جام جم آنلاين: پاها بدن ما را حمل مي‌كند و به وسيله آنها ما قادر به حركت هستيم؛ اما اين عضو حياتي كمتر مورد توجه است و بيشتر افراد آن‌قدر كه به فكر پوست دست و صورت خود هستند، هواي پاهايشان را ندارند. اين غفلت، گاهي باعث بروز مشكلاتي مي‌شود كه حتي راه رفتن ساده را هم دشوار مي‌كند.
دكتر حشمت‌الله حيدري با اشاره به اين‌كه پاها به مراقبت‌هاي خاصي نياز دارد و در ماه‌هاي گرم سال بايد بيشتر به فكر آنها بود، به جام‌جم مي‌گويد: «با توجه به اين‌كه سلامت پاها براي فعاليت‌هاي ما اهميت زيادي دارد، لازم است با نكاتي آشنا شويم كه با رعايت آنها از بروز مشكلات بعدي پيشگيري شود.»
وي با اشاره به اهميت انتخاب كفش مناسب به خصوص در ماه‌هاي گرم سال، توضيح مي‌دهد: «پوشيدن كفشي كه با آناتومي پا تناسب دارد و همچنين مناسب فصل باشد، يكي از ساده‌ترين و در عين حال مهم‌ترين نكاتي است كه بايد مورد توجه همه افراد قرار گيرد. يكي از دلايل اين موضوع آن است كه پوست پا براي تنظيم دماي بدن زياد عرق مي‌كند و در روزها و ماه‌هاي گرم سال نيز داخل كفش و در محيطي كاملاً پوشيده قرار مي‌گيرد، پس مشخص است كه انتخاب كفش مناسب اهميت ويژه‌اي مي‌يابد.»
به گفته دكتر حيدري بهتر است از جوراب‌هاي نخي استفاده كنيم و هر روز نيز پاها را با آب و صابون‌هاي مناسب بشوييم؛ در واقع تعريق زياد پاها و همچنين قرار گرفتن در محيطي كاملاً بسته، عامل ايجاد فضاي مناسبي براي رشد انواع قارچ‌ها و ميكروب‌هاست و به همين دليل، لازم است علاوه بر شستشوي مداوم پاها، ناخن‌ها را نيز كوتاه نگه‌داريم.
وي با بيان اين‌كه لابه‌لاي انگشتان پا محيط مناسبي براي رشد قارچ‌ها به حساب مي‌آيد، تاكيد مي‌كند: «فراموش نكنيد، حتماً هر روز بايد انگشتان پا و لابه‌لاي آنها را نيز با آب و صابون به خوبي شستشو دهيد، چراكه رعايت نكردن بهداشت پا، موجب رشد قارچ‌ها بين انگشتان مي‌شود كه براي بهبود، به درمان‌هاي طولاني مدت و استفاده از داروهاي ضدقارچ نياز دارد.»
به گفته دكتر حيدري علاوه بر انگشتان بايد به فكر بهداشت ناخن‌ها نيز باشيم، چراكه جدا شدن ناخن از بستر مي‌تواند مشكلات زيادي فراهم كند.
وي مي‌افزايد: «همانطور كه گفته شد كفش بايد متناسب با آناتومي پا انتخاب شود. به اين معني كه اگر كفش تنگ باشد، فشار بيشتري به پوست پا وارد شده و در نتيجه پوست بتدريج ضخيم‌تر مي‌شود. علاوه بر اين، مشكلات ديگري مانند ايجاد ميخچه يا فرورفتن ناخن داخل گوشت پا نيز براي فرد ايجاد خواهد شد.»
به گفته دكتر حيدري استفاده از كفش‌هاي تنگ و نامناسب، كوتاه كردن ناخن‌ها به شيوه نادرست و همچنين تروما از ديگر دلايل عفوني شدن ناخن‌هاست.
وي درباره علائم اين مشكل مي‌گويد: «درد و تورم ناخن يكي از علائم عفونت ناخن است كه به مرور زمان نيز چرك مي‌كند و متورم مي‌شود. بنابراين بايد به خاطر بسپاريد در چنين شرايطي بلافاصله براي درمان اقدام كنيد تا از بروز مشكلات بيشتر پيشگيري شود.»
دكتر حيدري با تاكيد بر اين‌كه استفاده از كفش تنگ مي‌تواند موجب ضخيم شدن صفحه ناخن‌ها شود، توضيح مي‌دهد: «ضخيم شدن صفحه ناخن مي‌تواند سبب بروز مشكلاتي در راه رفتن شود؛ به طوري كه راه رفتن همراه با درد شده و فرد را آزار مي‌دهد. اين مساله همچنين مي‌تواند باعث تغييرات ظاهر ناخن شده و بتدريج آن را از بستر جدا كند.» به گفته وي رفع اين مساله نيز به تشخيص نوع قارچ از سوي پزشك و درمان‌هاي مناسب و طولاني مدت نياز است.
