عضو هيئت علمی پژوهشكده مهدويت مؤسسه آينده روشن با بيان اين كه حضرت صاحبالامر(عج) مضطر واقعی است و تنها راه نجات را حاكميت خداوند و دين او میداند، افزود: درك نياز و افتقار به امام معصوم(ع) و نزديك شدن آستانه اضطرار انسانها به امام معصوم(ع) تنها راه حاكميت ولی خداوند بر زمين است.
حجتالاسلام والمسلمين فرامرز سهرابی، عضو هيئت علمی پژوهشكده مهدويت مؤسسه آينده روشن، در گفتوگو با خبر گزاری قرآنی ايران(ايكنا)، در ابتدا با اشاره به معنای دعا گفت: جامعترين بيان برای تعريف دعا، «طلب» به معنای عام است كه طلب تكوينی و سؤال و درخواست فطری را هم شامل میشود. در واقع دعا، طلب خلق از خالق هستی و ايجاد ارتباط با او از طريق زبان سر، زبان قلب و زبان تكوين است.
سهرابی افزود: در نظام هستی، توجه خاص خداوند متعال بر بندگان، زمانی است كه آنها از آمادگی، قابليت و استعداد لازم برخوردار باشند و استعداد پذيرش عنايت خاص الهی، وقتی شكل میگيرد كه آدمی به جايگاه فقر و نيازمندی خويش آگاهی يابد و خالق هستی و غنای محض را به خوبی بشناسد. از اين طريق است كه بسترهای لازم برای ايجاد قابليت و استعداد پذيرش عنايت خاص الهی، فراهم میشود.
وی با بيان اين كه دعا زبان گويای فقر و افتقار آدمی و زبان گويای عبوديت و فلسفه خلقت و آفرينش است، اظهار كرد: به همين دليل است كه پيامبر اكرم(ص) سرافرازانه صلا میزند «الفقر فخری و به أفتخر» و فقر خويش را ملاك افتخار مینامد. شناخت فقر و افتقار، به آدمی درجه افتخارآفرين میبخشد و قابليت و عيار او را ارتقا میدهد. و همچنان كه امام حسين(ع) در روز عرفه نجوا میكرد: «ها أنا أتوسل إليك بفقری إليك؛ اكنون به نياز و فقرم، به تو متوسل شدهام»
برخلاف آن كه دين را مربوط به دوران ناپختگی بشر میدانند در واقع احساس اضطرار به دين و حجت خدا تنها نشان بلوغ آدمی است چرا كه رها شدن از خودمحوری و درنتيجه كشف سوء و «استخلاف فی الارض» درگرو اين امر است
سهرابی دعا را تنها سرمايه آدمی برای جلب رضايت و غفران خداوند متعال خواند و عنوان كرد: از همينرو، قرآن میفرمايد: «قُلْ مَا یَعْبَؤُا بِكُمْ رَبِّی لَوْلَا دُعَاؤُكُمْ؛ [ای پيامبر] بگو اگر دعاى شما نباشد، پروردگارم هيچ اعتنایى به شما نمىكند.» يا اميرالمؤمنين(ع) در دعای كميل فرمودهاند: «يا سريع الرضا! إغفر لمن لا يملك الّا الدعاء». بنابراين اوج عبوديت و خاكساری در دعا جلوهگر میشود و مغز عبادت در همين جا ظهور میكند همچنان كه گفته است «الدّعاء مخّ العبادة».
وی دعا را شاخص عبوديت و ترك دعا را شاخص استكبار دانست و افزود: هدف خلقت از سوی قرآن كريم براساس آيه «مَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ» بندگی عنوان شده است. بنابراين، انسان برای دستيابی به هدف آفرينش، هر چه زودتر بايد شاخص استكبار، يعنی ترك دعا را رها سازد و به شاخص عبوديت، يعنی دعا روی آورد.
عضو هيئت علمی مؤسسه آينده روشن همچنين با اشاره به كششها و عطش ناشی از استعدادهای عظيم انسان، گفت: استعدادهای انسان، او را به دنياهای مظنون و محتمل رهنمون میسازد و عطش و نياز به دنياهای غيب را فرياد میكند و همين امر است كه ضرورت دين، الله، رسول و امام را به نمايش میگذارد.
