دربيانيه«نم»درشوراي‌حكام تاكيدشد: ديپلماسي تنها راه‌حل موضوع هسته‌اي ايران
جام جم آنلاين: جنبش غيرمتعهدها(نم) با صدور بيانيه‌اي درباره اجراي موافقتنامه‌هاي پادمان معاهده عدم اشاعه هسته‌اي (NPT) و قطعنامه‌هاي ذي‌ربط شوراي امنيت در جمهوري اسلامي ايران در نشست شوراي حكام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي تاكيد كرد كه ديپلماسي و گفت‌وگو را تنها راه حل بلند مدت موضوع هسته‌اي ايران مي‌داند.
جنبش غيرمتعهدها در اين بيانيه كه در ‌٢٧ آبان ماه ‌١٣٩٠ مطابق با ‌١٨ نوامبر ‌٢٠١١ منتشر شد، هم‌چنين نارضايتي و نگراني عميق خود را نسبت به تحويل گزينشي گزارش مديرکل و يا بخش‌هايي از آن، به برخي از کشورهاي عضو قبل از توزيع رسمي آن بين تمامي کشورهاي عضو ابراز كرده و آن را مغاير اصل برابري حاميت کشورها دانسته است.

در اين بيانيه آمده است:

«آقاي رييس

‌١- جنبش غيرمتعهدها مايل است مراتب تشكر خود را از آقاي يوكيا آمانو مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي به خاطر گزارش وي در خصوص اجراي موافقتنامه پادمان در جمهوري اسلامي ايران مندرج در سند ‌٢٠١١ /‌٦٥/ GOV ابراز نمايد.

‌٢- در عين حال جنبش غيرمتعهدها مايل است بر اهميت انتشار به موقع گزارشات مديرکل مجددا تاکيد کند. انتشار ديرهنگام گزارشات باعث مي‌گردد کشورهاي عضو ناگزير شوند با ضيق وقت خود را براي نشست شوراي حکام آماده نمايند.

‌٣- قبل از بيان نقطه نظراتش درخصوص گزارش مديركل، جنبش غيرمتعهدها مايل است مواضع اصولي خود را درباره اين موضوع مورد تاکيد قرار دهد:

الف. جنبش غيرمتعهدها برحق اوليه و غيرقابل انكار كليه كشورها براي توسعه، تحقيق، توليد و استفاده از انرژي اتمي براي مقاصد صلح‌آميز، بدون هرگونه تبعيض و منطبق با تعهدات قانوني مترتب، تاكيد مي‌نمايد؛ بنابراين، هيچ موردي نبايد به گونه‌اي تفسير شود كه منجر به ايجاد ممنوعيت يا محدوديت حقوق كشورها در توسعه انرژي اتمي براي مقاصد صلح‌آميز شود. انتخاب‌ها و تصميمات كشورها، شامل موارد ( مربوط به ) جمهوري اسلامي ايران، در زمينه استفاده‌هاي صلح‌آميز از فن‌آوري هسته‌اي و سياست‌هاي چرخه سوخت مي‌بايست محترم شمرده شوند.

ب‌. جنبش غيرمتعهدها، آژانس بين‌المللي انرژي اتمي را به عنوان تنها مرجع ذيصلاح براي راستي‌آزمايي تعهدات پادماني مترتب بر اعضا مورد شناسايي قرار داده و تاکيد مي‌نمايد که هيچ فشار يا مداخله غيرمقتضي در فعاليتهاي آژانس به ويژه در فرآيند راستي‌آزمايي كه مي‌تواند کارايي و اعتبار آژانس را به مخاطره اندازد، نمي‌بايستي وجود داشته باشد.

پ. جنبش غيرمتعهدها بر تفاوت بنيادين ميان وظايف قانوني كشورها وفق موافقتنامه‌هاي پادمان مربوط به آن‌ها با هرگونه اقدامات اعتمادساز که به طور داوطلبانه اتخاذ مي‌گردند و اين‌که اين امر موجد تعهدات قانوني پادماني نمي‌گردد تاکيد مي‌نمايد.

ت‌. جنبش غيرمتعهدها تاسيس منطقه عاري از سلاح هسته اي (NWFZ) در منطقه خاورميانه را به عنوان گامي مثبت در راه نائل شدن به هدف خلع سلاح هسته‌اي جهاني مورد توجه قرار داده و مراتب حمايت خود از تاسيس چنين منطقه‌اي مطابق با قطعنامه‌هاي مربوطه مجمع عمومي و شوراي امنيت را تكرار مي‌كند.

