علتهاي بيماري آلزايمر هنوز كاملا معلوم نيست. ظاهراَ پلاكهاي زيانآور آلزايمر در بروز اين بيماري نقش كليدي ايفا ميكنند. تا به حال براي مقابله با اين بيماري كه به زوال عقل منجر ميشود راهحل بسزائي كشف نشده است.
ده سال از نخستين باري كه بررسي در زمينه كشف واكسني مؤثر براي مقابله با بيماري آلزايمر با شكست مواجه شد ميگذرد. شركتكنندگان در اين پژوهش به دليل دريافت اين واكسن به عفونت پرده مننژ دچار شدند. به اين ترتيب اين پژوهش بلافاصله متوقف شد.
در بيماران مبتلا به آلزايمر، ملكولي به نام بتا-آميلوئيد در غلظت بالا در مغز تجمع ميكند و سلولهاي عصبي را مورد حمله قرار ميدهد و نهايتا منجر به فراموشي در بيمار ميشود. محققان اميدوارند كه به كمك واكسن بتوانند تجمع آميلوئيد را از بين ببرند. اما پژوهشي كه ده سال پيش انجام گرفت، براي بيماران عوارض جانبي سنگيني را به همراه داشت.
نشانههاي بهبود
نيچ متخصص مغز واعصاب از دانشگاه زوريخ است كه با وجود توقف اين پژوهش به معاينه بيماراني كه در اين پژوهش شركت داشتند ادامه داد. در مورد بسياري از آنها واكسن تزريق شده هيچ تأثيري به جا نگذاشته است، زيرا دستگاه ايمني بدن آنها براي نشان دادن واكنش بيش از حد پير بوده است.
به همين دليل نيچ تنها روي بيماراني تمركز كرده است كه دستگاه ايمني بدن آنها به واكسن واكنش نشان داده است. او ميگويد: «ما مشاهده كردهايم كه در بدن بيماراني كه به دليل تأثير واكسن پادتن بوجود آمده است، وضعيت باليني آنها به ثبات رسيده است، يعني پيشرفت بيماري تقريبا متوقف شده است.»
همينطور پرستاراني كه مسئول مراقبت از اين بيماران بودهاند از بروز نشانههاي پيشرفت خبر دادهاند. در عين حال راجر نيچ مغز بيماراني كه درگذشتهاند را تشريح كرده و توانسته توضيحي براي توقف روند بيماري پيدا كند. او در جريان بررسيهاي خود مشاهده كرده كه رسوبهاي پروتئيني كه علت اصلي اين بيماري هستند به طور واضح كاهش پيدا كرده و سلولهاي عصبي تا حدودي بهبود يافتهاند. نيچ اعتقاد دارد كه مكانيسمهاي بيولوژيكي اين درمان روي سلولهاي عصبي مغز تأثير مثبت گذاشتهاند.
روش غيرمستقيم براي درمان آلزايمر
به اين ترتيب درمان دستگاه ايمني بدن در مقابل آلزايمر دوباره رايج شده است، اما اينبار با روشي متفاوت. بيشتر محققان براي تحريك دستگاه ايمني به ترشح پادتن به جاي تزريق مستقيم واكسن به بدن، گزينهاي مطمئنتر را انتخاب ميكنند. آنها خود در آزمايشگاه پادتن مورد نياز براي مقابله با آلزايمر را توليد ميكنند و سپس آن را به بدن بيماران تزريق ميكنند. در حال حاضر بيش از ۴۰ پژوهش با ده نوع پادتن مختلف بر روي ده هزار بيمار مبتلا به آلزايمر در جريان است. نتيجهي اين روش قرار است تا پايان سال ديگر معلوم شود.