گفتوگو با پروفسور گارويدر سينك ويرك، مدير انجمن بينالمللي روباتهاي متحرك
كنترل زمين به دست روباتها نخواهد افتاد
جام جم آنلاين: پروفسور گارويدر سينك ويرك، پروفسور روباتيك از دانشگاه Gavle كشور سوئد و مدير انجمن بينالمللي كلاوار سالها است كه در راستاي ترويج دانش روباتيك در جهان، تدوين استانداردهاي جهاني ساخت روبات و عضو اصلي كميسيون استانداردسازي روبات در سازمان جهاني ISO فعاليت ميكند و از چهرههاي سرشناس روباتيك جهان محسوب ميشود.
انجمن بينالمللي كلاوار حدود 14 سال پيش با همت و تلاش پروفسور ويرك و با همكاري دكتر عثمان توخي در كشور انگلستان تاسيس و از همان موقع همايشهاي ساليانه متعددي در كشورهايي مانند بلژيك، انگلستان، اسپانيا، آلمان، فرانسه، ايتاليا، پرتغال، تركيه و ژاپن برگزار كرده است. امسال شاخه ايراني اين انجمن بينالمللي با نام انجمن علمي روباتهاي متحرك ايران با برگزاري همايشي، تاسيس خود را جشن گرفت. به همين مناسبت پاي صحبتهاي گرم دكتر ويرك نشستيم تا برايمان از فعاليتهاي انجمن كلاوار و جهان روباتيك بگويد.
تاثير روباتيك در سلامت انسان چيست و با وجود پزشكان ما چه نيازي به روبات داريم؟
تحقيقات زيادي در اين بخش در حال انجام است، روباتها از كارگراني صنعتي در حال تبديلشدن به روباتهاي خدماترسان هستند. قيمت اينگونه ـ روباتها كه البته در حال حاضر صرفا به عنوان يك نمونه اوليه هستند ـ بسيار گران است ولي كمكم و در سالهاي آينده اين شرايط تغيير خواهد كرد، دقت عمل روباتها و كاهش خطاهاي انساني، روباتها را تبديل به كمكي موثر در درمان خواهد كرد. اساسا روباتها قرار نيست جاي پزشكان را بگيرند بلكه به عنوان ابزاري هوشمند در اختيار آنها خواهند بود تا فرآيند درمان را دقيقتر و سريعتر كنند.
روباتيك و پزشكي چطور با هم پيوند ميخورند؟
علومي مانند مكاترونيك در حال حاضر رشتههاي مختلف مهندسي را در كنار هم آوردهاند و از اين نظر خيلي پيشرفته به نظر ميرسند، اما در سالهاي آينده ما شاهد آن خواهيم بود كه سيستمهاي الكترومكانيكي، مهندسي را در كنار پزشكي قرار خواهند داد و در همين حال براي استفاده روباتها در پزشكي اين پزشكان هستند كه بايد نظر داده و با همكاري آنها و گروههاي مهندسي روباتهايي مناسب براي درمان يا مراقبت از سلامت بيماران، سالمندان يا ناتوانان جسمي تهيه شود، پزشكان هستند كه بايد سفارش روبات دهند نه اينكه مهندسان روباتي را بسازند و به پزشكان تحويل دهند. پزشكي كه ميخواهد سفارش روبات بدهد بايد قدري مهندسي بلد باشد و آن مهندس كه قرار است روبات را بسازد بايد كمي از پزشكي سر دربياورد.
به عنوان يك متخصص روباتيك فكر ميكنيد روزي روباتها به حدي برسند كه جاي انسانها را بگيرند و كاملا خودكار باشند؟
من فكر ميكنم امكانش هست، ولي ما بايد دقت داشته باشيم كه در كدام شغل روباتها جايگزين شوند و در كدام شغلها از روبات استفاده نكنيم. كلا اگر بخواهم بگويم، از نظر تئوري و توانايي ميتوانيم در آينده اين كار را بكنيم اما من مطمئن هستم كه بشر اجازه نخواهد داد كه دستساخته خودش او را از كار بركنار كند!
لطفا مثالي براي ما بزنيد از شغلهايي كه روباتها در آن بهترند يا شغلهايي كه انسانها در آن بهتر عمل ميكنند.