ث‌. جنبش غيرمتعهدها مصونيت فعاليت‌هاي هسته‌اي صلح‌آميز را مورد تاييد مجدد قرار داده و تاكيد مي‌نمايد هرگونه حمله يا تهديد به حمله بر عليه تاسيسات هسته‌اي صلح‌آميز اعم از در حال فعاليت يا در حال ساخت كه بشريت و محيط زيست را در معرض خطر جدي قرار داده و نقض عمده حقوق بين‌الملل، اصول و اهداف منشور ملل متحد و آئين‌نامه آژانس بين‌المللي انرژي اتمي محسوب مي‌شود، تاكيد مي‌نمايد. جنبش غيرمتعهدها نياز به تدوين سند مذاكراتي چندجانبه جامع براي اعلام ممنوعيت حملات يا تهديد به حملات بر تاسيسات هسته‌اي مختص استفاده‌هاي صلح‌آميز از انرژي هسته‌اي را تصديق مي‌نمايد.

ج‌. جنبش غيرمتعهدها قوياً معتقد است كه كليه پادمان‌ها و موضوعات راستي‌آزمايي من‌جمله موارد مربوط به ايران مي‌بايست در چارچوب آژانس بين‌المللي انرژي اتمي و بر اساس مباني حقوقي و فني حل و فصل گردد. علاوه بر آن جنبش غيرمتعهدها تاكيد دارد كه آژانس مي‌بايست به كار خود براي حل موضوع هسته‌اي ايران در چارچوب اختياراتش ذيل اساسنامه آژانس ادامه دهد.

چ. غيرمتعهدها تاكيد مي‌نمايد كه ديپلماسي و گفت‌وگو از طريق صلح‌آميز و همچنين مذاكرات محتوايي بدون پيش شرط بين طرف‌هاي ذيربط مي‌بايستي به عنوان تنها روش‌هايي كه از طريق آن‌ها يک راه حل فراگير و پايدار براي موضوع هسته اي ايران قابل دستيابي است، باقي بماند.

‌٤. جنبش غيرمتعهدها تاکيد مي‌کند که موضوع عدم اشاعه بايستي از طريق ابزارهاي سياسي و ديپلماتيک حل و فصل گردد و اقدامات و ابتکاراتي که در اين رابطه اتخاذ مي‌گردند بايستي در چهار چوب حقوق بين‌الملل، کنوانسيون‌هاي ذي‌ربط و منشور سازمان ملل باشند.

‌٥. جنبش غيرمتعهدها ملاحظه مي‌نمايد که مديركل بار ديگر بيان داشته که آژانس قادر بوده است به راستي‌آزمايي عدم انحراف مواد هسته‌اي اظهار شده در ايران در تاسيسات هسته‌اي و مکان‌هاي خارج از اين تاسيسات که مواد هسته‌اي به طور عرفي استفاده مي‌شود (LOFs) همان‌گونه که توسط ايران ذيل موافقتنامه پادمان‌هايش اعلام شده، ادامه دهد.

‌٦. جنبش غيرمتعهدها از تمايزي که مديرکل بين تعهدات ايران ذيل موافقتنامه‌هاي پادمان و ساير درخواست‌ها توسط شوراي امنيت سازمان ملل استقبال مي‌کند. در اين رابطه جنبش غيرمتعهدها ملاحظه مي‌نمايد که مديرکل در گزارشش اظهار داشته که «ايران شماري از تعهداتش برخاسته از مقررات مربوطه قطعنامه‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل را اجرا نمي‌کند».

جنبش غيرمتعهدها يادآوري مي‌کند که مديرکل قبلا اظهارات ايران را گزارش کرده مبني بر اين‌که برخي از درخواست‌هاي آژانس «هيچ مبناي قانوني ندارند؛ زيرا آن‌ها در چهارچوب مواقفتنامه پادمان قرار نمي گيرند» اظهاراتي که توسط ايران نيز در سند INFCIRC /‌٨١٠ تشريح شده‌اند. جنبش غيرمتعهدها ايران را ترغيب مي‌کند به منظور فراهم آوردن اطمينان‌هاي معتبر مبني بر فقدان مواد و فعايت‌هاي هسته‌يي اعلام نشده در ايران مطابق با حقوق بين‌الملل، همکاريش با آژانس را تقويت کند.

‌٧. جنبش غيرمتعهدها دبيرخانه را ترغيب مي‌کند همچنان از درج جزئيات فني گسترده در رابطه با اطلاعات حساس در گزارش مديرکل خودداري کند.

‌٨. غيرمتعهدها از همكاري مستمر بين آژانس و ايران همان‌گونه كه در آخرين گزارش مديركل ذکر شده استقبال نموده و در اين رابطه موارد زير را متذكر مي‌شود:

الف. ايران ذيل موافقتنامه پادمان‌هايش، ‌١٥ تاسيسات هسته‌اي و ‌٩ LOFs را به آژانس اعلام کرده و آژانس همچنان عدم انحراف مواد هسته‌يي اعلام شده در اين تاسيسات و LOFs را تحت راستي‌آزمايي دارد.

