جام جم آنلاين: دومين نمايشگاه بازي‌هاي رايانه‌اي كه انبوهي از علاقه‌مندان به اين بازي‌ها را به بهانه بازديد از آخرين دستاوردهاي 130 شركت توليدكننده بازي گردهم آورده بود سرانجام ساعت 20 روز شنبه دهم تير به كار خود پايان داد. اين نمايشگاه با حضور شركت‌هاي بزرگ بازيسازي از 11 كشور دنيا و جمعي از بازيسازان داخلي، ششم تا دهم تير ماه در مصلاي امام خميني برگزار شد.
افزايش چشمگير استقبال از اين نمايشگاه در مقايسه با سال گذشته حاكي از اين است كه در دنياي امروز بازي‌هاي رايانه‌اي به بخش مهمي از زندگي مردم و بخصوص جوانان و نوجوانان تبديل شده است. امروزه بازي‌هاي رايانه‌اي نه‌تنها به عنوان ابزاري براي سرگرمي و تفريح مورد توجه قرار گرفته‌اند، بلكه توانسته‌اند يكي از بزرگ‌ترين صنايع زير مجموعه فناوري اطلاعات و ارتباطات را نيز به خود اختصاص دهند. در دودهه اخير شاهد تاثيرات شگرف اين صنعت بر سخت‌افزارها و نرم‌افزارهاي بازي در سطح دنيا بوده‌ايم تا جايي كه بسياري از كودكان و نوجوانان بازي‌هاي سنتي و قديمي را كه ريشه در آداب و فرهنگ كشورها دارد از ياد برده و زمان قابل توجهي را به بازي‌هاي رايانه‌اي اختصاص مي‌دهند. از سوي ديگر، بازي‌هاي رايانه‌اي و رايانه‌ها رفته‌رفته جايگزين بسياري از ابزارهاي سرگرمي و حتي تلويزيون مي‌شود و چنانچه اين فناوري به روشي صحيح استفاده نشود زندگي كودكان و نوجوانان با تهديد‌هاي جدي مواجه مي‌شود. به‌رغم اين كه توجه بيش از اندازه جوانان و نوجوانان به بازي‌هاي رايانه‌اي مي‌تواند پيامدهاي منفي به همراه داشته باشد اين بازي‌ها مي‌توانند در زمينه‌هاي آموزشي، درماني، افزايش هوش، خلاقيت، توانمندسازي حافظه و يادگيري مؤثر واقع شوند.
اگر بازي‌هاي رايانه‌اي را به عنوان يك راهكار درماني در نظر بگيريم مي‌توانيم به كمك آن بسياري از مشكلات زباني، گفتاري، شنوايي و حتي بيماري‌هايي مانند آلزايمر و اختلال در عملكرد حافظه را درمان كنيم. از سوي ديگر، يادگيري بازي‌هاي رايانه‌اي مي‌تواند در درك مفاهيم و بهبود تمركز نيز مؤثر باشد. اما در شرايطي كه بازي‌ها بدون توجه به سن انتخاب شده باشند يا در زمان نامناسب انجام شوند و تبعاتي نظير ايجاد هيجان غيرواقعي يا خشونت به همراه داشته باشند، اثرات مخربي بر علاقه‌مندان به بازي‌هاي رايانه‌اي و بويژه گروه سني كودك و نوجوان بر جاي مي‌گذارند.
