جام جم آنلاين: اين يك مبارزه تمام عيار است، مبارزهاي كه يك طرف آن شهروندان و مديريت شهري هستند و آن سوي ديگر لشگر موشهاي شهرمان، همانهايي كه حالا اينقدر قوي شدهاند كه ظاهرا هيچ سلاحي نميتواند از پا درشان آورد.
موشهاي شهرمان حالا ديگر آنقدر زيرك شدهاند كه تاوقتي جويها مملو از آشغال است و براحتی در آنها تكههای پیتزا و ساندویچ پیدا میشود، سراغ تلههای سمی نمیروند!
سفرهاي رنگارنگي كه صاحبان برخي رستورانها كنار خيابان و داخل جوي آب يا برخي شهروندان با رها كردن زباله در كنار مخازن زباله محلهشان براي آنها گستراندهاند آنقدر شرايط زندگي را براي موشها خوشايند كرده كه به گفته مسوولان شهري همه آنها اضافه وزن پيدا كردهاند.
حالا ديگر مدتهاست ديدن موشهاي چاق و چلهاي كه در هر ساعتي از شبانهروز در داخل جويهاي پر از آب جستوخيز كرده يا بين شمشادهاي كنار جداول پرسه ميزنند، به صحنهاي عادي و البته تكراري در زندگي روزمره شهروندان تبديل شده است.
قطعا اين اظهارنظر كه خانواده موشهاي شهر تهران هر روز در حال ازدياد نسل هستند به مذاق خيليها خوش نخواهد آمد؛ اما اين يك واقعيت انكارناپذير است كه با وجود به كارگيري روشهاي مختلف براي مبارزه با اين جانوران موذي تعداد آنها در سطح شهر هر روز بيشتر و جثهشان بزرگتر و چاق و چلهتر شده است.
شايد سخن گزافي نباشد اگر بگوييم در آينده معضل موشها را نيز بايد به فهرست سياه معضلات كلانشهرها و بخصوص پايتخت اضافه كرد.
موشهاي فستفودخور
موشهاي شهرمان مدتهاست ذائقه غذاييشان به كلي عوض شده و ديگر قالب پنيري دلشان را نميلرزاند، آنها خيلي وقت است كه فستفودخورهاي قهاري شدهاند آنقدر كه اضافه وزن هم پيدا كردهاند.
مشكلات شبكه فاضلاب تهران باعث شده كانونهای گستردهای در سطح شهر برای رشد و تغذیه موش به وجود بیاید از سوي ديگر اين فرضيه هم وجود دارد كه تغییر رفتار موشهای پایتخت به دلیل تغییر در نوع رژيم غذايي آنهاست!
اين گفته رئیس ستاد محیطزیست شهرداری تهران است كه ميگويد: تا وقتی زباله در شهر تولید میشود موشها نیز به زاد و ولد خود ادامه میدهند.
محمدهادي حيدرزاده در گفتوگو با مهر به مشكل جديد موشهاي تهراني هم اشاره ميكند اينكه در اين سالها آنقدر به موشهاي پايتختنشين خوش گذشته كه اكثر آنها اضافه وزن پيدا كردهاند.
وي توضيح ميدهد: تغییر تغذیه موشها سبب تغییر بیولوژیك و رفتار موشها شده است. پیش از این موشهای تهرانی پنیر و گردو میخوردند، ولی حالاهات داگ و ضایعات همبرگر میخورند كه این موضوع سبب اضافه وزن و تغییر رفتاری آنها شده است.
شكست شهرداري مقابل موشها
مبارزه فرسايشي شهرداري تهران با حيوانات موذي پايتخت همچنان ادامه دارد بدون اين كه نتيجه قابل قبولي از آن به دست آمده باشد.
در اين سالها شهرداري براي خلاصي از شر موشها به روشهاي مختلفي متوسل شده است از تلهگذاري گرفته تا ريختن سموم شيميايي با پيچيدهترين فرمولاسيونها درون جويهاي آب يا داخل كلوني موشهاي شهر، اما در نهايت ناباوري مسوولان شهرداري باز هم اين موشها بودند كه پيروزمندانه از ميدان اين مبارزه بيرون آمدهاند.
نكته: فعال بودن كانونهاي توليد موش، نامساعد بودن شبكه فاضلاب و مقاوم شدن موشها به سمومی که برای معدوم کردن آنها استفاده میشود از جمله مشکلاتی است كه مسوولان شهري در توجيه دليل افزايش موشهاي شهرمان به آن استناد ميكنند
مرتضي طلايي از اعضاي شوراي شهر تهران از شيوهاي كه سالهاست شهرداريها براي مبارزه با موشها به آن متوسل شدهاند انتقاد ميكند و ميگويد: هم اكنون چند سال است شهرداري عمليات سمريزي در جويهاي آب را براي مقابله با موشها انجام ميدهد، اما متاسفانه جويهاي شهر تهران باز هم محل زندگي موشهاي عظيمالجثهاي است كه ناقل بيماريهاي خطرناك هستند.
اين طور كه پيداست موشهاي شهرمان حسابي چشم اعضاي شوراي شهر را هم ترساندهاند به طوري كه آنها معتقدند ريختن سم هم به تنهايي راهكار اساسي و زيربنايي محسوب نميشود، چراكه حتي اگر اسيد هم به موشها بدهيم بدون ترديد پس از مدتي نسبت به آن هم واكسينه ميشوند!
