مادهای شفاف، بسیار سبک، پایدار و بسیار مقاوم؛ مادهای بهنام«اِیروژل» (aerogel). ایروژل که به هواژل و یا دود منجمد و آبی هم معروف است، سبکترین مادهی جامد در دنیاست، کمترین چگالی را در بین جامدات دارد و رسانا و مقاوم است.
تاریخچهی این ماده به حدود 80 سال پیش برمیگردد. درآن سال، «ساموئل استفان کیستلر» دانشمند و مخترع امریکایی تصمیم گرفت نشان دهد میتوان مایع ژلهی خوراکی را بدون تغییر ساختارش، به گاز تبدیل کرد. امروزه با پیشرفت علم، این ماده به کمک دانش نانو ساخته شده و مصارف زیادی هم در علومی مثل نجوم و فضانوردی دارد.
دود منجمد با مایع درون یک ژله به وجود میآید؛ به روشی که ساختار مولکولی ماده از بین نمیرود. برای دانستن میزان قدرت و استحکام این ماده، کافی است بدانید که تنها دو گرم از ایروژل میتواند آجری به وزن 5/2 کیلوگرم را نگه دارد! این ماده، عایق بسیار مناسب حرارتی نیز هست و در سفینهها و فضاپیماها از آن برای جلوگیری از یخزدگی استفاده میشود. همچنین در مأموریتهای فضایی ناسا برای جمعآوری ذرات و گازهای فضایی پیرامون اجرام از این ماده استفاده میشود.
هواژلهای ساختهشده از سیلیس، کربن و آلومینیوم از معروفترین دودهای منجمد آبی ساختهشده هستند. جالب است بدانید که از این ماده در راکتهای تنیس، بهعنوان اسفنج برای تمیزکردن نشت نفت و حتی بهعنوان عایق در پنجره و در استفاده میشود. بهتازگی این ماده با فناوری «نانو لولههای کربنی» ساخته شده که از آن میتوان در بسیاری از حسگرها و برای تشخیص آلایندهها و مواد سمی، راکتورهای شیمیایی و اجزای الکترونیکی استفاده کرد.