ضرورت توجه به انتخاب بازي‌ها
تنها مدت زمان كوتاهي از تاسيس بنياد ملي بازي‌هاي رايانه‌اي مي‌گذرد و در اين مدت كوتاه، صنعت ساخت بازي‌ها با حمايت اين بنياد رشد چشمگيري داشته است. استقبال بي‌نظير مردم از نمايشگاه بازي‌هاي رايانه‌اي نشان‌دهنده لزوم توجه به اين حوزه و برنامه‌ريزي‌هاي كلان براي توليد بازي‌هاي داخلي است. روزبه‌روز بر شمار كودكاني كه بخشي از اوقات فراغت خود را به بازي‌هاي رايانه‌اي اختصاص مي‌دهند، افزوده مي‌شود، در حالي كه تركيب اين فناوري با فناوري‌هاي ديگر مانند گوشي‌هاي هوشمند، تبلت و نمايشگرهاي تلويزيوني ميزان نفوذ بازي‌ها را بسيار گسترده‌تر كرده‌اند. اين نمايشگاه فرصتي فراهم كرد تا خانواده‌ها در كنار فرزندانشان با بازي‌هاي ملي آشنا شده و بتوانند بازي‌هايي متناسب با شرايط فرهنگي حاكم بر جامعه بيايند. افزايش كيفيت بازي‌هاي داخلي به منزله كاهش فاصله ميان بازي‌هاي داخلي و نمونه‌هاي مشابه خارجي است. نبود قانون كپي رايت موجب كندي سرعت پيشرفت بازيسازان داخلي شده است، اما بررسي‌هاي انجام شده نشان مي‌دهد در پنج سال گذشته بسياري از محدوديت‌ها و موانعي كه در اين مسير وجود داشته از ميان برداشته شده است. در همه كشورهاي دنيا صنعت بازي‌هاي رايانه‌اي از نظر علمي و فني مورد ارزيابي قرار مي‌گيرد، اما متاسفانه در كشور ما ضعف‌ها و نقايص بسياري در اين زمينه وجود دارد. يكي از ويژگي‌هاي مهم و متمايز بازيسازان موفق خارجي، برنامه‌ريزي، هدفمندي و داشتن زمان‌بندي در اجراي كار است، در حالي كه اغلب بازيسازان داخلي با بي‌برنامگي عمل مي‌كنند. يك بازي رايانه‌اي زماني به عنوان يك بازي موفق شناخته مي‌شود كه بتواند با مخاطب ارتباط برقرار كند. اگر بازي جذاب نباشد و از نظر گرافيكي توانايي ارتباط با مخاطب را نداشته باشد، بازي مناسبي نيست. به گفته هيات داوران كميته فني جشنواره بازي‌هاي رايانه‌اي، بازي‌ها در دنياي امروز يك محصول پيشرفته و صنعتي به شمار مي‌آيند و از اين رو بايد پذيرفت در حال حاضر كشور ما به‌رغم توليد بازي‌هاي متنوع هنوز در اين حوزه به جايگاه واقعي خود نرسيده است و همچنان راهي طولاني پيش رو دارد. در اغلب بازي‌هاي داخلي، داستان‌پردازي بسيار ساده است و اين ويژگي موجب مي‌شود مخاطب علاقه چنداني به ادامه بازي نداشته باشد. اما داستان بازي‌هاي خارجي به گونه‌اي روايت مي‌شود كه بتواند موجب افزايش تعداد دفعات ورود به بازي شود.
يادي از بازي‌هاي كهن
در بخشي از نمايشگاه با هدف يادآوري دوران كودكي پدرو مادرهايي كه همراه فرزندانشان به نمايشگاه آمده بودند بازي‌هاي قديمي و سنتي مانند بندبازي، هفت‌سنگ و... ـ كه ريشه در سنت‌هاي كهن ايراني دارد و امروزه به دليل پيشرفت فناوري و نفوذ آن در زندگي كودكان امروزي رفته‌رفته به دست فراموشي سپرده مي‌شود ـ وجود داشت. حضور پررنگ جوانان و نوجوانان براي شركت در بندبازي در نمايشگاه نشان مي‌دهد به‌رغم استقبال اين گروه سني از نسل جديد بازي‌ها مانند بازي‌هاي رايانه‌اي، هنوز هم مي‌توان اميدوار بود اين خاطرات شيرين را در ذهنمان زنده نگه داريم.
استقبال كودكان از قلعه عصر پادشاهان
عصر پادشاهان يك بازي آنلاين استراتژيك ايراني است كه گرافيك بالا و طراحي جذاب فضاهاي شهري و روستايي در اين بازي موجب‌شده مورد توجه بسياري از كودكان علاقه‌مند به بازي‌هاي رايانه‌اي قرار گيرد. غرفه اين بازي در نمايشگاه به شكل يك قلعه طراحي شده بود و با توجه به طراحي متفاوت با استقبال بسياري از بازديدكنندگان مواجه شد. ورودي غرفه عصر پادشاهان شبيه قلعه‌هاي قرون وسطي در اروپا بود و در فضاي داخلي آن دموي بازي و نحوه انجام آن به نمايش گذاشته شده بود. مبارزه جنگجويان، فرماندهي پادشاهان و نبرد ميان قبايل از جمله موضوعاتي است كه در قالب داستان بازي گنجانده شده است.
