جام جم آنلاين: گروهي از محققان دانشگاه دوك موفق شدند ساختار يك مولكول كليدي را تعيين كنند كه قادر به حمل داروهاي مخصوص شيميدرماني و ضدويروسي به داخل سلولهاست.
اين موضوع به پزشكان كمك خواهد كرد داروهاي موثرتري در اختيار داشته باشند كه اثرات كمتري روي بافتهاي سالم بدن داشته باشد.
آگاهي از ساختار و خصوصيات مولكولهاي ناقل ميتواند كليد ايجاد تغييرات در برخي روشهاي شيميدرماني شود كه به عنوان مثال براي جلوگيري از رشد تومورها در بدن مورد استفاده قرار ميگيرد.
مولكول ناقلي كه محققان موفق به كشف ساختار آن شدهاند، ناقل نوكلئوزيد ناميده ميشود و با جابهجايي نوكلئوزيدها از خارج به داخل سلول كار ميكند.
نوكلئوزيدها قطعات سازنده دي.ان.اي و آر.ان.اي است. اين مولكول قادر به حمل داروهاي شيميايي شبهنوكلئوزيدي به داخل غشاي سلول نيز است.
داروهاي شبهنوكلئوزيدي پس از وارد شدن به سلول تغيير شكل يافته و به نوكلئوزيدهايي تبديل ميشوند كه به گونهاي به دي.ان.اي متصل ميشود تا از تقسيم سلولي و فعال شدن سلولهاي سرطاني جلوگيري كند.
پروفسور يونگ لي، متخصص بيوشيمي دانشگاه دوك ميگويد: با كشف ساختار مولكول ناقل اكنون براين باوريم كه ميتوان برخي داروهاي نوكلئوزيدي را به مولكولهاي ناقلي كه در انواع خاصي از بافتها ساكن است، معرفي كرد.
محققان ميدانند مولكول ناقل داراي سه شكل است كه داروهاي مختلفي را به رسميت شناخته و در بافتهاي متفاوتي ساكناست. آنها موفق به تعيين خصوصيات فيزيكي و شيميايي مولكول ناقلي شدند كه براي به رسميت شناختن نوكلئوزيدها استفاده ميشود.
بنابراين اگر بتوان فعل و انفعال بين مولكول ناقل و دارو بهبود بخشيم، نياز به تزريق داروي بيشتر براي اثربخشي بهتر روي سلولهاي سرطاني نيست.
دانستن شكل مولكول ناقل به دانشمندان اجازه ميدهد داروها را به شكلي طراحي كنند تا بهتر توسط مولكول ناقل به رسميت شناخته شده و به سمت سلولهاي سرطاني هدف حركت كند.
از آنجا كه داروها علاوه بر سلولهاي سرطاني وارد سلولهاي سالم نيز ميشود، بهترين سناريوي درمان تومورها و سرطان اين است كه دوز كمتري از دارو را براي هدف گرفتن سلولهاي سرطاني استفاده كرد.
معمولا تعداد دفعات تقسيم سلولهاي سالم به اندازه سلولهاي سرطاني نيست بنابراين كم كردن مقدار داروي تزريق شده به سلول ميتواند رويكرد موثري براي از بين بردن تومور و نجات جان مريض باشد.
در اين تحقيق دانشمندان مولكولهاي ناقل ويبريو كولرا را كه يك باكتري ويرگول شكل است، مورد مطالعه قرار دادند. اين ناقل باكتريايي مدل مطالعاتي خوبي براي مطالعه ناقلها در انسان است؛ چراكه توالي آمينواسيدهاي در آن مشابه انسان است.
ميزان تغييرات سديم در اين ناقل براي وارد كردن نوكلئوزيدها و داروها به سلول به اندازه سلولهاي ناقل در انسان است.
محققان در قدم بعدي به دنبال آن هستند تا بدانند چه ويژگيهاي مولكول ناقل، قدرت به رسميت شناختن داروهاي شيميايي خاص را به او ميدهد تا در نهايت بتوانند داروهايي توليد كنند كه بسادگي وارد سلولهاي سرطاني شود.