جايگاه اعتماد بهنفس كجاست؟
جام جم آنلاين: اعتماد بهنفس در حقيقت نوع تفكر ما درباره خودمان است، اينكه چگونه تواناييها و محدوديتهاي خود را ميبينيم، چطور با آن كنار ميآييم و براي بهبودش چه كارهايي ميكنيم؟ زماني كه ميزان اعتماد بهنفس در حد سالم و طبيعي باشد، فرد حس خوبي دارد و خود را مستحق احترام ميداند، اما برعكس، وقتي كه فرد اعتماد بهنفس پاييني دارد، ارزش كم و ناچيزي براي نظرات و عقايدش قائل ميشود.
چنين افرادي هميشه نگران هستند؛ نگران از اينكه به اندازه كافي در نگاه اطرافيان خوب و مورد قبول نباشند. البته اغلب اوقات درباره اعتماد بهنفس كودكان صحبت ميشود و توجه ما به آنها بيشتر از خودمان است.
با اين حال بايد بدانيم بزرگسالان نيز از بهبود و تقويت اعتماد بهنفسشان بهره خواهند برد. بنابراين همه ما بايد سعي كنيم ميزان اعتماد بهنفس خود را بشناسيم و با تقويت آن به سلامت روحي و جسمي خود كمك كنيم.
شكلگيري و تقويت اعتماد بهنفس
شكلگيري اين بخش از شخصيت انسان، از سنين كودكي و دوران خردسالي آغاز ميشود. افكار و برداشتهاي شخصي، برخورد و واكنش ديگران، تجربياتي كه در مدرسه، محل كار و جامعه به دست ميآيد همه و همه نقش مهمي در شكلگيري شخصيت ما دارند؛ همچنين بيماري، معلوليت يا آسيبهاي جسمي، فرهنگ افراد و جايگاه آنها در جامعه نيز در چگونگي شكلگيري اعتماد بهنفس مهم و قابل اعتنا هستند.
البته نبايد از نقش روابط بين افراد نيز غافل شد؛ نوع روابط با افرادي كه به شما نزديك هستند مانند پدر و مادر، خواهر و برادر، دوستان، معلمان و... در تقويت اعتماد بهنفستان بسيار مهم است. به همين دليل هم خيلي از متخصصان بر اين باورند آن طور كه شما امروز درباره خودتان فكر ميكنيد، بازتاب پيامهايي است كه در گذشته دريافت كردهايد. بر اساس اين عقيده اگر روابط شما با نزديكانتان قوي باشد و بازخوردي مثبت در روحيهتان ايجاد كند، شما خود را فردي ارزشمند ميبينيد و اعتماد بهنفس مناسبي خواهيد داشت. برعكس، اگر فرد، دائم مورد انتقاد و تمسخر قرار بگيرد اعتماد بهنفسش پايينتر از حد معمول خواهد بود.
با وجود ديدگاههاي مختلف، هنوز هم بيشتر محققان ميگويند: نوع تفكر فرد ـ كه البته دركنترل خود اوست ـ بيشترين تاثير را در شخصيتش دارد. به اين معني كه ميتوان به جاي تمركزكردن روي نقاط ضعف و معايب، افكار منفي را تغيير داد و به ويژگيهاي مثبت انديشيد.
ميزان طبيعي اعتماد بهنفس
ميزان اعتماد بهنفس افراد مختلف در طول زمان با توجه به شرايط زندگي تغيير ميكند و در نوسان است. با اين حال، اعتماد بهنفس در محدودهاي كه نشاندهنده نگرش شما درباره خودتان است، ثابت ميماند. بنابراين مهم است ميزان طبيعي و سلامت اعتماد بهنفس را بشناسيم و سعي كنيم آن را در حد طبيعي حفظ كنيم.
به عنوان مثال، اگر بيش از آنچه حقيقت دارد و ديگران در مورد شما تصور ميكنند، خود را فردي مهم و مثبت ميدانيد، دچار نوعي تفكر غيرواقعي هستيد؛ با اين حس، معمولا هميشه خود را بهتر و برتر از اطرافيان ميدانيد و انتظار امتيازات ويژهاي داريد. در مقابل اگر هميشه نظرات خود را بياهميت بدانيد و روي نقاط ضعف خود تمركز كنيد، اعتماد بهنفس پاييني داريد؛ اين نوع تفكر، قدرت حركت و پيشرفت را از شما ميگيرد. با اين شيوه هميشه ديگران را مهمتر و تواناتر از خود ميدانيد و با ترس از شكست، موفقيت را از خود دور ميكنيد.
اما ميان اين دو حس، ميتوان اعتماد بهنفس طبيعي و سلامت را پيدا كرد؛ به اين معني كه نگرشي دقيق، متعادل و واقعبينانه در خود ايجاد كنيد؛ به عنوان مثال، با آگاهي از نقاط ضعف، نظري مثبت درباره تواناييهايتان داشته باشيد.
مزاياي اعتماد بهنفس
وقتي به خودتان احترام بگذاريد و اعتماد بهنفس خوبي داشته باشيد، احساس امنيت و ارزش ميكنيد. در نتيجه روابطي مثبت و محكم نيز با ديگران برقرار خواهيد كرد. علاوه بر اين، افرادي كه اعتماد بهنفس خوبي دارند بهتر از ديگران ميتوانند با استرسها و مشكلات زندگي مبارزه كرده يا كنار بيايند. اين گروه كمتر احساس نااميدي، غم، بيارزش بودن و شرمندگي ميكنند و به همين دليل از نظر روحي در شرايط بهتري به سر ميبرند. اختلالات خواب، افسردگي و اضطراب نيز در اين افراد كمتر ديده ميشود.
اعتماد بهنفس تقريبا بر تمام جنبههاي زندگي فرد تاثير ميگذارد، به همين دليل است كه روانشناسان به ما ميگويند به جاي تمركز بر معايب و نقاط ضعف، خودتان را دوست داشته باشيد و به خود احترام بگذاريد.
نيلوفر اسعدي بيگي
جام جم