جام جم آنلاين: پروسه "آموزش برای آموزش" از جمله معایب مشهود نظام تعليم زبان هاي خارجي در مدارس و دانشگاه هاي ايران مي باشد كه نسل هاي متمادي از دانش آموزان ايراني را درگير خود كرده است. سوال اصلي اينجاست كه تا چه زماني نظام آموزش و پرورش در كشور ما بايد دانش آموزاني را تحويل جامعه دهد كه حتي نمي توانند يك توريست خارجي را در پيدا كردن آدرس يك خيابان راهنمايي كنند.
در سیستم فعلي آموزش زبان در مدارس كشور ما، دانش آموز و دانشجو تنها برای یادگیری مفاهیم انتزاعی بر سر کلاس های درس زبان مي نشينند و در بهترين حالت هم خروجی کلاس ها، عمدتا به حفظ كردن كلمات زبان هاي خارجي محدود مي شود.

به تعبیر دیگر، دانش آموز تنها برای انباشت اطلاعاتی در ذهن، آموزش می بیند و خیلی هم برای مدرس زبان مدارس حائز اهمیت نیست که این دروس تا چه میزان در زندگي روزمره، کاربردی و عملی هستند.

عموما مخاطب كلاس هاي زبان خارجي در مدرسه ها را به گونه ای تعلیم می دهند که بتواند مجموعه اي از لغات و دستور زبان را برای مدت محدودی در حافظه اش ثبت کند و گویی پس از برگزاری امتحان نيز واجب می شود که دانش آموز و دانشجو، هم اطلاعات ضروری و هم داده های غیر ضروری را یکجا به باد فراموشی بسپارد.

چه بسیارند دانش آموزان و دانشجوياني که حداقل بين 6 تا 12 سال را صرف یادگیری زبان های عربی و انگلیسی کرده اند اما پس از فراغت از تحصیل نمی توانند حتی نیازهای روزمره خود را به زبانی غیر از زبان فارسی مرتفع کنند.

رشد فزاینده آموزشگاه های آزاد زبان نیز دقیقا از همین خلا آموزشی در مدارس ما نشات گرفته است. خلايي كه در آن دروس زبان خارجي در مدرسه ها به يك درس فانتزي، تنزل يافته است.

آموزش برای زندگی روزمره، الگویی است که سالیان سال در مدارس کشورهای توسعه یافته، به عنوان امری بدیهی جا افتاده است.

حتی به تازگی دانش آموزان نوجوان مدارس کردستان کشور عراق نیز در زمینه آموزش زبان از ما پیشی گرفته و به موفقیت های چشمگیری دست یافته اند.

مطابق شواهد و اطلاعات موجود، بسیاری از دانش آموزان مدارس کردستان عراق، پس از فارغ التحصیلی در مقطعی معادل پایه راهنمایی در ایران می توانند علاوه بر زبان كردي كه زبان مادري شان محسوب مي شود، به دو زبان انگلیسی و عربی نيز به راحتی تکلم کنند.

محمدرضا کاظمی، كارشناس مشاوره تحصيلي در گفت‌وگو باخبرنگار «جام جم آنلاين» خاطر نشان كرد: اگر شما به عهد ابن سینا توجه کنید، می بینید که وی و هم ترازان عصرش به زبان عربی به راحتی تکلم می کردند و حتی به زبان غیر مادری کتاب می نوشتند اما در حال حاضر، آموزش زبان در کشور ما به گوشه خانه ها محدود شده است.

"یکی از عمده دلایلش هم این است که تعامل دانش آموزان ما باسایر محافل علمی دنیا کم رنگ شده است . عدم سرمایه گذاری و برنامه ریزی مناسب برای جذب گردشگر خارجی نیز موجب شده که دانش آموز ایرانی نیاز به برقراری ارتباط با زبانی دیگر را به طور ملموس و عینی احساس نکنند."

"یعنی بسیار به ندرت اتفاق می افتد که یک دانش آموز ایرانی در جمع دانش آموزان عربي یا انگلیسی زبان قرار بگیرد و در آن صورت به طور تجربی، نسبت به یادگیری زبان، احساس نياز کند."

كاظمي، تاكيد شديد بر روي محتويات كتاب هاي زبان مدرسه را يكي ديگر از عوامل ضعف آموزش زبان هاي خارجي در مدارس ايران برشمرد و اظهار داشت: خيلي مهم است كه در روند يادگيري زبان، معلم براي لحظاتي هم كه شده كاملا از كتاب و نوشتن فاصله بگيرد و سعي كند با دانش آموزش با زبان خارجي صحبت كند.

"نمي توان در حالي كه دانش آموز و دانشجوي ما به شدت نمره گرا شده است و مدام در استرس قبول شدن يا نشدن به سر مي برد، توقع داشته باشيم كه محصل ما به كتاب هاي زبان مدارس به ديد يك كتاب كاربردي و شيرين نگاه كند."

سمیرا حسینی، دانش آموز مقطع اول دبیرستان است و در خصوص کیفیت کلاس های زبان در مدرسه عنوان مي كند: راستش من که بین درس زیست شناسی و زبان انگليسي فرقی نمی بینم. هردو را باید حفظ کنیم و سرجلسه هم هر چه شب امتحان خوانده ایم، روی کاغذ می نویسیم.

"من کلاس های زبان آموزشگاه ها را نمی روم ولی بعضی از دوستانم که به این کلاس ها می روند، زبان انگلیسی را دست و پا شکسته حرف می زنند. معلم زبان ما که سر كلاس، انگلیسی حرف نمی زند، ولی شنیده ام که معلم های زبان در آموزشگاه های بیرون از مدرسه، به هیچ وجه با شاگردهایشان در سر كلاس درس، فارسی حرف نمی زنند."

با توجه به خیل عظیم دانش آموزانی که علی رغم تعلیم چندين ساله، تک زبانه هستند و دیگر رفته رفته این مشکل به شكل یک اپیدمی در مدارس سراسر ایران ظهور یافته است، می طلبد که در نحوه نگرش مدیران کلان آموزش و پرورش کشور نسبت به آموزش زبان در مدارس، تغییر رويكرد جدي حاصل شود.

در واقع، جای یک پوست اندازی جامع در این حوزه به شدت احساس می شود. زیرا در غیر این صورت، نسل بعدی دانش آموختگان مدارس کشور نیز همچون بسياري از فارغ التحصیلان هم نسل ما قادر نخواهند بود که حتی نیازشان به آب و غذا را به زبانی غیر از زبان شيرين فارسی ادا کنند!

امین جلالوند – خبرنگار جام جم آنلاين