جام جم آنلاين: هيچ مي‌دانيد فرق بين يك لپ‌تاپ معمولي با يك نوت‌بوك مخصوص بازي (gaming) در چيست؟ پاسخ اين است كه بزرگ‌ترين تفاوت آنها فقط و فقط در گرافيك (GPU) آنهاست.
همه انواع نوت‌بوك‌ها تنها با داشتن GPU قدرتمند مناسب حتي اگر پردازنده (CPU) درست و حسابي هم نداشته باشند، بدون ايجاد حرارت خيلي زياد و با مصرف برق كم قادرند از عهده اجراي بازي‌هاي رايانه‌اي برآيند.

خلأ بين رايانه‌هاي دسكتاپ و لپ‌تاپ

اصلي‌ترين اختلاف در قدرت GPU و مقدار سرعت سيكل ساعت (clockspeed) پردازنده‌هاي موبايل نوت‌بوك‌ها و رايانه‌هاي PC است و اگر اين خلأ را با ارتقای اين دو قطعه سخت‌افزاري در لپ‌تاپ‌ها پر كرده و تقويت كنيم آنها نيز در بعد بازي دست كمي ‌از PC‌ها نخواهند داشت و مي‌توانند شانه به شانه آنها به رقابت بپردازند.

البته اگر واقع‌بين باشيم، بايد بدانيم كه به اين زودي‌ها نمي‌توانيم با هيچ يك از رايانه‌هايي كه اصطلاح قابل حمل (portable) بر آنها اطلاق مي‌شود، به سطحي از كارايي در حد آنچه در PC‌ها وجود دارد دست يابيم.

كارايي گرافيكي در اجراي بازي‌ها يك امر بسيار حياتي است و لپ‌تاپ‌ها بدون دسترسي به پرسرعت‌ترين تراشه‌ هاي (chip) گرافيكي، حسابي از دسكتاپ‌ها عقب مي‌مانند ولی اين حرف‌ها به اين معني نيست كه بازي در گردش و سفر با نوت‌بوك‌ها ميسر نبوده و توام با لذت نباشد.

گرافيك اختصاصي مستقل

شايد بهترين تراشه‌هاي گرافيك موبايل حتی نتواند از نظر سرعت به پاي گرافيك‌هاي برجسته دسكتاپي برسد، اما اين كيت‌هاي پيچيده و بي‌همتا (تراشه‌هاي گرافيك موبايل) بخوبي از پس قابليت‌هاي رندر سه بعدي بازي‌ها برمي‌آيد.

بازي‌هاي رايانه‌اي هنوز به اندازه بازي‌هاي كنسول‌هاي مستقل پیش نرفته‌اند لذا سيستم‌هاي رايانه‌اي قابل حمل در این زمینه راهی طولانی در پیش دارند بنابراين شما مي‌توانيد از لذت انجام بازي‌ها روي لپ‌تاپ در سفر و گردش برخوردار شويد.

شايد لپ‌تاپ‌هاي بازيخور از ظرافت كيس، شيكي و براقي لپ‌تاپ‌هاي چندرسانه‌اي فرا قابل حمل (Ultraportable) پيشين يا همان اولترابوك‌هايي (Ultrabook) كه فرآیند تازه اينتل هستند، بي‌بهره باشند، اما طبق قانون اول بازي در حال حركت (mobile gaming)، اصلي‌ترين گزينه براي يك لپ‌تاپ بازيخور، داشتن يك GPU اختصاصي مستقل (discrete graphic) است.

گرافيک تعبيه‌ شده

مسلما اين روزها AMD و اينتل به مراتب، گرافيک‌هاي تعبيه‌شده (integrated) بهتري را ارائه مي‌کنند؛ مخصوصا AMD با عرضه واحد‌هاي شتاب‌يافته پردازشي لانو (Llano APU)، كه 400 استريم سايه‌زني را در خود جمع دارد و همين موضوع، آن را نسبت به برجسته‌ترين نمونه نسل پيشينش ـ كه 80 استريم سايه‌زني داشت ـ عظيم و پرقدرت مي‌سازد اما بايد در نظر داشت كه لانو باوجود برخورداري از 400 استريم سايه‌زني، پايين‌ترين توان را در بین كارت‌هاي گرافيك مستقل دارد.

از آن مهم‌تر GPU تعبيه‌شده در «لانو» است که در بازي‌هاي سنگين روز كه تقاضاي زيادي دارند، واقعا وضعیتی فاجعه‌بار دارد البته اين وضعيت به دلیل اين كه با محدوديت‌هاي پهناي باند حافظه (memory bandwidth) ارتباط دارد، به اين زودي‌ها تغيير نخواهد کرد.

GPU‌هاي خوب از پهناي باند حافظه گسترده اي در حد 256 بيت (bit) و حتي بيشتر برخوردارند. آنها همچنين حافظه فوق سريع GDDR با نرخ داده مؤثري در حد پنج گيگاهرتزي را در زير سرپوش خود گرد آورده‌اند.

حال اگر شما اين دو گزينه را كنار هم داشته باشید، شايد آن وقت بتوانيد به عظمت پهناي باند صدها گيگابايت بر ثانيه‌اي كه در اختيار شما مي‌گذارد، پي ببريد.

