سبورئيك ؛شايع‌ترين علت خارش سر
مثل اين‌كه سرت مي‌خارد
جام جم آنلاين: گاهي اوقات بدون آن‌كه بخواهيم و در ظاهر بدون هيچ مقصودي دستمان را لابه‌لاي موهاي سر فرو مي‌بريم و تند و محكم مشغول خاراندن پوست سر مي‌شويم.

با اين‌كه خارش سر از نظر اغلب مردم كاري عادي به حساب مي‌آيد، اما بايد توجه داشته باشيد اين حالت ممكن است علتي خاص داشته باشد؛ موردي مانند حساسيت به رنگ مو، استفاده از شامپوهاي نامناسب يا بيماري‌هاي پوستي البته با تشخيص علت خارش سر و درمان مناسب، مي‌توان مشكل را برطرف و شرايط بهتري ايجاد كرد.

دكتر اميرهوشنگ احساني، متخصص پوست و مو در گفت‌وگو با «جام‌جم» ضمن اشاره به بيماري‌هايي كه موجب خارش پوست سر مي‌شود، توضيح مي‌دهد: يكي از بيماري‌هاي شايعي كه در ناحيه پوست سر بروز مي‌كند و موجب خارش مي‌شود، درماتيت سبورئيك يا اگزماي سبورئيك است.

وي با اشاره به عامل ايجادكننده بيماري يادآور مي‌شود: عامل به وجود آورنده بيماري نوعي قارچ است كه در شرايط معمول منجر به بروز بيماري نمي‌شود، اما در وضعيت خاص و در پوست سر برخي افراد به شكل بيماري‌زا در مي‌آيد.

به گفته اين متخصص پوست و مو، بيماري‌زا شدن اين قارچ باعث تكثير پوسته و خارش سر مي‌شود. در چنين شرايطي فرد احساس مي‌كند سرش را خوب نشسته است، ولي با دوباره شستن و استفاده از شامپو هم ممكن است اين حس برطرف نشود.

اين عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران با بيان اين كه اين بيماري به‌طور كلي درمان نمي‌شود، مي‌گويد: به كمك درمان‌هاي ضد قارچ و ضد التهاب تا حدي مي‌توان بيماري را كنترل كرد، ولي ريشه‌كن كردن شدن ممكن نيست.

به گفته وي، بيماري ممكن است به طور دوره‌اي شدت و ضعف پيدا كند؛ به همين دليل معمولا در فصل‌ زمستان‌ شديدتر است و در تابستان‌ خفيف‌تر.

دكتر احساني درباره ساير عللي كه موجب خارش سر مي‌شود، مي‌گويد: بعضي از ديگر بيماري‌هاي پوستي نيز ممكن است باعث خارش پوست سر شود؛ به عنوان مثال بيماري پسوريازيس يا ساير اگزماهاي پوستي علتي براي خارش پوست سر است.

وي مي‌افزايد: بيماري‌هاي پوستي، واكنش‌هاي دارويي و بيماري‌هاي داخلي نيز مي‌تواند باعث خارش پوست شود.

به گفته اين متخصص پوست و مو، اگزماي سبورئيك شايع‌ترين علت خارش سر است كه مي‌تواند همراه با پوسته‌ريزي، التهاب و قرمزي نمايان شود. اين بيماري ميان آقايان و در سنين جواني شيوع بيشتري دارد.

مراقب شپش سر باشيد

گاهي به شوخي يا جدي خارش پوست سر را به شپش مربوط مي‌دانند. اما آيا واقعا هر خارشي مربوط به شپش سر است؟

دكتر احساني در اين‌باره خاطرنشان مي‌كند: خارش سر ميان بچه‌ها و بخصوص دختر بچه‌هايي كه در سنين 7 تا 15 سالگي هستند، ممكن است يكي از نشانه‌هاي شپش سر باشد بنابراين وقتي كودكي در اين سنين با خارش سر روبه‌رو مي‌شود و بخصوص زماني كه سابقه خارش ميان ساير دوستان و همبازي‌هايش نيز وجود دارد بايد به اين مورد دقت بيشتري داشت.

به گفته اين پزشك متخصص، شپش سر يكي از علت‌هاي شايع خارش بويژه در قسمت‌هاي كنار و پشت سر است.

