جام جم آنلاين: در حاليكه سياستهاي آنكارا در قبال رژيم اسرائيل با موافقان بسياري در جهان اسلام و دنياي عرب همراه شده است، سياستمداران غربي در حمايت آشكار از اين رژيم به انتقاد از تركيه پرداخته و به سياست رجب طيب اردوغان حملهور شدهاند.
به گزارش ايسنا، نخست وزير تركيه اين روزها تلاش بسياري دارد تا در دنياي عرب از خود چهرهاي "سازنده" و "پشتيبان" ارائه دهد. حمله آشكار به مواضع و سياستهاي رژيم اسرائيل از جايگاهي ويژه در سياستهاي وي و دولتش برخوردار است؛ سياستهايي كه هواداراني پرشمار در دنياي اسلام يافته و همزمان انتقاد سياستمداران اتحاديه اروپا را هم در پي داشته است. آنها از اردوغان "ميانهروي" را طلب ميكنند.
نخستوزير اسلامگراي تركيه از حزب "عدالت و توسعه" با سفر به كشورهاي عربي تنها تلاش ندارد تا براي سياستهاي منطقهاي و جهاني خود تبليغ كند. او همزمان ميكوشد تا با اين كار تهديدهايي تازه را برابر رژيم اسرائيل فراهم آورد. اردوغان سهشنبه در ديدارش از قاهره عنوان كرد: «هيچكس نميتواند تركيه و اعتبارش را به بازي بگيرد.» به گفته او اسرائيل با يورش به ناوگان آزادي غزه در ماه مه 2010 تركيه را به عنوان "شريكي استراتژيك" از دست داد.
به نوشته سايت هفته نامه آلماني "اشپيگل"، اردوغان در بهار عربي خود را در قالب قدرتي تازه ميشناساند؛ به عنوان يك رييس دولت الگو يا آنگونه كه "نيويورك تايمز"، روزنامه آمريكايي وي را معرفي ميكند، "ستاره منطقه". سفر چند روزه به مصر، تونس و ليبي هم قرار است جايگاه وي را در منطقه تقويت كند.
اردوغان البته با در پيشگرفتن منشي به شدت ضداسرائيلي در نظر دارد با دنياي عرب سياست خارجي يكساني داشته باشد و خود را با آنها پيوند دهد. اكنون مرزبندي ميان آنكارا و تلآويو بيش از پيش آشكار شده است.
اردوغان در شروع ماه سپتامبر جاري ديپلماتهاي بلندپايه اسرائيلي را از خاك تركيه بيرون كرد و با اين گام تنش ميان دو طرف بالا گرفت. آنكارا همچنين همكاريهاي نظامياش را با تلآويو متوقف و همزمان اعلام كرد، حضور نظامياش را در شرق درياي مديترانه بيشتر و پر رنگتر ميكند. در حال حاضر تمام دادوستدهاي بازرگاني با اسرائيليها به حال ركود درآمده است. اردوغان همچنين تهديد كرده است دست به اقدامهايي تندتر خواهد زد. وي در عين حال تلاش زيادي دارد تا خود و دولتش را همراه و دوست فلسطيني ها نشان دهد؛ تا جايي كه بارها از انديشه سفر به نوار غزه سخن گفته است كه اسرائيليها اين سفر را "توهين به خود" مي دانند. وي هيچ ترسي از حمله لفظي به طرف مقابل ندارد: «اسرائيل همانند كودكي لوس رفتار كرده و دست به "ترور دولتي" ميزند.» اين حرفهاي نخست وزير تركيه در دوشنبه گذشته بود. وي يورش نظامي به ناوگان آزادي غزه را "عامل جنگافروزي" برشمرد.
تنش اخير شايد رابطه تركيه و اتحاديه اروپا را هم از نو به آزمون بگذارد. دخالت مرگبار نظامي در ماجراي ناوگان آزادي غزه كه به كشته شدن 9 فعال ترك انجاميد، بحران ديپلماتيك ميان دو دولت را افزايش داد. با اين حال سياستمداران اروپايي به اردوغان حمله ور شده و از وي به شدت انتقاد دارند.
