جام جم آنلاين: بابا بزرگ همیشه دعا می‌كرد الهی افتاده نشوی پدرجان، الهی محتاج كسی نشوی.

من وقتی بچه بودم فكر می‌كردم یعنی چی باید مراقب باشم زمین نخورم یا گدایی نكنم، اما امروز می‌دانم منظورش زمینگیر شدن و نیازمند دائمی‌ به مراقبت است.

او امروز خود افتاده شده است و برای راه رفتن، غذا خوردن و حمام كردن نیاز به همراهی كسی دارد. وقتی كسی برای كمك كردن به او می‌آید و خودش نمی‌تواند جابه‌جا شود، اشك در چشمانش حلقه می‌زند و در دل می‌گویم اگر الان توان صحبت كردن داشت، می‌گفت: دیدی افتاده شدم بابا.

سالمند در كشور ما سال‌های سال بزرگ خانواده و عزیز جامعه و مورد احترام خانواده بوده است. یك سالمند با چنین جایگاهی بسختی نیازمند بودن به دیگران را می‌پذیرد و رسیدگی و مراقبت از او بسیار حساس و سخت است.

سالمندان شاكی

برخی از مردم از این‌كه دیگران ناراحتی و بیماری و ناتوانی آنان را ببینند، ناراحت می‌شوند. مریم خانم از این دست آدم‌هاست. دخترش می‌گوید: مادر من از آن آدم‌هایی بود كه كوه را جابه‌جا می‌كرد.

شش شكم زاییده بود و بسیار كارآمد و زرنگ بود. وقتی همه ما بچه بودیم، پدرم فوت كرد و او خودش به تنهایی با خیاطی و گرداندن مغازه پارچه‌فروشی كه خودش خریده بود، زندگی ما را می‌گرداند. حالا طوری شده است كه بدون پرستار نمی‌تواند حركت كند و بسیار بداخلاق شده است، با ما دعوا و بهانه‌جویی می‌كند. می‌گوید شما بچه‌های ناسپاسی هستید و می‌خواهید من بمیرم تا از دستم خلاص شوید، در حالی كه ما هر كاری از دستمان برمی‌آید، برایش
می‌كنیم.

چرا سالمندان بیمار حساس می‌شوند

روان‌شناسان این حساسیت و بهانه‌جویی سالمندان را به دلیل وضعیت ناراحت‌كننده‌ای می‌دانند كه در آن قرار دارند.

آنان وقتی در بهترین وضعیت از نظر اقتدار قرار دارند ناگهان همه چیز را از دست می‌دهند، حتی كنترل بر وضعیت خود را.

به همین دلیل آنها افراد بسيار حساس‌تر و آسيب‌پذيرتر از كساني هستند كه به طور موقت بيمار و بستري شده‌اند. به همين دليل كار رسيدگي به اين افراد اهميت ويژه‌اي مي‌يابد.

مراقبت بايد بدون احساس ترحم و با حفظ غرور و عزت نفس سالمند انجام شود تا از مشكلات او بكاهد و قدرت اراده و حس استقلال و عزت نفس او را افزايش دهد.

فرض كنید شما در یك قدمی‌ مرگ قرار دارید و مرگ با شما بازی می‌كند. چه حسی به شما دست خواهد داد؟ بله، وقتی سالمند می‌شویم این حس با شروع یك بیماری جدی به ما نزدیك‌تر می‌شود و چنین احساسی همواره آزاردهند‌ه است.اما متاسفانه شكاف میان نسل‌ها سبب می‌شود كوچك‌تر‌ها كمتر از قبل، تحمل سالمندان را داشته باشند.

از دست رفتن فرصت ايفاي نقش مؤثر و مفيد در خانه و جامعه يكي ديگر از عوارض منفي سالمندي است. بالا بودن ارقام گزارش بيماري و مرگ ناگهاني افراد سالمي كه بازنشسته شده‌اند، اين وضعيت را تأييد مي‌كند.

دلخوشی دادن

سالمندان برای زنده ماندن و گذر از بیماری سخت نیاز به دلخوشی دادن دارند. آنان از تنها ماندن و فراموش شدن می‌ترسند.

