جام جم آنلاين: اين روزها در بسياري از فروشگاه‌ها، مغازه‌ها يا در دست اكثر دستفروشان مترو لواشك‌هايي مي‌بينيم كه در بسته‌بندي‌هاي متنوع با طعم‌هاي مختلف عرضه مي‌شوند. در ميان انواع اين محصولات، لواشك‌هاي بي‌نام و نشاني هم هستند كه تنها به صِرف تعريف و تبليغ فروشنده از طعم ترش، مزه به ياد ماندني يا محصول فلان شهر بودن به فروش مي‌رسند.
اما سوال اينجاست لواشك‌هاي صنعتي از چه موادي تشكيل مي‌شوند؟ آيا اين محصولات خاصيتي هم دارند؟ چه فرقي ميان لواشك‌هاي خانگي و صنعتي وجود دارد؟ آيا لواشك‌هاي بي‌نام و نشان بيماري‌زا هستند؟
لواشك از چه موادي تشكيل شده؟
لواشك در واقع نوعي عصاره تغليظ و خشك‌شده ميوه‌جات است كه اغلب از انواع ميوه‌هاي درجه 2 كه بازار پسندي كمتري دارند يا ميوه‌هاي مازاد بر مصرف بازار تهيه مي‌شود. معمولا براي تهيه لواشك از يك، دو يا چند نوع ميوه با درجه رسيدگي نسبي كه عطر، طعم، رنگ و خواص تغذيه‌اي و درماني آنها ظاهر شده ولي كمي ترش‌مزه باشند، استفاده مي‌شود. انواع آلوها، سيب، گلابي، زرشك، ليمو، زغال‌اخته و انار از جمله اين ميوه‌ها هستند كه بر اثر تركيب آنها با هم رنگ و طعم لواشك ايجاد مي‌شود. معمولا در لواشك‌هاي صنعتي علاوه بر ميوه از پكتين (ژلاتين گياهي) براي ايجاد قوام، از اسيدهاي آلي و نمك براي ايجاد طعم ترش و شور آن و افزايش ماندگاري و از شكر (گلوكزو ساكاروز) براي تعديل طعم ترش و شيرين شدن و در برخي لواشك‌هايي كه از ميوه‌هاي خشك تهيه مي‌شوند، از آب و دي‌اكسيدگوگرد استفاده مي‌شود.
لواشك خاصيت دارد؟
اگرپايه لواشك‌ها ميوه باشد، خواص تغذيه‌اي و درماني آنها را بايد با توجه به نوع ميوه آنها شناخت. به طورمعمول همه لواشك‌ها حاوي فيبر و ملين و مسهل بوده و محرك حركات روده‌اند. رنگدانه‌هاي آنتي‌اكسيداني آنها تا حدودي به دفع راديكال‌هاي مضر و سمي بدن كمك مي‌كند و حاوي درصد اندكي ازريزمغذي‌هاست. معمولا جوشاندن، تغليظ و خشك كردن مقدار زيادي از ريز مغذي‌ها بويژه ويتامين C لواشك را كاهش مي دهد.
فرق ميان لواشك خانگي با صنعتي چيست؟
لواشك‌ها اگر به صورت بهداشتي و خانگي تهيه شوند، به دليل آن كه نسبت به لواشك‌هاي صنعتي از نمك، شكر، اسيد و مواد نگهدارنده تهيه نمي‌شوند، خواص تغذيه‌اي و درماني موثرتري داشته و مصرف مرتب آنها مي‌تواند تا حدود زيادي براي سلامت مفيد باشند. ولي عاملي كه موجب شده تا كمتر به فوايد لواشك‌هاي خانگي پرداخته شود، آن است كه براي خشك كردن اين نوع لواشك‌ها از فضاي آزاد استفاده مي‌شود. وجود حشرات موذي آلوده، گردو غبار خاك، ميكروب‌هاي هوازي، ذرات سرب معلق درهواي شهري و فضولات پرندگان و چارپايان درمناطق روستايي همگي از جمله عواملي هستند كه توجه ما را به مصرف لواشك‌هاي صنعتي معطوف مي‌كند. مهم‌ترين ويژگي لواشك‌هاي صنعتي معتبر آن است كه به وسيله دستگاه‌هاي مجهز و بر اساس قوانين بهداشتي زير نظر متخصصان اين امردر مدت زمان مشخصي تهيه و خشك مي‌شوند.