شتاب در شهر در راه است
شتاب در شهر از بازي‌هاي رونمايي شده در نمايشگاه امسال بود كه با استقبال بي‌نظير بازديدكنندگان مواجه شد. اين بازي كه با همكاري بنياد ملي بازي‌هاي رايانه‌اي توليد شده است تا اواخر تير ماه امسال در اختيار علاقه‌مندان قرار مي‌گيرد. يكي از ويژگي‌هاي منحصر به‌فرد اين بازي همكاري منوچهر والي‌زاده، از صداپيشگان معروف سينماي ايران در ساخت اين بازي است كه جذابيت آن را در ديدگاه مخاطبان دوچندان كرده است. علاوه بر اين، به منظور افزايش انگيزه علاقه‌مندان به بازي، براي كساني كه مراحل حرفه‌اي اين بازي را با موفقيت پشت سر بگذارند جوايزي نيز در نظر گرفته شده است.
كنسول بازي امپراتور
در غرفه‌اي از نمايشگاه بازي‌هاي رايانه‌اي، كنسول بازي امپراتور به نمايش گذاشته شده بود. آن‌طور كه گفته مي‌شد امپراتور يك كنسول بازي ايراني است كه قابليت اجراي 90 بازي مرحله‌اي، 15 بازي ورزشي و پنج بازي موزيكال را دارد. البته اگر بخواهيم اين كنسول بازي را با كنسول‌هاي مطرح و روز دنيا مانند پلي استيشن سوني، ايكس باكس مايكروسافت و نينتندو مورد مقايسه قرار دهيم بايد بپذيريم اين كنسول از نظر گرافيكي و تعداد و كيفيت بازي اصلا با كنسول‌هاي شناخته شده قابل مقايسه نيست. شايد بتوان تنها ويژگي اين كنسول را قيمت پايين آن دانست. كنسول امپراتور دو دسته بي‌سيم دارد و بدون نمايشگر، كارت حافظه، هارد ديسك، بلندگو، ميكروفن، بلوتوث، وايف‌اي و كارت شبكه با قيمتي حدود يكصد هزار تومان به فروش مي‌رسد.
نسل جديد نمايشگرها
نمايشگرهاي جديدي كه براي بازي‌هاي دو نفره طراحي شده نيز از جمله فناوري‌هاي به نمايش درآمده در بخش خارجي نمايشگاه بود كه مورد توجه بازديدكنندگان قرار گرفت. ويژگي منحصر به‌فرد اين نمايشگرهاي تلويزيوني ساخت LG اين است كه به افراد امكان مي‌دهد تا بتوانند به صورت همزمان و با مشاهده تصاويري مجزا از انجام بازي‌هاي سه‌بعدي لذت ببرند. در اين فناوري كه براساس عينك‌هاي سه‌بعدي بنا شده است، دو نفري كه در حال انجام يك بازي هستند، دو تصوير متفاوت مي‌بينند.
اين ويژگي منحصر به فرد مي تواند در انجام بازي‌هاي استراتژيك، مبارزه‌اي يا حتي مسابقات فوتبال و نظاير آن، هيجاني چند برابر به بازيكنان هديه كند.
تصور كنيد همراه دوستان در حال انجام يك مسابقه فوتبال هستيد كه هركدام نقش بازيكن يكي از تيم‌ها را به عهده داريد. درست وقتي دوست‌تان مشغول تماشاي صحنه‌اي در موقعيت خودش است، شما مي‌توانيد پا به توپ به سمت دروازه حركت كنيد و از بي‌خبري او براي زدن يك گل عالي استفاده ببريد.
يادي از نسل قديم كنسول‌هاي بازي
در دومين نمايشگاه بازي‌هاي رايانه‌اي، غرفه‌اي به نسل اول و دوم كنسول‌هاي بازي اختصاص داده شده بود. اين غرفه نيز مورد توجه بسياري از كودكان ديروز كه از نمايشگاه بازديد مي‌كردند قرار گرفت. اين غرفه از نظر شكل ظاهري به شكل يك خانه قديمي طراحي شده بود. بازديد از اين غرفه براي بسياري از كودكان و نوجواناني كه امروزه مي‌توانند به طيف وسيعي از بازي‌هاي رايانه‌اي و پيشرفته‌ترين كنسول‌هاي بازي دسترسي داشته باشند چندان خالي از لطف نبود. درست در مقابل اين غرفه، غرفه‌اي به بازي‌هاي نوين رايانه‌اي اختصاص داده شده بود و در آن كودكان و نوجوانان مي‌توانستند بازي با كنسول‌هاي پيشرفته‌اي را كه نياز به دسته فرمان نداشته و از طريق دوربين‌هاي حسي و حركتي يا با حركت دست بازيكن انجام مي‌شوند، تجربه كنند.
فرانك فراهاني‌جم / جام‌جم