ناهید ـ ف سالمند سالخورده‌ای است كه ما در بیمارستان با او ملاقات كردیم. او كه بر اثر شكستگی كتف و پا بستری شده بود، می‌گوید: امروز هیچ چیز شبیه گذشته نیست.حس می‌كنم كه دارم می‌پوسم. انگار مرگ زیر بالشم است، اما هنوز سر به سرم می‌گذارد. می‌ترسم این زخم بسترها حال بچه‌هایم را به‌هم بزند و از من فرار كنند. من وزن زیادی دارم، آنها تا كی تحمل می‌كنند كه مرا این پهلو آن پهلو كنند. هزینه بیمارستان هم هست و عروس‌ها و دامادها كه مجبور نیستند مرا وارد زندگی‌شان كنند. می‌ترسم مرا از خود برانند. درست است وقتی بچه بودند، تر و خشكشان كردم، اما آن موقع از 10 كیلو بیشتر نبودند. آنها چطور می‌توانند مرا تر و خشك كنند؟ وضعم خجالت‌آور است. كاش می‌مردم.

شما می‌توانید سالمند را با ویلچر برای هواخوری به پارك ببرید. از فرزندان بخواهید رفت و آمدشان را برای ملاقات با مادرشان بیشتر كنند.

اگر می‌توانید برای ملاقات و پذیرایی و پرستاری از او نوبت بگذارید.

لذت نزديك‌تر شدن به فرزندان، دور هم بودن در تعطيلات و در جریان امور قرار گرفتن به بهبود سالمند شما كمك می‌كند.

به او دلداری بدهید و بگویید دارد بهتر می‌شود، حتی اگر این‌طور نباشد.

پرستار خوبی باشید

خدا نكند كه سالمندتان نیاز به پرستاری پیدا كند، اما اگر نیاز داشت سعی كنید بهترین پرستار دنیا باشید. برای این كار پیش از هر چیز باید حرمت او را حفظ كنید و به حریم خصوصی او احترام بگذارید.

هرگز سعي نكنيد كنترل پوشاندن لباس او را در اختيار بگيريد، بلكه فقط در پوشيدن لباس به او كمك كنيد. همواره در موقعيتي مناسب از ظاهر او تعريف كرده و تا جايي كه ممكن است اين تمجيد را بدون تظاهر و رياكاري انجام دهيد.

ممكن است مجبور شويد فرد سالمند را در امر شستشو ياري كنيد. براي افرادي كه هنوز تا حدي تحرك دارند، كافي است به آنها اطمينان دهيد كه همه وسايل مورد نيازشان فراهم است.

در مورد حفظ خلوت، دقت كنيد پرده‌هاي حمام و همچنين اتاق خواب او را بكشيد و درها را ببنديد. اگر سالمند می‌خواهد شما حضور نداشته باشید، او را قانع كنید كه حضورتان ضروری است و تا نیاز نباشد مزاحمتی نخواهید داشت. ضمناً هر مورد غيرطبيعي در بدن را از قبيل كبودي، آماس و تورم به پزشك گزارش
كنید.

كمك به افراد پير و بيمار جهت استفاده از دستشويي يا لگن اغلب اوقات موجب ناراحتي پرستار و سالمند است.

اگر او ترجيح مي‌دهد كه خود به دستشويي برود، تمامي توان خود را به كار بگيريد و به او كمك كنيد تا اين كار را انجام دهد، حتي اگر بيش از لگن آوردن و گذاشتن در اتاق طول بكشد. اما در مورد افرادي كه بايد برايشان لگن گذاشت، رمز اصلي براي كمك به آنها جهت فائق آمدن بر شرم يا احساس حقارتشان، برخورد دوستانه و ساده و بدون دستپاچگي
است.

قبل از استفاده از لگن آن را با آب‌گرم، گرم كرده و براي اينكه بدن او به لگن نچسبد، پودر تالك بپاشيد.

گاه بیمار برای این‌كه مزاحم دیگران نشود از خوردن و آشامیدن امتناع می‌كند و همین دوران بیماری‌اش را زیاد می‌كند.

گاه مراقب بیمار نیز آب و غذای كمی‌ به او می‌دهد. هرگز این شكنجه را به بیمار تحمیل نكنید و به او بقبولانید كه اگر غذایش را بخوبی مصرف كند، زودتر خوب می‌شود و خودش می‌تواند برود به دستشویی.

به او بگویید سال‌ها وقتی بچه بودید، او این كار را برای شما می‌كرده و حالا شما دارید برای او زحماتش را جبران می‌كنید.

بعد از هر بار دستشویی كردن، محل را با اسپری آب و دستمال تمیز كنید و با این كار جلوی عفونت محل و بوی تعفن را بگیرید.

سعی كنید كارها را با صبوری و لبخند انجام دهید نه اخم و پرخاشگری.

ماندانا ملاعلي