ضربهاي غربستيزانه
"المار بروك"، كارشناس سياست خارجي در پارلمان اروپا با بدبيني تمام، حمله تركيه را گامي بر سر تثبيت جايگاهش به عنوان قدرتي منطقهاي در دنياي عرب ميخواند. وي در اين باره به اشپيگل آنلاين گفت: «اردوغان ميخواهد كشورش را همانند امپراتوري عثماني در گذشته به قدرتي منطقهاي تبديل كند. آنكارا هدف راهيابي به اتحاديه اروپا را پيگيري نكرده و از تنش با اسرائيل بهره ميگيرد تا به اعتبار در منطقه دست يابد.»
"آلكساندر گراف لامبسدورف"، رهبر ليبرالها در پارلمان اروپا هم دگرگوني مشي سياسي تركيه را نشانه از ميان رفتن انگيزههاي اين كشور براي پيوستن به اتحاديه اروپا دانست و گفت: «اگر چه تركيه به عنوان كشوري دموكراتيك و سكولار الگويي براي كشورهاي در حال تغيير شمرده ميشود، با اين حال آنكارا نبايد طرحريزيهاي تازه سياست خارجياش را با تصميمهاي غربستيزانه پيوند دهد.» وي همچنين عنوان كرد، تركيه آشكارا ديگر علاقهاي براي پيشبرد گفتوگوها بر سر پذيرش در اتحاديه اروپا ندارد.
لامبسدورف در سخناني دوستي با اسراييل را پيششرطي براي دوستي با كشورهاي اروپايي عنوان كرد: «با خط مشي به شدت ضد اسرائيلي نميتوان به دوستي با اروپا دست يافت.»
دانيل كوهن - بنديت رهبر فراكسيون سبزها در پارلمان اروپا هم در سخناني هشدارآميز تركيه را در تنش كنوني با اسرائيل مقصر ندانست. وي كه از دير باز از موافقان سرسخت عضويت تركيه در اتحاديه اروپا شمرده ميشود، گفت: «نبايد آنكارا را مقصر نهايي تنش تركيه - اسرائيل دانست و تمام گناه را به گردن آنكارا انداخت. اين تنها بخشي از حقيقت است. اگر چه قدرت طلبي نخست وزير تركيه غيرقابل تحمل و از نظر سياسي خطرناك است ولي با توجه به روش انعطاف ناپذير اسرائيل قابل درك به نظر ميرسد. اردوغان به شدت زخم خورده است.»
وي افزود: «براي تركيه عضويت در اتحاديه اروپا ديگر وجههاي ندارد. مركل و ساركوزي همه كار كردهاند تا تركيه ديگر به زودي نتواند وارد اتحاديه اروپا شود. اروپا تركيه را براي مدتي بيش از اندازه طولاني نپذيرفت و اردوغان هم گزينهاي جز بازي با كارت "قدرت منطقهاي" در ميان اعراب را در پيش رو ندارد.»
اردوغان از تصميم دولت فلسطين براي طرح پيشنهاد به رسميت شناخته شدن اين كشور در مجمع عمومي سازمان ملل متحد پشتيباني كرده است؛ تصميمي كه با مخالفت آمريكا و آلمان روبه رو شده است. باراك اوباما، رييس جمهور آمريكا روز سه شنبه خبر داد در شوراي امنيت پيشنهاد محمود عباس و ديگر همكارانش در دولت را در صورت طرح وتو خواهد كرد. در مقابل اردوغان يك روز بعد در قاهره اعلام كرد: «برپايي كشور مستقل فلسطيني يک گزينه نه، که يک وظيفه است.»
اتحاديه اروپا نيز هنوز به موضعي مشترك در برابر تصميم فلسطيني ها دست نيافته است.