استاد حقوق دانشگاه شهيد بهشتی با اشاره به سه مقام از كلام الهی در بيان ملاصدرا، گفت: كتاب مقام خلق است، فرقان مقام تفرقه است و قرآن، مقام جمعالجمعی كلام الهی است.
به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا)، آيتالله سيدمصطفی محقق داماد، استاد حقوق دانشگاه شهيد بهشتی، در همايش بزرگداشت ملاصدرا به بيان سخنانی در خصوص تجلی كلامالهی در طبيعت از منظر ملاصدرا پرداخت.
وی مسائل كلامی را از جمله مسائلی دانست كه از قرن اول و دوم هجری شروع شد و زد و خوردهای وسيعی را به دنبال داشت و به ماجرای احمدبن حنبل به عنوان يكی از پديدههای اين ماجرا اشاره كرد.
اين استاد دانشگاه به بيان دو مسئله عمده ای كه از آغاز مورد بحث و تضارت ميان اشاعره و معتزله قرار گرفته اشاره كرد و گفت: يكی از اين مسائل حادث يا قديم بودن كلام الهی و ديگری صفت ذات يا صفت فعل بودن كلام خدا است.
وی با اشاره به تقسيم كلام الهی به در بخش لفظی و كلامی از سوی اشاعره، تصريح كرد: اشاعره قرآن را از جمله موارد كلام لفظی به شمار آوردند، اما گفتند كه قرآن حقيقت كلام خدا نيست، بلكه كلام نفسی حقيقت كلام خداست.
سيدمصطفی محقق داماد ادامه داد: به عقيده اشاعره، كلام تنها در دل جای دارد و زبان تنها نشانه ای برای آن كلام درونی است. بر اين اساس كلام لفظی حادث و صفت فعل است، اما كلام نفسی قديم و صفت ذات است.
وی افزود: ملاصدرا در كتاب شواهدالربوبيه، سخن اشاعره را نفی می كند و می گويد كه كلام آن چيزی نيست كه اشاعره گفته اند و كلام عينی يا فعلی را مطرح می كند.
اين استاد دانشگاه به سه مقام از كلام الهی در بيان ملاصدرا اشاره كرد و گفت: كتاب مقام خلق است، فرقان مقام تفرقه است و قرآن، مقام جمع الجمعی كلام الهی است.
وی افزود: از نظر ملاصدرا اگر منظور از كلام، كلام نفسی است، پس با علم چه فرقی می كند. ملاصدرا مطلب را در همين جا مسكوت گذاشته و خيلی به تشريح آن نپرداخته است. اما در جايی ديگر از اسفار اربعه مجددا اين مسئله را مطرح می كند كه نشانه بی نظمی در اسفار است.
سيدمصطفی محقق داماد ادامه داد: ملاصدرا بنيانگذار حركت جوهری است و از نظر او اين جهان در حركت دائمی و تكاملی است، يعنی قوس صعودی دارد و علی الدوام از ماده تجرد پيدا می كند. كل من عليها فان و ليبقی وجه ربك ذوالجلال و الاكرام.