لواشك بي‌نام و نشان بيماري‌زاست ؟
لواشك‌هاي فله‌اي و بي‌نام ونشان يا نامعتبري كه طعم‌هاي غيرواقعي و رنگ‌هاي جذاب دارند، به دليل آن كه پايه اصلي آنها ميوه نيست، طعم و رنگ طبيعي ندارند و حاوي طعم‌دهنده‌ها و رنگ‌هاي شيميايي غيرمجاز با دوز مصرف بالا هستند. اكثر حجم اين محصولات را آرد، نشاسته، اسيد، مواد رنگي يا در صورت استفاده، ميوه‌هاي له شده و كپك زده تشكيل مي‌دهد. اين محصولات اكثرا ظاهرسالم و خوش آب و رنگي دارند و اغلب مصرف‌كنندگان آن، دانش‌آموزان هستند كه در راه مدرسه، آنها را خريداري و مصرف مي‌كنند. متاسفانه افزودني‌هاي غيرمجاز اين نوع محصولات، شيميايي و سمي است و مقدار اندكي از آن مي‌تواند به بروز مسموميت‌ها و حساسيت‌هاي شديد بخصوص در كودكان در حال رشد منجر شود.
توصيه‌ها
1 ـ لواشك‌هاي صنعتي حاوي اسيديته بالايي هستند. مكيدن آنها به مدت طولاني باعث فرسايش سطح ميناي دندان و پوسيدگي زود هنگام مي‌شود. از طرفي، مصرف مكرر اين خوراكي مي‌تواند باعث افزايش ترشح اسيد معده و سوزش معده شود.
2ـ لواشك‌هاي صنعتي كالري زيادي دارند. در تهيه اين محصولات از شكر يا خرماي تغليظ شده به مقدار زياد استفاده مي‌شود. مصرف اين محصول براي مبتلايان به ديابت و اضافه وزن توصيه نمي‌شود.
3 ـ بر خلاف تصور عامه، لواشك كسي را لاغر نمي‌كند بلكه لواشك‌ها با افزايش ترشح بزاق و اسيد معده، غذا و چربي موجود درآن را زودتر هضم مي‌كند و به گرسنگي زود هنگام و افزايش اشتها و چاقي منجر مي‌شود.
4 ـ لواشك‌هاي صنعتي به دليل نمك زياد براي مبتلايان به فشار خون بالا، بيماران كليوي و قلبي ـ عروقي محدوديت مصرف دارد و اصلا توصيه نمي‌شود.
توجه
هنگام خريد اين فرآورده به تاريخ مصرف، شماره پروانه بهداشت، نام ونشان سازنده و مواد به كار رفته در آن توجه كنيد. لواشك‌هايي كه از لفاف نايلوني خود جدا نمي‌شوند و طعم و مزه تركيبات موجود در نايلون را به خود گرفته‌اند، سالم و بهداشتي نيستند. لواشك بايد به رنگ طبيعي ميوه به كار رود يا كمي تيره‌تر از آن باشد و بو و مزه طبيعي ميوه را بدهد. برخي لواشك‌ها در بازار تحت عناوين مختلف با پروانه بهداشت و تاريخ مصرف تقلبي عرضه مي‌شوند. براين اساس، ازخريد لواشك‌هاي نامعتبر خودداري و اين محصول را در خانه تهيه كنيد. يكي از راه‌هاي شناخت لواشك‌هاي تقلبي عطر و طعم قوي و رنگ غير طبيعي آنهاست.
فاخره بهبهاني
جام‌جم