نكته ديگري كه بايد به آن اشاره كنيم اين است كه GPU‌هاي موبايل از تراشه‌هاي حافظه بسيار پرسرعتي بهره مي‌برند بنابراين وضعيت كنوني حافظه‌هاي گرافيكي موبايل براي پهناي باند 100 گيگابايت بر ثانيه‌اي مناسب است.
گرافيك‌هاي مستقل به مقادير فراوانی از پهناي باند حافظه دسترسي دارند و اين در حالي است كه پهناي باند حافظه جزئي فراهم شده براي پردازنده است كه بايد با GPU تعبيه شده به اشتراك گذاشته شود حتي اگر AMD و اينتل بتوانند نسل بعدي هسته گرافيك‌هاي خود را قوي‌تر هم بسازند، باز آنچه واقعا اهميت دارد نحوه از كار درآوردن رابط كاربري (interface) حافظه آنهاست تا مجبور نباشيم به بازي‌هاي قديمي پنج سال پيش قناعت كرده يا بازي‌های جدید را با پرش و چهارخانه شدن تصوير دنبال كنيم.

قدرت پردازش

متاسفانه هيچ‌گاه تراشه‌هاي گرافيك موبايل قادر نيست با تراشه‌هاي گرافيك كارت‌هاي مخصوص دسكتاپ رقابت كند.

براي مثال Nvidia GeForce GTX 580M با 384 استريم پردازشگر، به هيچ عنوان توان برابري با تراشه پردازشگر هيولاي 512 استريمي‌دسكتاپي GTX 580 را ندارد.

همين موضوع در مورد برترين گرافيك AMD رادئون HD 6990M نيز صدق مي‌كند، زيرا از GPU دوبلي مانند آنچه در گرافيك دسكتاپي 6990 وجود دارد، بي بهره بوده و توان پردازشي‌اش هم از آن كمتر است.

مقوله پيكسل و تفكيك‌پذيري

مطابقت تفكيك‌پذيري (رزولوشن) صفحه نمايش با قدرت GPU يكي ديگر از اجزاي حياتي به منظور بازيخوري در حركت است. تعداد پيكسل‌هاي بيشتر مترادف است با تصوير واضح‌تر، جلوه‌هاي بصري مهيج‌تر و بازي‌هاي تاثيرگذارتر.

مورد ديگر اين كه در صفحه نمايش 17 اينچي يك لپ‌تاپ مخصوص بازي كه از صفحه نمايش دسكتاپ‌ها به مراتب كوچك‌تر است، شما ديگر نيازي به تفكيك‌پذيري FULL HD نداريد.

رزولوشن 1920 در 1080 پيكسل بسيار فراتر از توان بيشتر GPU‌هاي موبايل ـ اما نه همه آنها ـ بوده و بهترين تفكيك‌پذيري پيشنهادي ما براي لپ‌تاپ‌هاي بازي، 1600 در 900 پيكسل است.

فناوري پنل صفحه نمايش

بيشتر لپ‌تاپ‌ها فناوري پنل TN را در صفحه‌نمايش‌‌هاي خود به كار مي‌برندكه چندان جالب نيست. صفحه نمايش‌هاي دسكتاپ‌هاي TN كنتراست، رنگ و زواياي ديد متوسطي را ارائه مي‌کند، اما اين وضعيت در مورد لپ‌تاپ‌ها به مراتب بدتر است. تنها مورد اميدواركننده در مورد پنل‌هاي TN پاسخگويي پيكسلي خوب آنهاست.

صفحه نمايش‌هاي IPS رايانه‌هاي قابل حمل بسيار كند هستند. ابتدا به‌كارگيري صفحه نمايش‌هاي با نوردهي پس‌زمينه LED به نظر اميدواركننده مي‌آمد، اما بعدا اين مشكل پيش آمد و سرانجام در بيشتر لپ‌تاپ‌ها از صفحه نمايش LED سفيد ارزانقيمت به جاي نمايشگرها RGB LED استفاده كردند.

اما به هر حال حداقل LED‌ها كاراتر و كم‌مصرف‌تر از صفحه نمايش‌هاي CCFL LCD بوده و از عمر طولاني‌تري برخوردارند و خيلي ديرتر روشنايي صفحه خود را از دست مي‌دهند.

پردازنده‌ها

پردازنده‌هاي فنوم (Phenom II) دو، سه و چهار هسته‌اي AMD براي بودجه‌هاي محدود بد نيست. طبق ادعایAMD پردازنده‌هاي جديد بولدوزر (Bulldozer)قدرت پردازش گرافيك بهتري را ارائه مي‌کند؛ اما به نظر ما شما روي پردازنده ‌هاي Core i3,i5,i7 اينتل بيشتر مي‌توانيد حساب باز كنيد.

در لپ‌تاپ‌ها كه با فركانس‌هاي پايين‌تر پردازنده‌هاي موبايل مي‌تازند و سرعت سيكل ساعت از اهميت بيشتري برخوردار است، سال‌هاست كه پردازنده‌هاي اينتل گوي پيشتازي را از پردازنده‌هاي AMD ربوده و بازي‌ها را راحت‌تر به اجرا درمي‌آورند.

منابع:
http://www.gamingbuilds.com
http://www.technotechniques.com
http://www.gamerzpedia.com

جواد ودودزاده