جام جم آنلاين: اگر بخواهيد از ميان فناوريهايي كه زندگي امروز ما انسانها را محاصره كردهاند يكي از آنها را به عنوان فناوري كه بيشترين تاثير را بر زندگي آينده انسانها خواهد داشت، انتخاب كنيد، بيشك با ترديدهاي بسياري مواجه خواهيد شد. چرا كه هر يك از اين فناوريها به نوبه خود امكاناتي را در اختيار ما قرار ميدهند كه شايد تصور اين كه روزي آنها را از دست بدهيم برايمان ناراحتكننده باشد.
با وجود اين اگر قرار باشد از ميان انبوهي از فناوريها كه ارمغاني از پيشرفتهاي به دست آمده توسط محققان است يكي را انتخاب كنيد تصور ميكنيد كداميك از آنها بيشترين تاثير را بر دهه آينده خواهد داشت؟ براي پاسخ به اين سوال تنها كافي است فكر كنيد كه پس از يك روز كاري خستهكننده سوار برخودروي شخصي خود كه تنها در مدت زمان چند ساعت ساخته شده است مقابل در خانه ويلاي جديدي كه به سفارش شما و در مدت زمان كمتر از 3 روز مراحل ساخت آن به پايان رسيده است، توقف ميكنيد. به مناسبت تولد فرزندتان از دوستان، آشنايان و اقوام دعوت كردهايد كه شام مهمان شما باشند. اگر قرار باشد ميزبان تعداد زيادي مهمان باشيد لازم است از چند روز قبل برنامهريزي كنيد تا پيش از رسيدن مهمانان همه چيز براي پذيرايي از آنها آماده باشد و اين در حالي است كه براي مهماني امشب هيچ كاري را از قبل برنامهريزي نكردهايد. حتما ميپرسيد چرا؟ چون قرار است همه كارها را به عهده فناوري جديدي موسوم به چاپگرهاي سهبعدي بسپاريد. چاپگرهاي سهبعدي ميتوانند هر آنچه را كه لازم داريد براي شما آماده كنند. بنابراين براي تهيه شام امشب ديگر مجبور نخواهيد بود ساعتهاي طولاني را در آشپزخانه به آماده كردن غذا اختصاص دهيد. كافي است مواد اوليه را به طور مستقيم داخل اين چاپگر قرار دهيد تا همه آنچه براي پذيرايي از مهمانان لازم داريد پيش از رسيدن مهمانانتان آماده باشد. حتي كادوي اختصاصي را كه براي فرزندتان در نظر گرفتهايد هم ميتوانيد به اين ماشين جادويي سفارش دهيد.
وقتي فناوري سهبعدي به دنياي چاپگرها قدم ميگذارد
اگرچه ممكن است تصور كنيد كه آنچه خوانديد تنها بخشي از يك داستان علمي ـ تخيلي باشد كه يك نويسنده خوشذوق آن را در ذهنش تجربه كرده است، اما به شما اين نويد را ميدهيم كه با استفاده از چاپگرهاي سهبعدي ساختن اجسام، تهيه غذاها و حتي احداث ساختمانها در آيندهاي نهچندان دور به كاري پيش پاافتاده بدل خواهد شد كه هر زماني كه مورد نظر شما باشد، مطابق سليقه و خواسته شما مهيا شده و در اختيارتان قرار خواهد گرفت. اين چاپگرها كه سهبعدي بودن، ويژگي منحصر به فرد آنها محسوب ميشود براي ساخت اجسام مختلف، لايههاي نازكي را به عنوان واحدهاي سازنده آن جسم روي هم قرار ميدهند تا جسم نهايي ساخته شود. فناوري چاپگرهاي سهبعدي چند سالي است كه قدم به دنياي زندگي ما انسانها گذاشته