جام جم آنلاين: خانمي 52 ساله بعد از هر وعده غذايي و بخصوص شام، دچار درد ناگهاني در قسمت بالاي شكم ميشود.
اين درد گاهي قسمت راست شانه و پشت قفسه سينهاش را نيز تحت تاثير خود قرار ميدهد.
همچنين مدتي است كه پس از خوردن غذاهاي چرب، دچار سرگيجه و تهوع ميشود و همين مشكل موجب بياشتهايي و كاهش وزنش شده است.
تعريق و تب پس از خوردن هر وعده غذايي نيز از ديگر مشكلاتي است كه اين بيمار با آن مواجه است.
پزشك از تشخيص بيماري سخن ميگويد
علائمي كه فرد بيمار از آنها صحبت ميكند نشاندهنده ايجاد سنگ در صفراست. كيسه صفرا در سمت راست بدن و در پشت كبد قرار دارد.
در حقيقت كيسه صفرا محل ذخيره و نگهداري مايع سبزرنگي به نام صفراست كه در هضم مواد غذايي نقش بسيار مهمي دارد. صفرا در كبد ساخته ميشود. پس از خوردن غذا، صفراي اندوختهشده در كيسه صفرا وارد روده كوچك ميشود.
صفرا حاوي كلسترول، كلسيم، نمكهاي صفراوي و ليستين است و چنانچه ميزان كلسترول در صفرا افزايش پيدا كند، صفرا مستعد تشكيل سنگ ميشود.
به عبارتي ديگر كلسترول اضافي موجود در صفرا به عنوان هستهاي براي تشكيل سنگ عمل ميكند و به تدريج، سنگ يا سنگهايي در داخل كيسه صفرا ايجاد ميشود.
علائمي نظير تهوع و استفراغ و همچنين درد ناحيه بالاي شكم و بخصوص دردي كه بيمار در زيردندهها و در قسمت راست بدن احساس ميكند، از بارزترين نشانههاي ايجاد سنگ در كيسه صفرا هستند.
سنگهاي كيسه صفرا دو نوع هستند. برخي از سنگها از نوع كلسترول هستند كه به علت افزايش ميزان كلسترول در مايع صفرا ايجاد ميشوند.
زمينههاي ارثي، چاقي، كاهش شديد وزن به علت رژيمهاي لاغري، افزايش سن، تغييرات هورموني يا رژيم غذايي پرچرب از جمله عواملي هستند كه ميتوانند منجر به ايجاد زمينهاي مناسب براي تشكيل سنگهاي كلسترولي شوند، اما برخي از سنگهايي كه در كيسه صفرا ايجاد ميشوند نيز از انواع سنگهاي رنگدانهاي هستند.
هموليز مزمن ناشي از بيماريهاي كمخوني مادرزادي مانند تالاسمي، نارسايي كبدي، بيماريهاي روده، كمخوني ناشي از كمبود ويتامين B و عفونتهاي مزمن صفراوي از مهمترين عوامل زمينهساز ايجاد سنگهاي رنگدانهاي در صفرا هستند البته براي تشخيص قطعي بيماري لازم است سونوگرافي از صفرا انجام شود.
علاوه بر اين از سيتياسكن نيز ميتوان براي تشخيص سنگ كيسه صفرا كمك گرفت. گاهي انسداد مجراي صفراوي توسط سنگ ايجاد شده در كيسه صفرا موجب تهوع، استفراغ، تب و لرز و درد شكم ميشود. در چنين شرايطي بيمار بايد تحت عمل جراحي قرار گيرد.
همه بيماران زير 50 سال در صورتي كه سنگ كيسه صفرا داشته باشند بايد تحت عمل جراحي قرار گيرند، اما افراد بالاي 50 سال تنها اگر دو يا چند سنگ داشته باشند يا قطر سنگ ايجاد شده در صفرايشان بيش از دو سانتيمتر باشد، تحت عمل جراحي قرار ميگيرند.
سنگهاي صفرا برخلاف سنگهاي كليه به طور طبيعي رفع نميشوند و ممكن است بدون ايجاد هرگونه مشكلي براي فرد در بدن باقي بمانند.
در اين شرايط لازم نيست عمل جراحي روي فرد انجام شود اما در افرادي كه عوارض ناشي از ايجاد سنگ مشكلاتي را ايجاد كرده باشد و سنگهاي ايجاد شده در صفرا بسيار بزرگ باشند يا در افراد مبتلا به ديابت، لازم است بلافاصله عمل جراحي انجام شود.
به طور كلي خانمها دو برابر آقايان دچار سنگ كيسه صفرا ميشوند و احتمال ابتلا به اين بيماري در خانمهاي 20 تا 60 ساله به مراتب بيش از ديگر افراد است. گرچه چاقي، ديابت، زمينه ارثي و بيماريهاي كبدي نيز در ابتلا به اين بيماري تاثيرگذار هستند.