جام جم آنلاين: بسياري از دندانپزشكان معتقدند كه همه افراد بايد در طول سال، حداقل چهار بار به دندانپزشك مراجعه كنند تا در صورت وجود بيماري در دهان يا دندان، آن بيماري به مرحله حاد و غيرقابل درمان ختم نشود.
اما با وجود اين اغلب مردم به دليل كمبود وقت ناشي از زندگي‌هاي شهرنشيني يا هزينه‌هاي بالاي دندانپزشكي، نمي‌توانند تا اين اندازه به دندانپزشكان مراجعه كنند.

طبيعي است كه مراجعه مستمر به دندانپزشكان مي‌تواند از وقوع بسياري از بيماري‌هاي دهان و دندان جلوگيري كند، اما در صورت مراجعه نكردن مستمر مردم به دندانپزشك، بسياري از افراد مي‌توانند با كسب آگاهي از نشانه‌هاي اوليه بيماري‌هاي دهان و دندان، از حجم و عمق اين گونه بيماري‌ها بكاهند.

بخصوص يكي از عمده نشانه‌هاي بيماري‌هاي دهان و دندان مربوط به پوسيدگي است كه در بسياري موارد از آن بي‌خبر مي‌مانيم تا اين كه دندانمان در وضع حادي قرار مي‌گيرد.

دكتر حسين افشارزادگان دندانپزشك در گفت‌وگو با جام‌جم در اين رابطه مي‌گويد: معمولا پوسيدگي دندان همراه با تغيير رنگ دندان صورت مي‌گيرد؛ حتي در مراحل اوليه پوسيدگي نيز شيار دندان‌هاي پوسيده عقب، سياه‌رنگ مي‌شود.

شناسايي اوليه دندان پوسيده

كمتر كسي را مي‌توان پيدا كرد كه داشتن دندان‌هايي سفيد را به دندان‌هاي زردرنگ ترجيح ندهد، البته دندانپزشكان براين باورند كه داشتن دندان‌هاي بسيار سفيد نيز همواره به معني سلامت كامل دندان نيست و علاوه بر آن، بايد همواره به تغييرات رخ داده در رنگ دندان‌هاي خود نيز توجه داشته باشيم.

دكتر افشارزادگان مي‌گويد: برخي پوسيدگي‌هاي دندان نيز وجود دارد كه بدون هيچ تغيير رنگي صورت مي‌گيرد و ما در اين‌گونه موارد از مواد خاصي استفاده مي‌كنيم كه وقتي اين مواد را به دندان مشكوك به پوسيدگي مي‌ماليم، در صورت پوسيدگي، رنگ دندان در آن ناحيه عوض مي‌شود.

شيار در دندان، نشانه پوسيدگي

افشارزادگان با بيان اين كه دندانپزشكان بندرت از مواد شيميايي براي تشخيص پوسيدگي استفاده مي‌كنند، مي‌گويد: دندانپزشكان براي تشخيص پوسيدگي، بيشتر از آينه استفاده مي‌كنند؛ يعني در ابتدا وسيله‌اي سوندمانند كه نوك آن سوزني است را به شيار دندان‌ها مي‌فرستند و در صورتي كه اين سوزن در شيار دندان فرو رود، اين عامل را يكي از نشانه پوسيدگي دندان به حساب مي‌آورند.

وي تاكيد مي‌كند: البته در اكثر موارد، پوسيدگي دندان با نگاه به آينه قابل رويت است، ولي در صورتي كه به وجود پوسيدگي در دنداني شك‌ وجود داشته باشد، از آزمايش شيار دندان استفاده مي‌شود.

دندان پوسيده حساس مي‌شود

معمولا پوسيدگي دندان يك فرآيند كوتاه‌مدت نيست؛ به طوري كه گاه يك دندان پوسيده تا سال‌ها در دندان فرد مي‌ماند، بدون آن كه به بيمار آزاري برساند.