در جاهايي كه خطرناك است و انسان نميتواند از عهده كار در آن محيط برآيد، روباتها ايدهآل هستند ولي در جاهايي كه انسانها علاقهمند به انجام كارها هستند و خطري هم ندارد از نظر من نبايد از روباتها استفاده شود، مگر اينكه بحث دقت و سرعت در ميان باشد. خيلي بايد به مسائل اخلاقي در استفاده از روباتها دقت شود، براي مثال هميشه اين نگراني وجود دارد كه در آينده و در برخي شرايط، كمپانيها به خاطر كاهش هزينهها از روباتها به عنوان جايگزين انسان استفاده كنند كه بايد جلوي اين رفتار گرفته شود و تا وقتي انسان به صورت حرفهاي توان انجام كار را دارد نبايد از روبات استفاده كرد. البته كاملا ايمان دارم كه همزمان با توسعه فناوري روباتها، فضاي كار و توانمندي انسان هم تغيير خواهد كرد و نهايتا هم براي ما و هم براي روباتها كار وجود خواهد داشت.
جايگاه روباتيك در آينده بشر را چگونه ميبينيد؟ آيا مانند فيلمهاي تخيلي جهان ما پر از روباتهاي هوشمندي ميشود كه همه امور را اداره ميكنند؟
از لحاظ تئوري امكانپذير است، ولي فكر نميكنم روباتها هيچوقت اجازه پيدا كنند كه به اين مرحله از هوشمندي برسند و هدايت همه امور را به دست بگيرند.
دانشجويان علاقهمند براي فعاليت در روباتيك چه فعاليتهايي ميتوانند انجام دهند؟
مهندسي برق، مكانيك و كامپيوتر در كنار هم مكاترونيك و روباتيك را ميسازند و دانشجويان علاقهمند بايد اين مهارتها را در خود تقويت نمايند. از نظر من امروزه مكانيك نقش مهمتري در روباتيك دارد ولي شايد در آينده علوم كامپيوتر باز در جايگاه بالاتري قرار گيرد.
در ايران برخي از استادان به هوش مصنوعي تاكيد بيشتري دارند. از نظر شما هوش مهمتر است يا مكانيك؟
من با هوش مصنوعي به اين شكل كه بسياري از اساتيد علوم كامپيوتر در دنيا بر آن تاكيد دارند، مخالفم و برداشت من اين است كه اين مساله بيشتر زاده تخيل است و يك بلندپروازي است كه در عمل قابل پيادهسازي نيست و در اين حد كه ميگويند امكان رشد ندارد. سرمايهگذاري روي مكانيك بسيار ارزشمندتر است و جواب بهتري ميدهد.
نظر شما نسبت به مسابقات روباتيك چيست؟ آيا اين مسابقات براي آموزش دانشآموزان و دانشجويان مناسب است؟
اين فكر بسيار خوبي است كه افراد را از اين طريق وارد علم روباتيك كنيم، زيرا هم تفريح است و هم علم و ميتواند بسيار تاثيرگذار باشد، اما متاسفانه در اكثر مسابقات امروز دنيا همه يك پلتفرم ساده تهيه ميكنند و شروع ميكنند به برنامهنويسي آن. اين روباتيك نيست، اين بازهم توجهكردن بيش از حد به علوم كامپيوتر است كه به آن روباتيك نميگويند و روش اشتباهي است، روبات بايد توسط افراد بهطور كامل ساخته شود.
از لحاظ من تمامي پلتفرمهاي آماده آموزش روباتيك، حتي پلتفرمهاي سازندگان معتبر اسباببازي در دنيا اصولي نيست و فقط برنامهنويسي را تقويت ميكند. طي چند سال گذشته در اروپا هم پروژههاي مختلفي براي آموزش و تحقيق فقط در بخش هوش و برنامهنويسي تدوين شد كه اكنون سري هفتم اين برنامهها در حال اجراست و هيچ نتيجهاي هم غير از صرف هزينه كلان نداشته است. البته تاريخ اجرايي اين طرح تا 2 سال ديگر پايان مييابد و خيليها معتقدند بايد براي قضاوت تا آن موقع صبر كرد، اما من معتقدم كه در انتها باز هم از اين طرح نتيجهاي نخواهيم گرفت. روبات بايد كامل ساخته شده و در شرايط محيطي با تركيب 3 بخش الكترونيك، مكانيك و كامپيوتر آزمايش و تكميل شود.
چه شد كه به ايران آمديد و نظر شما نسبت به دانشجويان ايراني و جايگاه دانش و فناوري روباتيك در ايران چيست؟
من پروفسور روباتيك هستم و حدود 14 سال است مديريت كلاوار را به عهده دارم كه در بخش روباتهاي متحرك و بالارونده فعال است، وظيفه اين انجمن گسترش علم روباتيك است. در سالهاي گذشته با همكاري پروفسور توخي ـ كه در دانشگاه شفيلد انگلستان هستند ـ پروژههاي مختلفي با دانشجويان بااستعداد ايراني انجام داديم و آنها را خيلي علاقهمند و بااستعداد يافتيم و اين شد كه من امروز در ايران هستم و اميدوارم اين فعاليتها ادامه داشته باشد.
آريا صبوري / جامجم