يكي از نگراني‌هاي افرادي كه خارش سر را تجربه مي‌كنند، ترس از ريزش موهاست. شايد اين سوال براي خيلي از ما پيش آمده باشد كه خارش سر موجب ريزش مو مي‌شود يا نه؟

دكتر احساني با بيان اين‌كه اين بيماري‌ها هيچ يك به تنهايي دليلي براي ريزش مو نيست، مي‌گويد: اگر التهاب پوست سر براي مدتي طولاني وجود داشته باشد، فرد با ريزش مو هم روبه‌رو خواهد شد، ولي اين بيماري‌ها به تنهايي و به صورت اوليه موجب ريزش مو نمي‌شود.

شامپويي مناسب انتخاب كنيد

وقتي براي خريد شامپو به فروشگاه يا داروخانه مي‌رويد، انواع مختلف شامپو‌هايي را خواهيد ديد كه با رنگ‌ها و بسته‌بندي‌هاي مختلف در قفسه‌ها چيده شده است. علاوه بر ظاهر متفاوت شامپوها، قيمت و نحوه مصرف آنها نيز با هم تفاوت دارد. بنابراين انتخاب بهترين شامپو كه مناسب پوست و موي سر باشد، كاري دشوار به نظر مي‌رسد.

دكتر احساني با اشاره به اين نكته كه گاهي استفاده نامناسب از بعضي شامپوها مي‌تواند باعث ايجاد خارش سر شود، توضيح مي‌دهد: براي حفظ سلامت پوست سر و مو، بهترين كار اين است كه شامپوي مناسب انتخاب و مصرف شود.

به عنوان مثال اگر موي سر فرد چرب است، بايد از شامپوي مخصوص موهاي چرب استفاده كند، چون عملكرد اين شامپوها به‌گونه‌اي است كه ميزان چربي بيشتري را برمي‌دارد. بنابراين استفاده از شامپوي نامناسب ممكن است موجب خارش سر يا تشديد آن شود.

شايد شما هم تصور كنيد چرب شدن موها علت خارش پوست سرتان است. اما در مقابل گروهي هم بر اين باورند كه موها و پوست خشك سرشان باعث احساس خارش مي‌شود.

دكتر احساني در اين‌باره توضيح مي‌دهد: خشكي و چربي بيش از حد، هر دو عاملي است كه مي‌تواند باعث خارش سر شود. اما نكته‌ مهم اين است كه ايجاد اين حالات بيشتر به ژنتيك افراد بستگي دارد؛ فعاليت غدد چربي در بدن برخي افراد خيلي زياد است و اين حالت سبب چرب شدن كف سر آنها مي‌شود.

همچنين گاهي ممكن است تعداد و فعاليت اين غدد كمتر باشد و در نتيجه پوست كف سر خشك شود كه هر دو حالت دليلي براي خارش سر است.

اين عضو هيات علمي دانشگاه درباره رنگ كردن موها و خارش سر توضيح مي‌دهد: واكنش‌هاي حساسيتي به رنگ مو يكي ديگر از علل خارش است. در واقع زماني كه رنگ موجب بروز حساسيت نشود، معمولا خارش هم وجود ندارد. اما با ايجاد حساسيت مشكلاتي مانند خارش سر و ايجاد ضايعات التهابي نيز مشاهده مي‌شود.

راه‌حل چيست؟

خارش سر مشكلي آزاردهنده است كه نه تنها خود فرد را ناراحت مي‌كند، بلكه در جمع نيز ظاهري ناخوشايند دارد. بنابراين بايد براي حل اين مشكل به فكر درمان قطعي خارش سر باشيد.

دكتر احساني با بيان اين كه براي درمان خارش سر ابتدا بايد علت را تشخيص داد، مي‌گويد: براساس علت اصلي خارش سر، درمان‌هاي متفاوتي در نظر گرفته مي‌شود؛ بنابراين با شناسايي علت و عوارض، مي‌توان درمان مناسب را شروع و پيگيري نمود.

به گفته وي، درمان خارش سر براي افراد مختلف متفاوت است ولي استفاده از شامپوهاي ضدقارچ تا حدي مي‌تواند موجب تسكين ناراحتي آنها شود.

نيلوفر اسعدي بيگي - گروه سلامت