتر باشد يا بعد از خوردن غذا از 200 بالاتر رود به ديابت مبتلاست.
اما هم افراد ديابتي و هم افراد سالم (غير ديابتي) وقتي تحت فشارهاي عصبي قرار گيرند، قند خونشان بالاتر مي‌رود و وقتي آرام باشند اندكي بهبود پيدا مي‌كنند.
علت اين موضوع مشخص است؛ هورمون‌هاي استرس كه سردسته آنها آدرنالين و نورآدرنالين است هنگام تنش عصبي، وارد خون مي‌شود.
اين هورمون‌ها قند خون را از ذخاير بدن آزاد مي‌كنند و از طرفي با ايجاد مقاومت نسبت به انسولين جلوي مصرف قند از سوي سلول‌هاي عمومي بدن را مي‌گيرد تا اين قند به مصرف مغز كه بي‌نياز از انسولين مي‌تواند از قند بهره‌مند شود، برسد؛ البته حين استرس هورمون‌هاي ديگري مثل گلوكاگون، هورمون رشد و كورتيزول نيز ترشح مي‌شود كه آنها هم با ساز و كاري مشابه موجب افزايش قند مي‌شود.
بالا رفتن قند حين استرس در واقع مكانيسم تدافعي بدن است كه مغز را با جريان بالاي قند تغذيه كند تا فرد بتواند بخوبي بر استرس فائق آيد.
انواع استرس‌هايي كه مي‌توانم مثال بزنم شامل ازدواج، طلاق، دوري ناگهاني از فرزند يا پدر و مادر و استرس‌هاي جسمي مثل بيماري‌هاي شديد، بلوغ و تصادفات است.
از استرس‌هاي بسيار رايج ديگر در پزشكي انواع جراحي‌هاي سبك و سنگين است. جراحي‌هاي كوچك دندان و لثه، انواع جراحي‌هاي كوچك كه در مطب انجام مي‌شود و جراحي‌هاي بزرگ كه با بيهوشي همراه است، همه مي‌تواند استرس‌هاي بسيار شديدي به فرد وارد كند و با مكانيسم‌هاي گفته شده قند خون را به بالاترين حد ممكن برساند.
به اين ترتيب بيماران ديابتي حين استرس دچار قند خون خيلي بالا مي‌شوند. گاهي هم فرد دچار ديابت ملايم است يا دچار پره ديابت يا ديابت مخفي است، ولي حين استرس قند خونش بالا مي‌رود و تازه متوجه بيماري خود مي‌شود. اينها شرايطي است كه مردم به آن ديابت عصبي مي‌گويند.
گر چه ممكن است بعد از استرس بيمار دوباره قند خون طبيعي پيدا كند، اما بايد دانست كه در بيشتر اين موارد به هر حال بيمار دچار ديابت شده است يا بزودي مبتلا خواهد شد.
در اين موارد نيز بايد ديابت درمان شود، زيرا انواع استرس‌ها در زندگي روزمره وجود دارد و اين افراد مكرر دچار بالا رفتن قند خون مي‌شوند و نيازمند اتخاذ روش‌هاي درماني هستند.
دكتر رضا كريمي - فوق تخصص بيماري‌هاي غدد