دكتر حيدري با اشاره به اهميت رعايت بهداشت پاها، اضافه مي‌كند: رعايت نشدن بهداشت پا عاملي براي بروز انواع اگزما و عفونت‌هاي قارچي در پوست پاست و مي‌تواند مشكلات زيادي را براي فرد ايجاد كند. اين مشكلات بيشتر به درمان‌هاي خاص و طولاني نياز دارد تا فرد بتواند به زندگي عادي ادامه دهد.»
اهميت بهداشت پا در استخرها
فصل تابستان كه فرا مي‌رسد، افراد زيادي به استخرهاي عمومي مي‌روند. بنابراين بايد نكاتي را در نظر داشته باشيد تا بيماري‌ها و مشكلات پوستي از طريق شنا در استخر منتقل نشود.
دكتر حيدري در اين باره مي‌گويد: «هنگامي كه زخمي در پا وجود دارد كه كاملاً مشخص است و ترشح مي‌كند يا خونريزي دارد، به هيچ وجه به استخرهاي عمومي نرويد؛ چون اين كار، نه تنها موجب بيماري ساير افراد مي‌شود، بلكه زخم پاي خود فرد را هم مستعد عفونت بيشتر خواهد كرد.»
داخل خانه هم مراقب باشيد
شايد وقتي صحبت از رعايت بهداشت پاها مي‌شود، كمتر به فكر زمان‌هايي باشيم كه در خانه هستيم. در حالي كه پزشكان تاكيد مي‌كنند داخل خانه هم بايد به فكر مراقبت از پاها بود تا بدون كوچك‌ترين مشكلي، بتوانيم راه برويم و پاهايي سالم داشته باشيم.
دكتر حيدري با اشاره به مشكلي كه بيشتر افراد و از جمله خانم‌هاي خانه‌دار با آن روبه‌رو هستند، توضيح مي‌دهد: «ترك پا يكي از شايع‌ترين مشكلات پوستي است كه افراد زيادي را درگير مي‌كند. اين ترك‌ها كه اغلب در قسمت پاشنه با شدتي بيشتر ايجاد مي‌شود، معمولاً به دليل تماس مداوم پا با محيط آلرژي‌زا بروز مي‌كند. در چنين شرايطي پوست پا خشك و ملتهب شده و ترك‌هاي آن نيز افزايش مي‌يابد.»
وي در مورد شيوه‌هاي پيشگيري و بهبود اين مشكل مي‌گويد: «براي پيشگيري از بروز اين مورد بهتر است با استفاده از روفرشي‌هاي مناسب، ميزان تماس پا با محيط‌هاي آلرژي‌زا مانند فرش يا موكت را كاهش دهيد. علاوه بر اين، استفاده از مواد نرم‌كننده و مرطوب‌كننده را نيز فراموش نكنيد تا احتمال بروز مشكل به حداقل برسد.»
هيچ وقت پابرهنه نباشيد
خيلي‌ها دوست دارند پابرهنه و بدون استفاده از كفش يا دمپايي روي شن و ماسه ساحل راه بروند و از اين كار هم واقعاً لذت مي‌برند. ولي آيا اين كار مشكلي ايجاد نمي‌كند؟
دكتر حيدري با تاكيد بر اين‌كه هيچ وقت نبايد بدون استفاده از كفش يا دمپايي در ساحل قدم زد، مي‌گويد: «كنار دريا يا در هر محيط ديگري، راه رفتن بدون كفش يا دمپايي مي‌تواند دردسرساز شود؛ در واقع آلودگي‌هاي محيط، زباله‌هايي مانند سوزن‌ها و اجسام تيز و برنده و حتي باكتري‌هاي خاك را نبايد ناديده گرفت.»
دكتر حيدري با تاكيد بر اهميت مراقبت و رعايت بهداشت پاها در بيماران ديابتي نيز، به اين افراد توصيه مي‌كند: «پوست پاي اين بيماران بسيار مستعد آسيب ديدن و ايجاد زخم است، بنابراين در صورتي كه به دليل استفاده از كفش تنگ يا پوشيدن دمپايي نامناسب هر گونه زخمي در پاي اين افراد ايجاد شود، نه‌تنها درمان آن بسيار دشوار خواهد بود، بلكه محيطي مناسب براي تشديد مشكل نيز فراهم مي‌شود.»
پاها هم ضدآفتاب مي‌خواهد
شايد تعجب كنيد ولي متخصصان معتقدند در مقابل نور خورشيد بايد از پوست پاها هم مراقبت كنيد. دكتر حيدري نيز در اين باره مي‌گويد: «پوست پا هم مانند پوست ساير قسمت‌هاي بدن است و مي‌تواند در معرض مشكلات ناشي از تابش آفتاب قرار گيرد. بنابراين بهتر است افرادي مانند مسئولان استخرها يا نجات غريق‌ها كه جوراب نمي‌پوشند يا پاهايشان بيشتر در معرض نور قرار دارد، از ضد آفتاب استفاده كنند.»
نيلوفر اسعدي‌بيگي - گروه سلامت