رئيس پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی هدف اساسی از توليد علم اسلامی را بنای يك تمدن دانست و اظهار كرد: در هر حال و خواهناخواه علم، بنياد زندگی است و ما در مسير دستيابی به الگويی از زندگی اسلامی نيازمند بنا كردن نظامی از معرفت اسلامی هستيم.
حجتالاسلام والمسلمين علیاكبر صادقی رشاد، رئيس پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی، در گفتوگو با خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) در خصوص تعبير اسلامیسازی علوم انسانی كه اين روزها در محافل فكری و رسانهها رواج يافته است، گفت: اين تعبير، تعبير دقيق يا حداقل تعبير زيبايی نيست؛ چرا كه پسوند «سازی» اين ايهام را به همراه دارد كه نوعی تصنع و ساختگی بودن در اين علم وجود خواهد داشت، در حالی كه مسئله اساسی ما انجام يك اقدام جوهری است.
حجتالاسلام رشاد با بيان اين كه توليد علم اسلامی و توليد علوم انسانی اسلامی تعبيری دقيقتر است، هدف اساسی در اين حركت را بنای يك تمدن دانست و اظهار كرد: ما در واقع يك سبك از زندگی را هدف گرفتهايم و از اين جهت كه در هر حال و خواهناخواه علم بنياد زندگی است، در مسير دستيابی به الگويی از زندگی اسلامی نيازمند بنا كردن نظامی از معرفت اسلامی هستيم.
وی در تشريح سخنان خود افزود: در واقع بسته به اين كه شما چه دانش و چگونه علمی داشته باشيد، چگونه بينديشند و در چه قالب معرفتشناختی به جهان نگاه كنيد، طبعاً زندگی شما به همان شكل درمیآيد و مطابق آن صورتبندی شده و تحقق پيدا میكند. بنابراين ما برای پيش گرفتن هر نوع زندگی و اتخاذ هر سبكی از زندگی نيازمند پشتيبانیها و پشتوانههای معرفتی و علمی هستيم كه بايستی آن را متناسب با زندگی دلخواهمان پديد آوريم. در واقع ضرورت توليد علوم اسلامی مخصوصاً در حوزه علوم انسانی و اجتماعی دينی، به ضرورت نحوه زيست و نوع زندگی اسلامی پيوند میخورد.
رئيس انجمن علمی اصول فقه حوزه علميه قم در خصوص امكانها و چالشهای پيش روی اين حركت تمدنی گفت: از اين جهت كه هر امری لوازم و ملزومات، پيامدها، موانع، محدوديتها، مشكلات، معدّات و علل متناسب خود را دارد و يا میطلبد و نيز با توجه به اين نكته كه هر امری هر چقدر ثقيلتر باشد، امور پيرامونی و جانبی آن هم ثقيلتر و سنگينتر خواهد بود، توليد علوم انسانی اسلامی يا علم دينی، به نحو علیالاطلاق، به عنوان حركتی عظيم و تمدنساز، جوانب عظيم و گستردهای را در بر خواهد گرفت.
وی با بيان اين كه در اين راه زمينهها، ضمانتها، معدّات، استعدادها و استطاعتهای فراوانی در اختيار ماست، عنوان كرد: ما از يك فرهنگ غنی، روح علمی قوی، پيشينه عظيم تاريخی علمخواهانه و از سابقهای توليدگرانه در زمينه علم برخورداريم و هماكنون مراكز علمی ما اعم از حوزه و دانشگاه و نسل امروز ما، بهطور كلی از ظرفيت بالايی برای توليد علم برخوردارند و دهه اخير نيز كاملاً اين مدعا را اثبات كرده و همگی شاهد هستيم كه طبقات جوان ما بهخصوص دانشمندان با چه سرعتی به سمت توليد علم بومی يا حتی دينی پيش رفتهاند.
رئيس پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی بيان كرد: معدّات و استعدادها و علل البته با محدوديتها و موانع همراه است و بنابراين توليد علوم انسانی اسلامی و به سرانجام رساندن اين جنبش و حركت عظيم، عزمی جزم و نسلی درخور و شايسته و صاحب اراده میطلبد كه با كمال بهرهبرداری از ظرفيتها و استعدادها، موانع را پشت سر گذاشته و اين مسير را بپيمايد.
حجتالاسلام رشاد با اشاره به موانع توليد دستگاه علم دينی گفت: بدان جهت كه ما در پی ايجاد پارادايم يا گفتمان يا دستگاهی معرفتی متمايز با دستگاه معرفتی مسلط و موجود هستيم، دستگاه معرفتی ما و نگاه علمی، قضايا و گزارههايی كه در چارچوب اين دستگاه معرفتی توليد خواهد شد، بالطبع كاملاً با آنچه موجود است، سازگار نخواهد بود و حتی نوعاً و غالباً متفاوت و معارض با آن چيزی خواهد بود كه بر اذهان حاكم است. بنابراين همين تعارض يك سلسله موانع ارادی و غيرارادی، خودآگاه و ناخودآگاه و خواسته و ناخواسته پيش روی حركت ما ايجاد میكند.
وی همچنين با اشاره مختصری به مخاطرات اين راه تصريح كرد: از جمله خطراتی كه میتواند جريان توليد علم اسلامی را تهديد كند، تلقی غلط از مفاهيم، مبانی و مبادی علم و نيز غايات و اهداف علم است. ما بايد در بنيادها و مبادی موضع درست اتخاذ كنيم تا با دستيابی به چارچوبهای صحيح بتوانيم احياناً به قضايا و مسائل علمی صحيح و صائب نيز دست پيدا كنيم.