به نظر میرسد كه عطش معنويتطلبی جوانان را بايد با نگارش كتابهايی در باب احوال و سيره عالمان و عارفان بزرگ و خاطرات رزمندگان و شهدای گرانقدر جنگ تحميلی سيراب كرد، نه با تعليم كتب عرفانی يا حتی سادهسازی مطالب آنها.
حسن يوسفيان، عضو هيئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی(ره)، در گفتوگو با خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، به بيان سخنانی درباره گامها و راهكارهای نظری و انديشهای برای مقابله با معنويتهای نوپديد و عرفانهای كاذب پرداخت.
وی در بخشی از سخنان خود در پاسخ به اين سؤال كه: عرفان اسلامی به خاطر پيچيده بودن متون آن، برای مخاطب عمومی قابل استفاده نيست و آموختن آن مستلزم گذراندن مقدمات بسيار است، در حالی كه آثار مربوط به عرفانهای كاذب زبان بسيار سادهای داشته و برای اكثريت مخاطبان قابل استفادهاند؛ برای حل اين مشكل چه بايد كرد؟، اظهار كرد: عرفان اسلامی دارای دو بخش اصلی است: عرفان نظری و عرفان عملی.
وی ادامه داد: عرفان نظری نشاندهنده جهانبينی عارف است و همچون مباحث فلسفی پيچيدگیهای زيادی دارد. عرفان عملی نيز مراحل سلوك را نشان میدهد؛ بنابراين نه تنها عرفان نظری، كه حتی عرفان عملی به اين معنا نيز برای مخاطب عمومی قابل توصيه نيست.
يوسفيان تصريح كرد: حتی بسياری از كسانی كه به مقامات بالا دست يافتند، هيچكدام از اين دو مسير آكادميك را طی نكردند. نمونهای از اين عارفانی كه اصطلاحاً راه صدساله را يكشبه طی كردند، رزمندگان هشت سال دفاع مقدس هستند كه در سنين نوجوانی و جوانی به قلههای بالای معنويت و عرفان دست يافتند.
عضو هيئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی(ره) افزود: به نظر میرسد كه عطش معنويتطلبی جوانان را بايد با نگارش كتابهايی در باب احوال و سيره عالمان و عارفان بزرگ و خاطرات رزمندگان و شهدای گرانقدر جنگ تحميلی سيراب كرد، نه با تعليم كتب عرفانی يا حتی سادهسازی مطالب آنها.
وی همچنين در بخش ديگرب از سخنان خود در پاسخ به اين سؤال كه: غالب معنويتهای نوين در اشكال جذابی به مخاطبان جوان عرضه میشوند؛ چگونه میتوان عرفان اصيل اسلامی را به شكلی جذاب به قشر جوان ارائه داد؟، گفت: جذابيتهای معنويتهای نوين اغلب با دامن زدن به مسائل جنسی و شهوات نفسانی است و خواه ناخواه چنين جذابيتی را نمیتوان برای عرفان اصيل اسلامی ايجاد كرد.
وی افزود: به تعبير ديگر، اگر قرار باشد كه ميان دو معنويت كه يكی از آنها شهوات نفسانی را مجاز و بلكه مقدس میشمارد و ديگری اين امور را محدود میكند، گزينشی صورت گيرد، بدون شك تمايل اوليه همه كسانی كه در ابتدای راه قرار دارند، معنويت از قسم اول است.
اين محقق و پژوهشگر تصريح كرد: اما كسانی كه معنويت از سنخ دوم را يافته باشند، اساساً معنويت ادعا شده در قسم اول را معنويت نمیدانند و از آن نفرت دارند. به هر حال، اگر عرفان حقيقی به دور از افراط و تفريط، از آن نمونه كه در ميان برخی از راهبان مسيحی و صوفيان مسلمان به چشم میخورد، ارائه شود، به نظر میرسد جذابيت لازم را داراست.