افشارزادگان در همين زمينه مي‌گويد: اگر دندان پس از گذشت يك زمان معين، ناگهان به سرما يا مواد شيرين حساسيت پيدا كرد، در اين صورت مي‌توانيم بگوييم آن دندان‌ در حال پوسيدن است؛ يعني اگر دنداني در گذشته فرد را اذيت نمي‌كرد، اما به يكباره شروع به حساسيت كرد اين دندان به احتمال زياد در حال پوسيدن است.

وي اضافه مي‌كند: در موارد نادري هم دندان پوسيده موجب مي‌شود كه لثه دچار درد و حساسيت شود، اما در بيشتر موارد وقتي دندان فردي به ناگهان به سرما يا شيريني حساس شود، همان موقع بهترين زمان براي درمان دندان‌هاي پوسيده است و در اين مرحله اگر بيمار به دندانپزشك مراجعه كند، دندان پوسيده نيازي به عصب‌كشي ندارد.

مقصر پوسيدگي را بشناسيد

شايد كمي شعارگونه به نظر برسد اگر بگوييم در موضوع پوسيدگي دندان نيز پيشگيري بهتر از درمان است.

عوامل متعددي در بروز پوسيدگي دندان موثر است، اما اعمال خود فرد و حتي ژنتيك نيز در بروز اين بيماري دندان بي‌تاثير نيست.

افشارزادگان با بيان اين كه مواد شيريني و اسيدي در تسريع پوسيدگي دندان نقش بسيار زيادي دارد، اظهار مي‌كند: اگر شيريني بخوريم و بقاياي اين شيريني از شب تا صبح در دهان و دندان ما باقي بماند، اين شيريني باعث توليد اسيد در دهان‌ شده و اسيد هم موجب حل‌شدن مواد معدني دندان مي‌شود.

وي مي‌افزايد: بقاياي تمام مواد غذايي اگر براي مدت زيادي در دندان باقي بماند، باعث توليد محيط اسيدي در دهان مي‌شود كه همين موضوع در خوردگي و پوسيدگي دندان نقش موثري دارد.

اين دندانپزشك با اشاره به نقش سن در روند پوسيدگي دندان تاكيد مي‌كند: علاوه بر تاثير عوامل ژنتيكي در بروز پوسيدگي دندان، واقعيت اين است كه هر چقدر سن بالاتر مي‌رود، ريسك پوسيدگي دندان نيز افزايش مي‌يابد، زيرا دندان براي مدت بيشتري در معرض عوامل پوسيدگي قرار مي‌گيرد.

وي تاكيد مي‌كند: بيشترين هرم سني مراجعان ما براي درمان دندان‌هاي پوسيده، بين 15 تا 25 سال است، زيرا با آغاز رشد دندان‌هاي آسياب، خطر پوسيده‌شدن دندان هم بيشتر مي‌شود.

... و اما راه‌حل

شايد ساده‌ترين و قديمي‌ترين راهي كه انسان از آن براي رفع درد دندان بهره برده است، كشيدن كامل دندان باشد؛ اما امروزه براي درمان دندان‌هاي پوسيده راه‌هاي بسيار جديد و متنوعي وجود دارد كه مي‌تواند عمر دندان پوسيده را افزايش دهد.

افشارزادگان با اشاره به تاثير سطح پوسيدگي در انتخاب روش درمان مي‌گويد: اگر پوسيدگي دندان در گستره محدودي باشد، اين پوسيدگي با استفاده از مواد همرنگ با دندان يا كامپوزيت قابل درمان است، اما اگر پوسيدگي دندان زياد باشد، علاوه بر استفاده از كامپوزيت ، از مواد فلزي و نقره‌اي نيز براي پوشش دادن دندان پوسيده استفاده مي‌كنيم.

وي تصريح مي‌كند: اگر فردي تنها هفته‌اي يكبار از محلول فلورايد استفاده كند و آن را در دهان غرغره كند، بسختي امكان دارد كه دندان اين فرد دچار پوسيدگي شود و به همين دليل است كه مي‌گويم بهترين راه براي مبتلا نشدن به دردهاي پوسيدگي دندان، استفاده مداوم از محلول‌هاي فلورايدي است كه در اكثر داروخانه‌هاي كشور هم وجود دارد.

امين جلالوند - جام‌جم