كمتر از يك ماه پيش هم در حاشيه يكي از جلسات شوراي شهر تهران بحث داغي درباره موشها به راه افتاده بود به طوري كه دبير كميته سلامت شوراي اسلامي شهر تهران گفته بود كه خودش هنگام بازديد از يكي از ميادين ميوه و ترهبار شهرداري و در غرفه خشكبار با چشم موشهايي به اندازه گربه ديده كه لابهلاي آجيلها جولان ميدادهاند و به همين دليل از وضعيت بهداشت نامناسب ميادين ميوه و ترهبار انتقاد كرده بود.
جایزه براي دستگيري موشها
نگاهي به اخبار بيانگر اين واقعيت است كه اين فقط موشهاي تهراني نيستند كه شهروندان و مسوولان پايتختنشين را عاصي كردهاند، چراكه معضل جمعيت رو به ازدياد موشها در ساير شهرها نيز كم و بيش وجود دارد و همين مشكل موجب شده كه هر از گاهي مسوولان شهري در اين شهرها براي ريشهكني موشها پيشنهادات جالبي ارائه دهند كه البته كمتر اجرايي شده است.
نمونه اين طرحها پيشنهادي بود كه فروردين سال گذشته اعضاي شوراي شهر بوشهر براي ريشهكني موشهاي شهرشان مطرح كردند.
اعضاي شورای شهر بوشهر تصمیم گرفته بودند برای گرفتن هر موش در این شهر 1500 تومان به مردم جایزه داده شود. آنها فكر ميكردند این طرح بدون شك از سوی معتادان كه به پول نیاز دارند حمایت خواهد شد!
بر اين اساس قرار بود شهروندان بعد از گرفتن موشها آنها را تحویل شهرداری بدهند و شهرداری هم طی قرارداد با یك شركت خصوصی آنها را از بین ببرد.
البته طرح ابتكاري شوراي شهر بوشهر به دليل اعتراض انجمن حمايت از حيوانات هيچگاه اجرايي نشد و سرانجام هم قرار شد مسوولان شهري بوشهر قيد چنين طرحهايي را زده و با همان روشهاي هميشگي به جنگ موشهاي شهرشان بروند و در نتيجه هنوز هم شهروندان و مسوولان شهري بوشهر با معضل جولان موشهاي كوچك و بزرگ در شهرشان دست به گريبانند.
شبكه معيوب فاضلاب شهري
فعال بودن كانونهاي توليد موش و نامساعد بودن شبكه فاضلاب از جمله نقاط ضعفي است كه مسوولان شهري در توجيه دليل افزايش موشهاي شهرمان به آن استناد ميكنند. رئيس ستاد محيطزيست شهرداري تهران در اين زمينه توضيح ميدهد: متاسفانه در تهران شبكه فاضلاب نداریم و ضایعات و زباله وارد انهار میشوند، از سوي ديگر انهار ما نیز متاسفانه سر پوشیده نیستند و به همین دلیل بسیاری از شهروندان زبالههای خود را درون آن میریزند بخصوص مراكز توزیع غذا كه این نوع رفتارها سبب شده كانونهای بسیار خوب و گستردهای در سطح شهر برای رشد و تغذیه موش به وجود بیاید.
حيدرزاده با اشاره به این كه میانگین استفاده از سم برای مبارزه با موش در مناطق از 40 كیلوگرم به 15 كیلوگرم كاهش پیدا كرده است، ميگويد تلاش شده سمهایی كه برای مقابله با موش استفاده میشود بیشترین سازگاری را با محیطزیست داشته باشند.
هرچند اين مقام مسوول در شهرداري تهران تاكيد ميكند كه براي معدوم كردن موشهاي پايتخت از سمومي كه بيشترين سازگاري را با محيطزيست دارند استفاده ميشود، اما جمعيت رو به رشد موشهاي شهرمان نشان ميدهد اين سموم بيشتر از اينكه با محيطزيست سازگاري داشته باشند با فيزيولوژي موشها سازگاري دارند كه كمترين تاثير را هم روي آنها ندارند.
و اما شهروندان
صرف نظر از اينكه طرحها و روشهايي كه شهرداري براي مبارزه با موشهاي شهر در اين سالها به كار گرفته تا چه اندازه موثر بوده است، اما نكته مهمي كه در اين ميان نبايد از آن غافل شد سهمي است كه هريك از شهروندان در اين مبارزه بر عهده دارند.
هنوز هم هستند شهرونداني كه با سهلانگاري در رعايت بهداشت معابر، رها كردن زبالهها در جويهاي آب و... ناخودآگاه شرايط مساعد براي زندگي و زاد و ولد موشها در شهرمان را فراهم ميكنند.
اين يك واقعيت است كه شايد نتوان معضل حضور موشها در زندگي شهرنشيني را براي هميشه ريشهكن كرد، اما با رعايت همين نكات به ظاهر كماهميت از سوي شهروندان شايد بتوان حداقل به كنترل روند افزايشي جمعيت موشهاي شهرمان اميدوار بود.
پوران محمدي / گروه جامعه