در نظريه امكان و عرضه، امكان يعنی اينكه به قرآن مجال سخن گفتن بدهيم و فضا را برای سخن گفتن قرآن به صورت كامل بگشاييم و با ذهنيت های ويژه و تحميل رأی سراغ قرآن نرويم. عرضه هم يعنی بايد مطالب خود را به قرآن عرضه كنيم، ولی ما سراسيمه وار و بدون داشتن دغدغه و مطالبه پيشين به قرآن مراجعه می كنيم.

به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، نشست تخصصی «نظريه روش امكان و عرضه در استفاده از قرآن كريم»، با حضور حجت الاسلام و المسلمين احمد مبلغی، مدرس حوزه و دانشگاه، پنج شنبه، 19 مردادماه، در بخش دانشگاهی بيستمين نمايشگاه بين المللی قرآن كريم برگزار شد.

مبلغی در ابتدای اين نشست اظهار كرد: مراجعات ما به قرآن مراجعات استماعی و يا قرائتی است؛ يعنی اينكه قرآن را بشنويم يا آن را قرائت كنيم. بخشی از مراجعه های ما به قرآن مراجعه تفسيری به قرآن است و عمدتا تفاسير ما به حد شبه توقف يافته رسيده است؛ يعنی تا حدی پيش می رود و مابقی تكرار گفته هايی است كه بارها گفته شده است.

وی افزود: تفاسير ما تفاسير پويا نيست. قرآن كريم برای بشر آمده است و بشر بايد آن را درك كند، بلكه طبق حكمت خود اين معانی را در قرآن قرار داده كه هر كس طبق ظرفيت خود از آنها استفاده كند. اين معانی باعث تحول در زندگی اجتماعی می شود. برای دسترسی به قرآن بايد از روش استفاده كرد. اين روش شناسی در همه كتاب های بشری وجود دارد.

وی بيان كرد: اگر ما به اين روش نائل شويم، در تفاسير ما هم تحول ايجاد می شود. حجم فعاليت های قرآنی در كشور ما زياد است، بنابراين مشكل استفاده پويا از قرآن به خاطر همان روش است؛ يعنی روش استفاده ما از قرآن مناسب با اين كتاب آسمانی نيست و اگر صدها سال ديگر همين راه طی شود و بر حجم فعاليت های قرآنی بيفزاييم، باز نتيجه همين خواهد شد كه الان وجود دارد.

حجت الاسلام مبلغی توضيح داد: قرآن كريم از اين شيوه با نام «طريق اقوم» نام می برد. نظريه امكان و عرض مطابق با دو محتوای دقيق و الگوی معارف قرآنی است. امكان يعنی اينكه به قرآن مجال سخن گفتن بدهيد و فضا را برای سخن گفتن قرآن به صورت كامل بگشاييد و با ذهنيت های ويژه و تحميل رأی سراغ قرآن نرويد.

وی تصريح كرد: مهم اين است كه چگونه بايد ذهن های خود را نسبت به درك معارف قرآن خالی كنيم. عنصر دوم عرضه است؛ يعنی بايد مطالب خود را به قرآن عرضه كنيم، ولی ما سراسيمه وار و بدون داشتن دغدغه و مطالبه پيشين به قرآن مراجعه می كنيم. مراجعه استنصاحی در روايت آمده است و اين شيوه يك شيوه كلی برای هدايت و پند برای همه مردم است.

وی عنوان كرد: مراجعه استشفايی نوع ديگر مراجعه است كه مشكلات خود را به قرآن عرضه می كنيم. همچنين مراجعه استدلالی به قرآن نيز از جمله مراجعاتی است كه باعث توليد علم می شود. دردشناسی و معرفت درد موضوعی است كه خود پرسشگر بايد از آن اطلاع داشته باشد؛ يعنی انسان بايد بداند كه برای چه دارد به سراغ تلاوت قرآن می رود.

اين نويسنده كتب دينی گفت: ما از تجارب بشری استفاده نمی كنيم تا ماهيت زندگی و فلسفه خود را بشناسيم. به عبارت ديگر ابتدا بايد معنای زندگی را بيابيم و بعد نظر قرآن را در اين باره بفهميم. چاره ای نداريم كه جامعه خود را بشناسيم و جامعه و مشكلات آن را به قرآن عرضه كنيم. در روايات هم آمده كه وقتی فتنه ها به شما هجوم آوردند، به قرآن پناه ببرد.

وی ادامه داد: شناخت نيازهای جامعه در تنقيح علوم انسانی مهم است و برای تحول در علوم انسانی و اسلامی شدن آنها بايد اين نيازها را درك كرد. بايد تا می توانيم، سؤالی به قرآن مراجعه كنيم؛ يعنی ابتدا بايد ذهن با سؤال آشنا شود و بعد در مراجعه به قرآن بدون پيش درآمد ذهنی مراجعه كند.

وی خاطرنشان كرد: آنچه كه در ادبيات دينی در باب تلاوت قرآن است، بر حزين بودن و صوت حسن دلالت دارد. متأسفانه ما فقط به صوت حسن تكيه می كنيم، در حالی كه حزن صدا را فراموش كرديم. آن تلاوتی به مفاهيم فضا می دهد كه هم حسن و هم حزين باشد. در روايات آمده است كه قرآن محزون نازل شده است و شما هم با صدای محزون بخوانيد.

وی تصريح كرد: همچنين در روايات آمده است كه صوت زيبا و محزون، شعار انبيای الهی است. صدای حزين اين قدرت را دارد كه شنونده را تا درك مفاهيم قرآن و توجه كامل پيش می برد تا جای مانور مفاهيم قرآن را برای شنونده پديد آورد.