جام جم آنلاين: اين روزها كمتر كسي است كه از اهميت عينك آفتابي و نقش آن در محافظت از چشم‌ها اطلاع نداشته باشد و نداند استفاده از اين عينك تا چه حد براي سلامت چشم مهم است. به همين دليل هم بيشتر افراد به فكر تهيه عينك مناسبي هستند تا به كمك آن از بروز عوارض نور خورشيد پيشگيري كنند.
اگر براي خريد عينك آفتابي به فروشگاه‌ها مراجعه كرده باشيد، حتما انواع مختلفي با طرح‌ها، رنگ‌ها، اندازه‌ها و قيمت‌هاي متفاوت ديده‌ايد كه انتخاب را بسيار دشوار مي‌كند؛ البته خيلي از افراد اعتقاد دارند عينك گران‌تر، حتما بهتر هم هست و مي‌تواند از چشم‌ها بخوبي محافظت كند، در حالي كه متخصصان مي‌گويند قيمت، ملاك مناسبي براي انتخاب عينك نيست. پس اين سوال مطرح مي‌شود كه چطور بايد بهترين عينك را انتخاب كرد و يك عينك خوب بايد چه ويژگي‌هايي داشته باشد؟
دكتر ابراهيم جعفرزاده‌پور، دانشيار گروه اپتومتري دانشگاه علوم پزشكي تهران با اشاره به اهميت استفاده از عينك آفتابي براي محافظت از چشم‌ها به جام‌جم مي‌گويد: «نور خورشيد شامل نورهاي مرئي و پرتوهاي نامرئي است كه با چشم ديده نمي‌شود، ولي براي سلامت چشم‌ها بسيار مضر است. در واقع پرتوهاي ماوراي بنفش، با اين‌كه با چشم قابل مشاهده نيست، ولي مي‌تواند سلامت چشم را به خطر بيندازد و مشكلاتي را ايجاد كند.»
وي در اين باره توضيح مي‌دهد: «با توجه به درك نكردن اين پرتوها توسط چشم، اگر فرد در محيطي قرار بگيرد كه ميزان تابش اين اشعه‌ها زياد است، هيچ واكنش مشخصي ايجاد نمي‌شود و تا زماني كه اثرات مخربي برجاي نگذارد فرد هم متوجه شرايط پيش آمده نخواهد شد.»
به گفته وي، شرايط جغرافيايي و آب و هوايي محل زندگي افراد به صورت مشخصي ميزان تابش اين پرتوها را تعيين مي‌كند؛ به طوري كه اگر در ارتفاعات زندگي كنيد يا در مناطق صحرايي و نيمه‌خشك، شرايط كاملا با زندگي در مناطق ساحلي يا جنگلي تفاوت دارد و ميزان تابش اين پرتوها متفاوت است.
دكتر جعفرزاده‌پور درباره عوارض ناشي از اين تشعشعات مي‌افزايد: «اين پرتوها مي‌تواند سبب بروز مشكلات متعددي براي چشم انسان شود؛ به عنوان مثال ممكن است صدماتي به قرنيه چشم وارد كند و باعث پيري عدسي و ايجاد كاتاراكت (آب مرواريد) شود يا تغييرات و مشكلاتي در شبكيه چشم انسان ايجاد كند.»
اين دانشيار اپتومتري دانشگاه علوم پزشكي تهران با تاكيد بر اهميت جلوگيري از تابش اين پرتوها به چشم، توصيه مي‌كند: «استفاده از عينك آفتابي، مناسب‌ترين شيوه براي پيشگيري از صدمات ناشي از پرتوهاي خورشيد است. در واقع عينك‌هاي آفتابي سه وظيفه عمده را برعهده دارد؛ اين عينك‌ها از چشم در برابر پرتوهاي ماوراي بنفش خورشيد محافظت مي‌كند، ميزان نور مرئي ورودي به چشم را تنظيم كرده و شرايط بينايي مناسب، راحت و بدون اختلالي را فراهم مي‌كند.»
عينك آفتابي، فقط با تجويز متخصص
با توجه به مواردي كه گفته شد، اهميت استفاده از عينك آفتابي مناسب كه بتواند بخوبي از چشم‌ها محافظت كند، بيشتر و بهتر مشخص مي‌شود.
دكتر جعفرزاده‌پور توضيح مي‌دهد: «براي افراد مختلف با شرايط بينايي، سني و محيطي متفاوت عينك‌هاي مختلفي تجويز مي‌شود؛ در واقع بايد يادتان باشد يك عينك آفتابي گرانقيمت هميشه و براي همه افراد مناسب نيست و براي هر فرد بايد به طور جداگانه عينك مناسب تجويز شود.»
وي با تاكيد بر اين‌كه تجويز عينك آفتابي معيارهاي خاص خود را دارد، يادآور مي‌شود: «ميزان تيرگي شيشه، جنس عينك، شكل قاب و سطحي كه چشم و اطراف آن را پوشش مي‌دهد، يكنواختي يا تغييرات رنگ، نوع رنگ عينك و وجود انواع مختلف عيوب انكساري در چشم افراد همگي از جمله عواملي است كه هنگام تجويز عينك آفتابي بايد در نظر گرفته شود.»
