ايكس . اف ـ 10. اف جاگوار گرومن
هواپيماهاي فراموش شده
جام جم آنلاين: بسياري از هواپيماهاي مشهور و موفقي كه امروزه به عنوان قله‌هاي صنعت هوافضا شناخته مي‌شوند، بعد از سال‌ها سعي و خطا و ساخت چند نوع پرنده آزمايشي به دست آمده‌اند.
ايكس . اف ـ10. اف يكي از اين پرنده‌هاي آزمايشي ساخت گرومن است كه اگر چه خودش موفقيت زيادي به دست نياورد، اما پله‌اي براي ساخت هواپيماهاي مشهور اف.14 و اف.111 شد.

جاگوار كه سال‌هاي 1330 خورشيدي پا به عرصه وجود گذاشت، يكي از اولين هواپيماهايي بود كه در آن از فناوري بال متحرك استفاده مي‌شد.

هواپيماها براي رسيدن به سرعت‌هاي بالاتر از صوت نيازمند بال‌هايي با زاويه عقب‌رفتگي زياد است، اما چنين بال‌هايي نمي‌تواند در سرعت‌هاي پايين نيروي لازم را براي هواپيما فراهم كند.

از اين رو بسياري از پرنده‌هاي سرعت بالا بايد در شروع پرواز بال‌هاي خود را باز كنند و بتدريج و با افزايش سرعت پروازي، آنها را به عقب ببرند تا زاويه عقب‌رفتگي افزايش يابد.

اگر به پرواز پرنده‌ها نيز دقت كرده باشيد حتما عقب رفتن بال آنها را در زمان شيرجه و افزايش سرعت ديده‌ايد. با اين‌كه جگوار در اولين آزمايش‌هاي پروازي، پرنده موفقي به نظر مي‌رسيد، اما نقاط ضعف آن يكي پس از ديگري خود را نمايان ساختند.

احتمالاً نقطه ضعف اصلي اين هواپيما در دم افقي آن بود. دم افقي كوچكي كه روي دم عمودي قرار داشت بايد به تنهايي اين غول آهني را پايدار مي‌كرد و در مانورها به خلبان كمك مي‌كرد تا كنترل هواپيما را در دست گيرد، اما اين دم افقي كوچك توانايي لازم براي اين كار را نداشت و خلبانان آزمايشي گرومن را آزرده كرده بود.

اما مهم‌ترين رويداد در آزمايش‌هاي پروازي جگوار زماني اتفاق افتاد كه شيشه جلوي خلبان در ارتفاع 21 هزار پايي و سرعت 602 مايل در ساعت در اثر لرزش‌هاي بدنه خودبه‌خود خرد شد!

خوشبختانه در اين ارتفاع فشار هواي محيط هنوز به اندازه‌اي است كه خلبان بتواند براحتي تنفس كند و دچار خفگي نگردد. پس از اين حادثه خلبان به سرعت پرنده را به نزديك زمين رساند و روي بستر رودخانه خشك‌شده‌اي كه آن حوالي قرار داشت نشاند.

ضربه ناشي از فرود به قدري شديد بود كه صندلي پرتاب خلبان به طور خودكار عمل كرد و در نهايت وي پس از پرتاب به بيرون كابين در حالي كه به دماغه هواپيما آويزان بود، متوقف شد! اين اتفاق در تاريخ آزمايش‌هاي پروازي غيرمتعارف ثبت شده است.

گرومن، جگوار را به عنوان جنگنده فراصوت تك‌سرنشينه با قابليت فرود بر ناو هواپيمابر طراحي كرده بود. مدل نمونه اين پرنده 32 پرواز انجام داد و پيش از بازنشستگي مدل بدون سرنشين آن به عنوان هدف توپخانه به كار گرفته شد!

امير توكلي كاشي - جام‌جم