جام جم آنلاين: بيماران كليوي از آسيبپذيرترين افراد در مقابل كاهش مصرف آب و مايعات هستند. به علاوه اين گروه از افراد بايد داروهايشان را در فواصل منظم مصرف كنند. در چنين شرايطي آيا اين بيماران بايد از روزهداري، بخصوص در روزهاي گرم و طولاني به كلي منع شوند؟
دسته ديگري از بيماران كه تعدادشان هم زياد است، مبتلا به ميگرن يا ديگر بيماريهاي اعصاب و روان چون صرع و اماس هستند.اين دسته افراد چگونه و در چه شرايطي از لذت روزهداري ميتوانند بهره ببرند؟... اين گزارش پاسخگوي بسياري از سوالات اين دسته از بيماران خواهد بود.
نارساييهاي كليوي پر خطر
كليه عضو حساسي است كه وظيفه حفظ تعادل نمك، اسيد و باز و حفظ تعادل آب بدن را به عهده دارد. پس هرگونه تغييري كه روي متابوليسم آب بدن ايجاد شود در صورت كنترل نشدن ميتواند منجر به مرگ بيمار نيز بشود. به بيان ديگر سيستم خوني، استخواني و متابوليسم بدن به عملكرد درست و منظم كليهها بستگي دارد.
در مورد بيماريهاي مزمن و شديد كليوي، روزهداري در چند زمينه ميتواند براي بيمار بسيار پر خطر باشد. يكي زماني كه كليه از كار افتاده و بيمار بايد تحت درمان با دياليز قرار گيرد، ديگردر بيماراني كه به دلايل مادرزادي، دفع شديد پروتئين از ادرار دارند و امكان لخته شدن خون در آنها بسيار شديد است. همچنين در افرادي كه دفع مكرر سنگهاي كليوي دارند و دسته چهارم هم در بيماراني كه عفونت فعال كليه با مثانه مواجهند، روزه گرفتن ميتواند خطرناك باشد.
بايدها و نبايدهاي بيماران كليوي
دكتر امير ايجادي، فوقتخصص جراحي كليه با تاكيد بر اينكه شايعترين علل نارسايي كليه، ديابت، فشار خون، عفونتها، بيماريهاي مادرزادي و سنگ كليه است، ميگويد: اگر نارسايي كليه فرد ناشي از افزايش قند (ديابت نوع 2) و فشار خون باشد، گرفتن روزه براي فرد جنبه درماني خواهد داشت. البته روزهداري بايد صحيح و تحت نظر پزشك باشد، اما در مورد بيماراني كه انسولين ميگيرند، گرفتن روزه با بر هم زدن تعادل مايعات و الكتروليتها ميتواند براي بيمار بسيار خطرناك باشد.
دكتر ايجادي تاكيد ميكند: بيماراني كه عفونت فعال كليه و مثانه دارند نبايد از خاطر ببرند، كه هرچه قدر مايعات بيشتر مصرف كنند، حجم ادرارشان بيشتر شده و تودههاي ميكروب دفع ميشوند. كساني هم كه سنگ كليه دارند بهتر است روزه نگيرند، مگر با بررسيهاي دقيق پزشك و در صورتي كه بتوانند در فاصله افطار تا سحر حدود 3 ليتر مايع دريافت كنند. بيماران تك كليهاي نيز بسته به اينكه علت از دست دادن كليهشان چيست، مجوز روزهداري برايشان صادر ميشود. كساني كه پيوند كليه شدهاند در سال اول پس از پيوند نبايد روزه بگيرند ولي در سالهاي بعدي اگر شرايطشان عادي باشد ميتوانند روزه بگيرند.
نشانههاي كليه بيمار
دكتر ايجادي با تاكيد بر اينكه كليه عضو بسيار نجيبي است و ممكن است حتي تا زمان از بين رفتن فعاليت كليه، شخص متوجه بروز مشكل در اين عضو نشود، ميگويد: بروز هرنوع خستگي مضاعف و غيرعادي، اسهال خوني، خون دماغ شدن و طولاني شدن دوره پريود در زنان بايد مورد بررسي قرار بگيرد. بعلاوه شخصي كه سابقه نارسايي كليه دارد، بايد سوزش ادرار، تغيير رنگ ادرار، اختلال در وضع ادرار كردن و احساس درد در ناحيه پهلوها را جدي بگيرد.فراموش نكنيد كه اگر علي رغم نارسايي كليوي ميخواهيد تحت نظر پزشكتان روزه بگيريد، از مصرف مايعات زياد، سبزيجات و ميوهجات در فاصله افطار تا سحر غافل نشويد. بعلاوه از قرار گرفتن در محيطهاي گرم و زير آفتاب به شدت اجتناب كنيد.
تاثير مثبت روزهداري بر بيماريهاي اعصاب و روان
از سوي ديگر، بسياري از متخصصان اعصاب و روان معتقدند كه روزهداري در بيماران مبتلا به اختلالات رواني خفيف با افزايش ميزان رضايتمندي و اعتماد به نفس و كاهش اضطراب، سلامت رواني آنها را تقويت ميكند.دكترسيد هادي معتمدي روانپزشك ميگويد: بيماراني كه لزوما بايد داروهايشان را به طور منظم مصرف كنند، يعني مبتلايان به ميگرن، اماس يا صرع بايد بدانند كه عدممصرف داروها در فاصله زماني مشخص ميتواند منجر به بروز اختلالات خلقي و عصبي شديد در آنها شود و در روند درمانشان مشكل به وجود آورد، ولي آن دسته از بيماراني كه بنابر توصيه پزشكشان نياز به مصرف زياد مايعات در روز ندارند و ميتوانند داروهايشان را در دو نوبت سحر و افطار مصرف كنند، روزه بگيرند.
دكتر معتمدي تاكيد ميكند: در انواع تشنجها و صرعها كه مصرف به موقع دارو بسيار مهم است و امكان استفاده از داروهاي طولاني اثر وجود ندارد، روزهداري به صلاح نيست.به بيان ديگر مهم آن است كه غلظت داروهاي دريافتي توسط بيمار در فاصله سحر تا افطار، به دليل عدم مصرف مايعات بيش از اندازه افزايش نيابد، به طور مثال بيماراني كه ليتيوم(نوعي نمك است) مصرف ميكنند، براي روزهداري مشكلي ندارند.
روزهداري همراه با ميگرن
ميگرن از زمره بيماريهايي است كه در اثر استرس تشديد ميشود.پس اگر فرد مبتلا به ميگرن با تاييد پزشكش روزه بگيرد، اما به خوردن سحري عادت نداشته باشد، با افت شديد قند خون مواجه شده و ميگرن به شدت عود خواهد كرد. پس خوردن سحري از الزامات روزهداري براي بيماران زير گروه اعصاب و روان است.
پونه شيرازي
گروه سلامت