خسته‌ايد يا عصبي
آزمايش تيروئيد بدهيد
جام جم آنلاين: در رسانه‌هاي چاپي عدد صد معمولا هيجان‌برانگيز و خوشحال‌كننده است. اين، صدمين شماره از «خوب است بدانيد» را با آرزوي سلامتي براي شما نوشته‌ايم؛ بفرماييد و يك جرعه بيشتر بدانيد.

تيروئيد غده‌اي كوچك به شكل پروانه در بخشي از گردن (مقابل ناي و زير برآمدگي گلو) است كه وظيفه ترشح برخي هورمون‌هاي موردنياز بدن همچون كلسي‌تونين، تيروكسين و تري‌يدوتيرونين را برعهده دارد.

اگرچه غده هيپوفيز در مغز اعمال كلي آن را كنترل كرده، با ترشح هورموني تحريك‌كننده به نام TSH آن را به انجام وظايفش وامي‌دارد، گاهي تيروئيد به‌درستي عمل نمي‌كند و كم‌كار، پركار، بزرگ، ملتهب يا حتي سرطاني مي‌شود و در اين حين علائمي بروز مي‌دهد كه فرد مبتلا را به دردسر و مشكل مي‌اندازد.

اگر چند وقتي است علائم پي‌ آمده را در خود مي‌بينيد، از مراجعه به پزشك و درخواست آزمايش غفلت نكنيد:

1 ـ كم‌كاري

علائم: احساس خستگي مداوم، احساس افسردگي، تنبلي، اشكال در تمركز، ضعف حافظه و يادآوري، كند شدن حركات يا واكنش‌ها، به هم خوردن متابوليسم و سوخت‌‌وساز بدن، افزايش بي‌دليل وزن به‌رغم تغيير نكردن رژيم غذايي، خشكي، زبري و خارش پوست، خشكي، زبري و نازكي مو، گرفتگي‌هاي پياپي عضلاني، سردي دست و پا و احساس سرما، يبوست و افزايش ميزان خونريزي ماهانه در خانم‌ها.

دلايل: نقص مادرزادي غده تيروئيد، عمل جراحي، ابتلا به بيماري‌هاي خود ـ ايمني مثل «هاشيموتو»، فقر مصرف و كمبود يد.

2 ـ پركاري

علائم: تعرق زياد، بيقراري، اضطراب و تحريك‌پذيري، شكنندگي ناخن‌ها، نازكي و ريزش مو، تنش‌هاي عصبي، كاهش ظاهرا بي‌دليل وزن به‌رغم كم نشدن يا حتي افزايش خوراك معمول، ضعف عضلات باز و و ران، ابتلا به بي‌خوابي، فراموشي و ضعف در تمركز، مشكلات بينايي. تپش قلب و بي‌نظمي ضربان، اسهال و كاهش ميزان خونريزي ماهانه در خانم‌ها.

دلايل: سابقه خانوادگي، اختلال مادرزادي، استرس بيش از حد در زنان، وجود تومور يا بندرت عفونت ويروسي، مصرف برخي داروها مثل آمبودارون و محلول‌هاي لوگول، ابتلا به بيماري‌هاي خودايمني مثل گري‌وز كه موجب افزايش توليد هورمون و بيرون‌زدگي چشم‌ها (اگزوفتالمي) مي‌شود.

3 ـ التهاب توده‌اي

غير از به هم خوردن تعادل هورموني، شايع‌ترين علامت ابتلا به بيماري‌هاي توده‌اي همچون گواتر، كيست يا تومور سرطاني نيز بزرگي، سفتي يا نرمي بيش از حد غده تيروئيد است.

خوب است بدانيد تا همين چند سال پيش، اختلالات تيروئيد در مردم بسيار شايع و بارز بود، اما افزودن يد به نمك، حداقل فقر كسب يد را تا حد بسيار زيادي جبران كرد.

رشيد حسام - جام‌جم