است، اما از آنجا كه در چاپگرهاي سهبعدي اوليه از موادي مانند گچ و رزين به عنوان مواد اوليه براي ساخت اجسام استفاده ميشد، در استفاده از اين چاپگرها براي ساخت اجسام محدوديتهايي وجود داشت. اما امروزه در نسل جديد چاپگرهاي سهبعدي از مواد پلاستيكي پيشرفته و پليمرهاي نوري جديد استفاده ميشود كه نهتنها از انعطافپذيري كافي برخوردارند، بلكه ميتوان آنها را در ساخت اجسام سخت هم مورد استفاده قرار داد و به اين ترتيب اين چاپگرهاي سهبعدي امكان ساخت طيف وسيعتري از اجسام را دارند. فناوري سهبعدي از جمله فناوريهاي پيشگام در عرصه فناوريهاي ديجيتال است كه در هر زمينهاي كه قدم گذاشته شگفتيهاي بسياري را به ارمغان آورده است. اين چاپگرها ميتوانند هر جسمي را از ماكت يك ساختمان جديدي كه قرار است بزودي احداث شود تا يك انبردست يا آچار را توليد كنند. محصول نهايي اين چاپگرها يك جسم سهبعدي است و بنابراين ديگر به صفحه يا كاغذ محدود نخواهد بود. اين چاپگرها در حال حاضر به بازار عرضه شده و در دسترس هستند. اما قيمت اين نوع دستگاههاي چاپ كه از قابليت چاپ سهبعدي برخوردارند بسيار بالاست و علاوه بر اين بايد قيمت مواد مصرفي يا به اصطلاح همان جوهر مصرفي در اين چاپگرها را هم به هزينه خريد آنها اضافه كنيم كه در اين صورت امكان استفاده از آن نهتنها براي افراد بلكه براي بسياري از كشورها نيز در حال حاضر وجود نداشته است. در حال حاضر در بسياري از كشورها از چاپگرهاي سهبعدي كوچك براي ساخت قطعات صنعتي يا ساخت جواهرات سفارشي استفاده ميشود. بررسيهاي انجام شده حاكي است كه استفاده از اين فناوري در مقياسهاي وسيعتر و گستردهتر در سطح دنيا روز به روز در حال افزايش است. استفاده از اين فناوري حتي مورد توجه محققان زيستشناسي نيز قرار گرفته است تا جايي كه محققان موسسه فناوري ماساچوست (M.I.T) را بر آن داشته است تا استفاده از اين فناوري براي ساخت اندامها و بافتهاي انساني را مورد مطالعه قرار داده و به موفقيتهاي چشمگيري در اين زمينه دست يابند. بهرغم اين كه ممكن است آنچه درباره قابليت چاپگرهاي سهبعدي گفته شد كمي دور از ذهن به نظر برسد، اما همه اينها بيانگر آن است كه با كاهش قيمت چاپگرهاي سهبعدي در دهه آينده شاهد تحولات عظيمي در زندگي انسانها خواهيم بود كه در حقيقت ناشي از حضور اين فناوري در ابعاد مختلف زندگي خواهد بود.
كارخانههايي از جنس صفر و يك
بسياري بر اين باورند كه تاثير اين فناوري كمتر از تاثير ساخت و راهاندازي كارخانجات جديد در سطح دنيا نخواهد بود. چراكه با استفاده از اين فناوري هر فردي ميتواند به كمك رايانه شخصي خود، طرح اوليه جسم مورد نظر خود را ترسيم كرده و پس از تكميل جزئياتي نظير رنگ و شكل نهايي اين جسم تنها با فشار دادن دكمه چاپگر، جسم مورد نظر خود را به صورت يك شيء سهبعدي از چاپگر دريافت كند.
