انتشار افكار و انديشههای علامه طباطبايی در محافل حوزوی و دانشگاهی خود شاهد آشكاری بر روحيه جمعی و منش جمعگرايی ايشان در عين توجه به خلوت و روحيه عرفانی است و بدايه و نهايه، حتی در زمان حيات ايشان، كتاب درسی طلاب و دانشجويان بود.
حجتالاسلام و المسلمين سيداحمد رهنمايی، عضو هيئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی(ره) و نويسنده كتاب تازه منتشر شده «مكتب تربيتی علامه طباطبايی»، در گفتوگو با خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) با اشاره به وجه اجتماعی شخصيت علامه طباطبايی اظهار كرد: انتشار افكار و انديشههای علامه در محافل حوزوی و دانشگاهی خود شاهد آشكاری بر روحيه جمعی و منش جمعگرايی ايشان در عين توجه به خلوت است.
وی با ذكر خاطراتی ناظر به وجه اجتماعی علامه طباطبايی افزود: كسانی كه منزوی بودهاند، افكارشان به سادگی بلافاصله پس از رحلتشان منتشر نمیشد، در حالی كه علامه طباطبايی در همان زمانی كه در قيد حيات بودند، كتاب بداية الحكمه و نهايه الحكمه ايشان كتاب درسی طلاب حوزه و دانشجويان دانشكدههای معقول و منقول بود.
وی بيان كرد: بهويژه آنكه ايشان در تفسير الميزان به اين نكته بسيار جالب توجه اشاره میكنند كه انسان مدنی بالطبع است؛ عقيده ايشان اين بوده كه انسان با توجه به طبيعت و ذات خود مدنی و اجتماعی است، نه اينكه جمعی بودن و اجتماعی بودن را به انسان تحميل كرده باشند.
رهنمايی ادامه داد: «الانسان مدنی بالطبع» بدان معناست كه هنگامی كه خداوند انسان را آفريد، او را مدنی و اجتماعی آفريد؛ كسی كه خود چنين اعتقادی دارد، نمیتواند به اعتقادات خود پشت پا بزند و از روح جمعی فاصله بگيرد. اين امر در جامعهشناسی بسيار مشهود است و يكی از اصول مورد توجه در جامعهشناسی امروز، همين نكتهای است كه علامه طباطبايی از طريق قرآن كشف كرده است.
كسانی كه منزوی بودهاند، افكارشان به سادگی بلافاصله پس از رحلتشان منتشر نمیشد، در حالیكه علامه طباطبايی در همان زمانیكه در قيد حيات بودند، كتاب بداية الحكمه و نهايه الحكمه ايشان كتاب درسی طلاب حوزه و دانشجويان دانشكدههای معقول و منقول بود
وی عنوان كرد: البته در اواخر عمر ايشان رمق چندانی برای ايشان نمانده بود كه در مجامع حضور داشته باشند؛ اما با همان حال بيرمقی و كهولت سن وقتی انسان ايشان را نگاه میكرد، كاملاً به روحيه جمعی ايشان پی میبرد. البته ما اين احساس را نسبت به مرحوم آيتاللهالعظمی بهجت نيز داشتيم. ايشان با اينكه از نوادر عرفان عملی بودند، اما روحيه جمعگرايی در نمايش چهره، حركات و رفتار ايشان و حتی سكوت ايشان بسيار معنادار بود.
نويسنده كتاب «مكتب تربيتی علامه طباطبايی» با بيان اينكه اميدواريم ما نيز بتوانيم از سيره عملی ايشان رهتوشهای برگيريم، افزود: در اين اثر مرحوم علامه طباطبايی را نه به شخص، بلكه به شخصيت ماندگارشان مورد توجه و بررسی قرار دادهايم؛ شخصيت ماندگاری كه در سيرت و صورت بزرگانی چون آيتالله شهيد مطهری، آيتالله جوادی آملی، آيتالله حسنزاده آملی، آيتالله مصباح يزدی و بسياری از بزرگان ديگر متجلی شده است.
مدير گروه علوم تربيتی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی(ره) افزود: از همين رو مكتب تربيتی علامه را به صورت يك منظومه در نظر گرفتهايم كه خورشيد فروزان اين منظومه شخص علامه طباطبايی و ستارگان و ماههايی كه از اين خورشيد نورانيت میگيرند، افرادی هستند كه بر گرداگرد وجود اين شمس فروزان حضور دارند و گرمابخش و روشنايیده اطراف و اكناف عالم هستند.
رهنمايی با بيان اينكه از ميان انديشمندان مسلمان، بهويژه در عصر كنونی، كمتر كسی را از نظر جامعيت و كمال علمی در حوزه فلسفه و معارف اسلامی میتوان هموزن و همسطح علامه طباطبايی و شاگردانش دانست، تصريح كرد: علامه بهحق خورشيد فروزانی است كه در عصر تاريكی و بيداد كفر و طاغوت با تربيت دانشورانی برجسته منظومهای پويا و پايدار از دانش و معرفت پديد آورده است؛ منظومهای كه با انتشار نورانيت خود آفاق جهانی را درنورديده و ذهنهای هشيار جوامع اسلامی را متوجه خود كرده است.