ب. فعاليت‌هاي توليد مواد هسته‌يي، خصوصاً مواردي كه به غني‌سازي مربوط مي‌شود همچنان تحت اقدامات کنترلي و نظارتي آژانس قرار داشته، و تاکنون کارخانه غني‌سازي سوخت FEP در نطنز و كارخانه نيمه صنعتي غني‌سازي سوخت (PFEP) همان‌طور که اعلام شده‌اند مشغول فعاليت هستند.

پ. آژانس تاييد نموده است که کارخانه غني‌سازي سوخت فوردو ( FFEP) با اطلاعات طراحي ارائه شده از سوي ايران مطابقت داشت و تاسيسات در مرحله پيشرفته ساخت قرار دارد و ايران و آژانس در مورد يک رويکرد پادماني براي اين کارخانه موافقت کرده‌اند. نتايج نمونه‌برداري‌هاي انجام شده در اين کارخانه تا ‌٢٧ آوريل ‌٢٠١١ حاکي از وجود اورانيوم غني شده نمي‌باشد.

ت‌. آژانس به نظارت بر استفاده و ساخت سلول‌هاي داغ در تاسيسات هسته اي مربوطه در ايران ادامه داده و تاييد مي‌نمايد که ايران فعاليت‌هاي بازفرآوري در هيچيک از تاسيسات اعلامي ذيل موافقتنامه پادمان‌هاي ايران انجام نداده است.

ث‌. ايران امكان دسترسي آژانس به رآكتورآب سنگين را در اراك (IR-40) فراهم ساخت و آژانس توانسته راستي‌آزمايي اطلاعات طراحي را انجام دهد. آژانس تاييد نمود كه احداث تاسيسات در حال انجام است و تبادل کننده‌هاي خنک کننده گرما نصب شده‌اند. طبق اظهارت ايران، پيش‌بيني مي شود عمليات راکتور IR-40 تا پايان سال ‌٢٠١٣ آغاز گردد.

ج‌. آژانس همچنين يک بازرسي و راستي‌آزمايي اطلاعات طراحي را در کارخانه توليد سوخت ( FMP) انجام داده و تاييد نموده که ايران بخشي از تجهيزات براي توليد سوخت راکتور تحقيقاتي تهران را نصب کرده است.

‌٩. جنبش غيرمتعهدها درخواست‌هاي دبيرخانه براي اطلاعات بيشتر در رابطه با طراحي و زمان‌بندي ساخت تاسيسات هسته‌اي جديد را مورد توجه قرار داده و همچنان ايران را به ارائه اطلاعات طراحي به آژانس در‌باره تاسيسات هسته‌اي‌اش مطابق با موافقتنامه پادمان جامع اين کشور ترغيب مي‌نمايد.

‌١٠. جنبش غيرمتعهدها توجه مي‌نمايد که مديرکل در گزارش خود متذکر شده که موضعش مبني بر نياز به برداشتن گام‌هايي (از سوي ايران) به سوي اجراي کامل موافقتنامه پادمان و ساير تعهداتش به منظور ايجاد اعتماد بين‌المللي به ماهيت صرفا صلح‌آميز برنامه هسته‌يي‌اش، را براي ايران تکرار کرده است.

جنبش غيرمتعهدها يادآور مي‌شود که ايران با ارسال دعوتنامه‌اي براي معاون مديرکل در امور پادمان‌ها، جهت بازديد از تاسـيسات هسته‌يي ايران به اين موضع مديرکل پاسخ داده و اين‌که در جريان اين ديدار، ابعاد نظامي احتمالي برنامه هسته‌اي ايران مورد بحث قرار گرفته است. جنبش غيرمتعهدها استقبال مي‌کند از چنين دعوت‌هايي، و نيز از اين‌که ايران به عنوان يک اقدام اعتمادساز، دسترسي آژانس را فراهم کرده به:

الف. تاسيساتي که در آن‌جا تحقيقات و توسعه در مورد سانتريفيوژهاي پيشرفته انجام مي‌گيرد و نيز اطلاعات وسيعي در خصوص کار تحقيق و توسعه پيرامون سانتريفيوژهاي پيشرفته.

ب‌. کارخانه توليد آب سنگين براي نخستين بار از سال ‌٢٠٠٥ تاکنون يعني زماني که آژانس ملاحظه کرد که اين کارخانه مشغول فعاليت است.