دكتر جعفرزاده‌پور تاكيد مي‌كند: «فراموش نكنيد عينك آفتابي حتما بايد توسط فردي متخصص و آگاه تجويز شود. در غير اين صورت نه‌تنها ممكن است از نظر مالي دچار زيان شويد، بلكه استفاده از يك عينك نامناسب مي‌تواند سلامت چشم‌تان را هم با مشكل مواجه سازد.»
عينك‌هاي كودكانه؛ سرگرمي يا سلامت؟
معمولا بچه‌هاي خردسال از عينك‌هايي استفاده مي‌كنند كه بيشتر جنبه سرگرمي و بازي دارد و خيلي خوب نمي‌تواند از چشم‌هايشان در برابر نور خورشيد محافظت كند.
والدين نيز با تصور اين‌كه بچه‌ها نيازي به استفاده از عينك ندارند، چندان توجهي به اين موضوع نشان نمي‌دهند. در حالي كه متخصصان مي‌گويند بچه‌ها هم بايد با استفاده از عينك مناسب، از چشم‌هايشان محافظت كنند.
دكتر جعفرزاده‌پور در اين زمينه هشدار مي‌دهد: «استفاده از عينك‌هاي آفتابي براي افرادي كه سن كمتري دارند بسيار حساس‌تر از بزرگسالان است و اهميت ويژه‌اي دارد. در واقع هر چه سن فرد افزايش مي‌يابد، سيستم‌هاي حفاظتي چشم نيز بيشتر مي‌شود و به همين دليل چشم كودكان به مراقبت بيشتري نياز دارد.»
وي مي‌افزايد: «با وجود اين، متاسفانه دسترسي به عينك‌هاي آفتابي مناسب براي بچه‌ها بسيار محدود است و بندرت مي‌توان عينك مناسب را براي آنها پيدا كرد. بنابراين لازم است نظارت و توجه بيشتري در اين زمينه وجود داشته باشد.
شناسنامه عينك را ببينيد
اگر مي‌خواهيد براساس آنچه براي شما تجويز شده است، بهترين عينك را انتخاب كرده و آن را بخريد، خوب است نكاتي را در نظر داشته باشيد تا راحت‌تر عينك مناسب را تهيه كنيد.
دكتر جعفرزاده‌پور درباره شيوه‌هاي شناخت عينك آفتابي مناسب مي‌گويد: «يك عينك آفتابي خوب و مناسب حتما داراي شناسنامه است؛ به اين معنا كه همراه آن بايد مداركي وجود داشته باشد كه ويژگي و عملكرد عينك را نشان دهد. اين شناسنامه مي‌تواند به صورت كارتي كوچك به دسته عينك متصل شده يا دفترچه‌اي همراه آن باشد.»
به گفته وي، براي انتخاب عينك آفتابي مناسب بايد توجه داشته باشيد زماني كه عينك را در فاصله حدود 20 تا 30 سانتي‌متري مقابل صورت قرار مي‌دهيد و به اجسام اطراف مانند خطوط روي ديوار يا سراميك‌هاي كف اتاق نگاه مي‌‌كنيد، اين خطوط نبايد دچار شكستگي شود. هنگامي كه عينك را حركت مي‌دهيد نيز نبايد جابه‌جايي ظاهري در عينك مشاهده شود. چون وجود اين تغييرات باعث خواهد شد هنگام استفاده از عينك، دچار عوارضي مانند سردرد، چشم‌درد يا خستگي چشم شويد. اين مساله بخصوص براي افرادي كه دچار ضعف عضلات چشم هستند، اهميت بيشتري دارد.
وي درباره سومين ويژگي عينك مناسب مي‌گويد: «رنگ يكنواخت عدسي نيز يكي ديگر از خصوصيات عينك آفتابي خوب است؛ به اين معنا كه اگر عينك را روي سطح سفيدي قرار دهيد و از داخل آن به سطح مورد نظر نگاه كنيد، تغييرات روشنايي را در سطح عدسي بايد به صورت كاملا يكنواخت ببينيد.»
عينك طبي يا عينك آفتابي؟
برخي از كساني كه دچار عيوب انكساري هستند، تصور مي‌كنند به دليل استفاده از عينك طبي نمي‌توانند عينك آفتابي بزنند.
دكترجعفرزاده‌پور در اين زمينه تاكيد مي‌كند: «شماره عينك و خصوصيات آن براي افرادي كه دچار عيوب انكساري هستند بايد با توجه به شرايط آنها تعيين شود. در واقع ممكن است گاهي نمره عينك آفتابي و طبي فرد يكسان نباشد و به همين دليل اگر بدون نظر فرد متخصص، نمره عينك طبي آنها براي عينك آفتابي نيز استفاده شود، ممكن است ديد نامناسبي براي فرد ايجاد كند.»
نيلوفر اسعدي‌بيگي - گروه سلامت