نكته: براي تهيه غذا، مواد خام به عنوان مواد اوليه از يك طرف وارد دستگاه چاپگر شده و پس از آن بازوهاي رباتيك دستگاه به آرامي و با مهارت دستورالعملهاي از پيش تعيين شده را يكي پس از ديگري اجرا ميكنند و در پايان غذاي آماده شده از دستگاه خارج خواهد شد
البته ممكن است ساخت كامل اين جسم چندمرحلهاي باشد و لازم باشد كه در هر مرحله مواد جديدي به عنوان مواد اوليه نظير چوب، پلاستيك، چسب و حتي صفحات فلزي به داخل دستگاه تزريق شود. وجه تمايز اين فناوري با كارخانجات توليدي در اين است كه ساخت كالاي مورد نظر شما را در فضاي خارج از سامانه توليدي كارخانجات امكانپذير ميسازد. از چاپگرهاي كوچك كه در ابعاد چاپگرهايي هستند كه از آنها براي چاپ متن يا تصوير روي كاغذ استفاده ميشود ميتوان براي ساخت اجسام كوچكتر استفاده كرد و اين در حالي است كه استفاده از دستگاههاي بزرگتر ساخت اجسام بزرگتر مانند در و پنجره را نيز امكانپذير ميسازند. در حال حاضر استفاده از اين فناوري همانند نخستين روزهاي توليد رايانه در دهه 1970 ميلادي، تنها محدود به تحقيقات و توليد آزمايشي صنعتي است، اما از آنجا كه استفاده از آن بسرعت در حال گسترش است ميتوان اميدوار بود كه با تبديل اين چاپگرهاي سهبعدي به كارخانههايي براي توليد انواع مختلفي از كالاها با حذف خط توليد كارخانهها، هزينههاي توليد را به ميزان قابل توجهي كاهش دهيم. علاوه بر اين پيشبيني ميشود كه در اين كارخانههاي ديجيتال ميزان مصرف مواد اوليه و هدررفت اين مواد نيز تا حد زيادي كاهش يابد. پيش از اين از فناوري چاپگرهاي سهبعدي به عنوان روشي براي ساخت پيشنمونههايي از كالاهاي مختلف در صنايع هواپيماسازي، خودروسازي و حتي توليد تجهيزات پزشكي استفاده ميشد، اما در سالهاي اخير اين فناوري به حدي پيشرفت كرده است كه ميتوان از آن براي توليد اجسام و كالاهاي مختلف استفاده كرد.
وعدههاي غذايي را سهبعدي چاپ و ميل كنيد
اگر از آشپزي چندان دلخوشي نداريد حتما از اين فناوري استقبال خواهيد كرد. چاپگرهاي سهبعدي اين امكان را به شما ميدهند كه تنها با فشار دادن يك دكمه روي دستگاه غذاي مورد نظرتان را سفارش داده و حتي آن را بخوريد.
گروهي از محققان هلندي استفاده از فناوري چاپگرهاي سهبعدي براي توليد انواع مختلف غذاها را مورد بررسي قرار دادهاند. در اين چاپگرها از مواد غذايي به عنوان ماده مصرفي استفاده ميشود و به اين ترتيب هريك از كاربران براساس غذاي مورد نظرشان، مواد غذايي مورد نياز را در آن بارگذاري كرده و چاپگر براساس الگوهاي از پيش تعيين شده آن غذا را آماده ميكند. بسياري از دانشمندان و محققان بر اين باورند كه تركيب فناوري سهبعدي با صنعت چاپ و آشپزي بيش از ديگر كاربردهاي اين فناوري مورد توجه قرار خواهد گرفت. تصور كنيد كه خسته از كار روزانه به خانه رسيدهايد و دلتان ميخواهد عصرانه مفصلي بخوريد، اما به جاي اين كه خودتان زحمت انجام اين كار را بكشيد چاپگرهاي سهبعدي هر آنچه را كه ميخواهيد براي شما آماده ميكنند. به نظر ميرسد كه اين چاپگرها بتوانند به آشپزهاي ماهري تبديل شوند كه با دقت عمل بيشتر و در زمان كوتاهتري انواع مختلفي از غذاها را براي شما آماده كنند.
اين چاپگرهاي آشپز براحتي و تنها در مدت زمان چند دقيقه هر غذايي را آماده ميكنند. براي تهيه غذا، مواد خام به عنوان مواد اوليه از يك طرف وارد دستگاه چاپگر شده و پس از آن بازوهاي رباتيك دستگاه به آرامي و با مهارت دستورالعملهاي از پيش تعيين شده را يكي پس از ديگري اجرا ميكنند و در پايان غذاي آماده شده از دستگاه خارج خواهد شد. به اين ترتيب تنها كافي است كه يك چاپگر سهبعدي در اختيار داشته باشيد تا بتوانيد تنها با فشار يك دكمه، هر چه را كه لازم داريد سفارش داده و چاپ كنيد.
فرانك فراهانيجم / جامجم