‌١١. ضمن توجه به نگراني مديرکل نسبت به ابعاد نظامي احتمالي برنامه هسته‌يي ايران همچنين توجه دارد که ايران هنوز اسناد مربوط به مطالعات ادعايي را دريافت نداشته است. در اين چهار چوب جنبش غيرمتعهدها از درخواست‌هاي پيشين مديركل خطاب به آن دسته از اعضايي كه اطلاعاتي را در ارتباط با « مطالعات ادعايي» به دبيرخانه ارائه کرده‌اند، براي موافقت با اين‌که آژانس تمامي اسناد مربوطه را با ايران ارائه نمايد، کاملا حمايت مي‌نمايد. جنبش غيرمتعهدها يكبار ديگر نگراني‌هاي خود را نسبت به ايجاد موانع در اين خصوص كه فرآيند راستي‌آزمايي آژانس را با مانع مواجه مي‌سازد، ابراز مي‌دارد. جنبش غيرمتعهدها در اين رابطه، خاطرنشان مي‌سازد كه مديركل قبلا طي سند GOV /‌٢٠٠٩ /‌٥٥ گزارش نموده:

الف. آژانس به طور مستقل ابزارهاي محدودي را براي اثبات صحت مدارک ارائه شده که اساس مطالعات ادعائي را تشکيل مي‌دهند در اختيار دارد.

ب‌. محدوديت‌هاي اعمال شده از سوي برخي اعضا در قبال در اختيار گذاشتن اطلاعات به ايران، انجام مذاکرات مشروح را با ايران در اين خصوص براي آژانس مشكل‌تر مي‌سازد.

‌١٢. در پرتو موانع فوق‌الذکر، جنبش غيرمتعهدها خواستار توضيحات بيشتر مي‌باشد در مورد متدولوژيي که آژانس براي رسيدن به ارزيابي‌اش مندرج در بند ‌٤٢ گزارش به کار گرفته است.

‌١٣. جنبش غيرمتعهدها از اراده ايران براي رفع ابهامات، اگر ابهامي وجود داشته باشد، و نيز از پيشنهادش براي اين‌که معاون مديرکل در امور پادمان بايد براي بحث به منظور حل موضوعات به ايران سفر کند استقبال مي‌کند. جنبش غيرمتعهدها به پاسخ مديرکل مبني بر آمادگي براي اعزام معاون مديرکل در امور پادمان جهت بحث پيرامون موضوعات مطروحه در گزارشش به شوراي حکام توجه مي‌نمايد. در اين چهار چوب جنبش غيرمتعهدها از تداوم گفت‌وگوي مثبت بين ايران و آژانس استقبال مي‌نمايد.

‌١٤. جنبش غيرمتعهدها خواستار توضيحات از آژانس در مورد عدم درج اظهارات ايران در رابطه با تمامي اطلاعات جديد در اين گزارش، قبل از انتشار رسمي آن مي‌باشد.

‌١٥. با مد نظر قرار دادن مسووليت آژانس در حفاظت از اطلاعات محرمانه پادمان‌ها، جنبش غيرمتعهدها به واسطه تکرار نشت چنين اطلاعاتي همچنان نگران است که در فقدان اقدامات کافي تصحيحي از سوي آژانس، اعتبار نظام آژنس براي حفاظت از اطلاعات محرمانه پادمان‌ها زير سوال مي‌رود.

‌١٦. جنبش غيرمتعهدها از تصميم ايران براي ادامه همکاري با آژانس استقبال مي‌کند و كماكان منتظر است که اجراي پادمان در ايران به صورت معمول به انجام برسد. در اين چهار چوب، جنبش غيرمتعهدها، آژانس و ايران را تشويق مي‌کند به منظور فراهم نمودن روشنگري در خصوص موضوعات شناسايي شده در گزارش و با نظر حل و فصل سريع اين موضوعات مطابق برنامه عمل « تفاهم نامه جمهوري اسلامي ايران و آژانس در خصوص مداليتي حل و فصل موضوعات باقي مانده» (INFCIRC /‌l )، به فوريت به گفت‌وگوي محتوايي خود ادامه دهند.

‌١٧. جنبش غيرمتعهدها موضع اصولي خود را مبني بر اين‌كه ديپلماسي و گفت‌وگو تنها راه براي حل بلند مدت موضوع هسته‌اي ايران مي‌باشند، تصريح مي‌نمايد جنبش غيرمتعهدها بدين منظور همه کشورهاي عضو را نسبت به مشاركت مثبت، تشويق مي‌نمايد.

‌١٨. قبل از خاتمه، جنبش غيرمتعهدها مايل است نارضايتي و نگراني عميق خود را نسبت به تحويل گزينشي گزارش مديرکل و يا بخش‌هايي از آن، به برخي از کشورهاي عضو قبل از توزيع رسمي آن بين تمامي کشورهاي عضو ابراز دارد. اين امر مغاير اصل برابري حاميت کشورهاست که در اساسنامه آژانس ملحوظ شده و نبايد در آينده تکرار شود. » (ايسنا)