سهرابی درك نياز، افتقار و اضطرار را آغاز بلوغ و قابليت انسان دانست و بيان كرد: در اين حال، زبان گويای فرد گشوده و دعا از عمق وجودش جاری میشود. بنابراين گام نخست، ايجاد اضطرار و درك اضطرار است و سپس ترجمان آن افتقار و اضطرار و بر زبان راندن آن و درخواست كردن و خداوند در سایۀ همين دعا و عبوديت مضطر، خواستههايش را اجابت میكند و گرفتاریها را از او برطرف میكند.
با درك جايگاه دعا و ابتلايی كه بر وضعيت بشر حاكم است دعا به انتظار فرج پيوند میخورد و خواست فرج پديد میآيد كه اين نيز به نوبه خود منجر به خواستن و آمادهسازی جامعه و توانمندی تأسيس حكومت حق و ولايت معصوم(ع) خواهد شد
وی با اشاره به تفسير امام صادق(ع) از آیۀ أَمَّن یُجِيبُ الْمـُضْطَرَّ ... عنوان كرد: ايشان اين آيه را در مورد قائم آل محمد(ص) میدانند و میفرمايند: «نزّلت فی القائم من آل محمد(ع) هو و الله المضطرّ إذا صلّی فی المقام ركعتين و دعا الی الله عزّوجلّ فأجابه و يكشف السّوء و يجعله خليفة فی الأرض؛ به خدا سوگند! او مضطر واقعی است، هنگامی كه در مقام ابراهيم(ع) دو ركعت نماز به جا میآورد و به درگاه خداوند دست دعا برمیدارد و خدا هم دعای او را اجابت میكند و ناراحتیها را برطرف میسازد و او را خليفۀ روی زمين قرار میدهد.»
سهرابی با تأكيد بر اين كه وظيفه ما در عصر غيبت و بنابر اضطرار اين عصر، دعا و رسيدن به مقام خواستن و خواندن حجت است، گفت: حضرت صاحب الامر(عج) مضطر واقعی است و او در اوج افتقار و اضطرار به خالق هستی، به سر میبرد و تنها راه نجات را حاكميت خداوند و دين او میداند. او میداند كه ناچار و مضطر به خدا و دين اوست تا برای تمامی عوالم غيب و شهود او برنامه و تدبير كند.
وی گفت: بنابراين درك نياز و افتقار به امام معصوم(ع) و نزديك شدن آستانه اضطرار انسانها به آستانه اضطرار امام معصوم(ع) تنها راه حاكميت ولی خداوند بر زمين است و برخلاف آن كه دين را مربوط به دوران ناپختگی بشر میدانند در واقع احساس اضطرار به دين و حجت خدا تنها نشان بلوغ آدمی است چرا كه رها شدن از خودمحوری و درنتيجه كشف سوء و «استخلاف فی الارض» درگرو اين امر است.
سهرابی سپس با بيان اين كه هر قومی با دعا و خواستن به استكمال قابليتها و ظرفيتهای خود میرسد، اظهار كرد: زمانی كه قوم و گروهی با اضطرار به درگاه خدا روی میكنند میتوانند مستعد پذيرش توجهات و عنايات خداوند شوند. از اينرو، با درك جايگاه دعا و ابتلايی كه بر وضعيت بشر حاكم است دعا به انتظار فرج پيوند میخورد و خواست فرج پديد میآيد كه اين نيز به نوبه خود منجر به خواستن و آمادهسازی جامعه و توانمندی تأسيس حكومت حق و ولايت معصوم(ع) خواهد شد.
وی در پايان با اشاره به روايتی از امام صادق(ع) كه فرمودند «هر وقت هنگام نزول بلا به شما دعا الهام شد و توفيق دعا كردن يافتيد؛ بدانيد كه مدت بلا كوتاه است» درخواست كرد: بياييم با دعا و تضرع مدت بلند عصر غيبت را كوتاه كنيم و پردۀ غيبت را كنار زنيم و جمال زيبای يوسف زهرا(ع) را در آسمان چشمانمان بنشانيم.