گاه مي شود كه خود را 'جوان' مي پنداريم - حال هر سني كه داشته باشيم- و پر گلايه از هنجارها مي شويم و گاهي آنچنان از حوزه سنين جواني خود را فراتر مي بينيم كه تصور مي كنيم همه در ابتداي زندگي اند و بايد براي آنها خطوط زندگي را مشخص كرد.


كدام پندار درست است؟به نظر مي رسد اينكه در چه منظري از عمر نشسته باشيم، به تبع آن ديدگاه مان نيز در اين باره تغيير مي يابد. اما اين تمامي پاسخ نيست ، بلكه گذر تاريخ و زيستگاه ما در جغرافياي جهان نيز در منظر ديدگاني ذهن ما در اينكه جوانيم يا نه ، متفاوت است.
از اين زاويه دهنده ها به ذهنمان كه بگذريم، تفكر ما نسبت به خود نيز در اين ميانه موثر است. 'مثبت انديشي' ، 'شادي' ، 'اميد'، 'زدودن افسردگي' ، 'برنامه ريزي يا همان داشتن هدف و تكاپو براي رسيدن به آن ' همگي متغيرهايي براي آن است كه در ميانسالي هم ' جوان' باشيم.
جوان در لغت به معناي 'برنا، تازه، نو و چيزي است كه از عمر آن چندان نگذشته باشد.
جوان،كانون شور و هيجان، مركز نشاط و سلامت، قلب تپنده و سرمايه آينده يك ملت است؛ از اين رو در برنامه ريزيها و سياستهاي فرهنگي و اجتماعي توجه ويژه اي به اين نسل مي شود و دولتها براي بهره برداري صحيح و استفاده مطلوب از نيروها و استعدادهاي جوانان در امور مختلف سازندگي و اداره كشور،‌ تمام تلاش خود را به كار مي گيرند كه شور و نشاط و تواناييهاي جوانان را، سالم و سازنده براي رفع نيازها و رفاه و آسايش حال و آينده جامعه هدايت كنند.
در مطالعه‌اي كه سازمان ملل متحد تحت عنوان 'وضعيت جهاني جوانان در دهه‌ي 1990' انجام داده است اين تعريف از جوانان را ارائه داده است:'جواني مرحله‌اي انتقالي از علايق و آسيب پذيري‌هاي كودكي به حقوق و وظايف بزرگسالي است.'
شايد در تكميل اين تعريف است كه بخش اطلاعات ملل متحد و ديگر برنامه‌ها و ارگان‌هاي اين سازمان گروه سني 15 تا 24 سال را به عنوان رده سني جوان پذيرفتند.
بر اساس تعاليم و مقررات شرعي در فقه اسلامي نيز هنگامي كه فرد به سن بلوغ مي رسد و دوران كودكي را پشت سر مي گذارد از يك سري حقوق و تكاليف برخوردار خواهد شد اين حقوق در خصوص فقهي و ديني تصريح شده است. بنا بر اين، بر اساس رويكرد مذهبي جوان به كسي گفته مي شود كه دوران خردسالي را پشت سر گذاشته و با بلوغ جسماني از يك سري حقوق فطري و شرعي برخوردار شده و متقابلاً داراي يك سري از تكاليف شرعي در مقابل خود، جامعه، و خداوند مي شود اما در مورد اينكه مدت اين دوره چقدر است نيز قول واحدي وجود ندارد.
در تعريفي ديگر اگر جغرافياي زيستگاهي را در كنار ذهنيت جوامع در نظر بگيريم، مي توان دريافت كه تمامي ملتها جواني را مترادف قدرت جسماني شهامت و قدرت در نبرد و جوان را برتر از كودك ضعيف يا پير ناتوان مي دانند كه همه اينها در رويكرد زيست شناختي و فيزيولوژيك قابل تبيين است اين رويكرد يكي از شايعترين رويكردهاي موجود است كه گذشته از اعتبار در نزد متخصصان حوزه هاي زيست شناختي و فيزيولوژي در نزد عامه مردم نيز رواج دارد زيرا ويژگي هاي جسماني و ظواهر و نشانه هاي مربوط به بلوغ جسمي و جنسي افراد نسبت به ويژگيهاي رواني، اجتماعي و فكري آنها از نمود و وضوح بسيار بيشتري برخوردار است.
جوان اينها همه هست و اينها همه نيست.بياييد به ظرفيت هاي تعريف از جوان، منظر روانشناسي را بيافزاييم. اين ديدگاه به ويژگيها و مشخصه هاي رواني افراد نظر دارد و از همين رو 'جوان'ي دوره اي از زندگي محسوب مي شود و جوان شخصي است كه دوران كودكي را پشت سر گذاشته و با احساسات، عواطف، اميال، آرزوها، خواسته ها و نيازهاي روحي جديد و متفاوتي وارد اجتماع مي شود.
در روان شناسي بر اساس وضعيت جسمي، رواني و اجتماعي دوره هاي مختلف تحول از جمله دوره جواني تعيين مي گردد و معيارهايي نظير تشكيل ساختار هوشي و تكميل تحول هوش انتزاعي در ?? سالگي، ارتقا سطح مهارت هاي اجتماعي، شفاف تر شدن صفات شخصيتي، ادامه رشد ظرفيت هاي ذهني تا ?? سالگي و ... مبناي دوره جواني محسوب مي شود.
همه آنچه گفتيم در يك جمع بندي اوليه به اين مي رسد كه تعيين دامنه سني دقيق براي
'جوان' با توجه به شرايط فرهنگي، اجتماعي كشورها متغير است و هم چنين درباره اين دامنه، هم بين روان شناسان و هم در بين دستگاه هاي مسوول در كشورهاي مختلف،ديدگاه هاي متفاوتي وجود دارد.
به طور كل برخي از روان شناسان سن 18 تا 30 سالگي را سن جواني مي دانند، هر چند امروزه و در آخرين تعاريف كشورهاي مدرن ، 35 سالگي مرز جواني و ميانسالي شناخته مي شود.
در كشورهاي مختلف تعاريف متفاوتي از جوان و جواني در نزد برنامه‌ريزان امور جوانان وجود دارد به طوري كه جوانان را در گروه‌هاي سني تقريباً متفاوت قرار مي‌دهند. براي نمونه، جوانان در اتريش در گروه سني 15 تا 25 سال،در مالزي گروه سني زير 40 سال، و در تايلند گروه سني صفر تا 30 سال تعريف شده‌اند و در ايران، شوراي عالي جوانان سن 15 تا 29 سال را رسما به عنوان سن جواني تعيين كرده است.
با تمام اين تعاريف و جمع بندي ها ، هم چنان مي توان گفت، شرايط 'زيست' - 'تاريخي' ما و 'تصور خود از خود' در رده بندي جواني بسيار مهم است.