شاید این سوال برای شما نیز پیش آمده باشد که مغز ما چگونه می‌تواند احساسات مختلف و متناقض را همزمان تجربه و مدیریت کند. در این گزارش به توضیح این موضوع جالب توجه می‌پردازیم.

به گزارش ایسنا، در حالی که به تازگی سال تحصیلی جدید را آغاز کرده‌ایم، جوانان بسیاری در سراسر کشور برای اولین بار به دانشگاه رفته‌اند. این انتقال می‌تواند طوفانی از احساسات را برانگیزد. دوری از خانواده، غم و اندوه برای یک تغییر بزرگ، عدم اطمینان از آنچه در پیش است و در عین حال غرور از حرکت به سمت استقلال و شادی ناشی از وقت گذراندن با همسالان.

حالا اگر از یک دانشجوی جدید الورود بخواهند احساس خود را در مقیاس ۱ تا ۹ ارزیابی کنند که نمره ۱ منفی‌ترین و نمره ۹ مثبت‌ترین است، چه می‌گوید؟ این سوال با توجه به شرایطی که این دانشجو تجربه می‌کند، احمقانه به نظر می‌رسد، چرا که نمی‌داند چگونه باید به این معجون از احساسات بد و خوب نمره دهد؟

با این حال، این مقیاس همان چیزی است که روانشناسان اغلب برای بررسی احساسات در مطالعات علمی استفاده می‌کنند و احساسات را مثبت یا منفی می‌دانند، اما هرگز هر دو را با هم در نظر نمی‌گیرند.

آنتونی جیانی واکارو(Anthony Gianni Vaccaro) یک متخصص علوم اعصاب است که بررسی می‌کند چگونه احساسات مختلط در مغز نشان داده می‌شوند. آیا مردم واقعاً به طور همزمان احساس مثبت و منفی دارند یا فقط سریع بین این حس و آن حس تغییر می‌کنند و جابجا می‌شوند؟

آنچه احساسات برای ما انجام می‌دهند

دانشمندان گاهی اوقات احساسات را به عنوان حالت‌هایی از مغز و بدن تعریف می‌کنند که شما را به سمت چیزها یا دوری از آنها برمی‌انگیزد. مردم معمولاً آنها را به شکل مثبت یا منفی تجربه و توصیف می‌کنند.

اگر در یک جنگل راه می‌روید و یک خرس را می‌بینید، ضربان قلب و تنفس‌تان تند می‌شود و به شما میل به فرار می‌دهد. این حس به شما کمک می‌کند تصمیمی بگیرید که شما را زنده نگه دارد. بسیاری از دانشمندان آن واکنش را به عنوان احساس «ترس» برچسب‌گذاری می‌کنند.

به طور مشابه، احساسات گرم و مثبت در اطراف عزیزان، شما را وادار می‌کند که در کنار آنها بمانید و این روابط را تقویت کنید و به تقویت شبکه اجتماعی و سیستم پشتیبانی شما کمک می‌کند.

این دیدگاه رویکرد و اجتناب از احساسات به توضیح اینکه چرا احساسات تکامل یافته‌اند و چگونه بر تصمیم‌گیری ما تأثیر می‌گذارند، کمک می‌کند. دانشمندان از آن به عنوان یک اصل راهنما هنگام تلاش برای کشف زیست‌شناسی پشت احساسات استفاده کرده‌اند.

اما احساسات مختلط در این چارچوب نمی‌گنجد. اگر سیستم‌های مخالفِ زیستی یکدیگر را مهار کنند و اگر احساسات، زیستی باشند، نمی‌توانید در یک لحظه متضادها را تجربه کنید.

این استدلال به این معنی است که نمی‌توان همزمان دو احساس مخالف را داشت. در عوض باید بین دو حس تغییر کرد. از زمانی که دانشمندان اولین نظریه‌ها را در مورد پایه‌های زیستی احساسات ارائه کردند، این گونه احساسات مختلط را مفهوم‌سازی کردند.

گره‌گشایی از بیولوژی احساسات مختلط

روش‌های اصلی برای اندازه‌گیری احساسات هنوز مثبت و منفی را به عنوان طرف‌های مخالف یک طیف در نظر می‌گیرند، اما محققان دریافته‌اند که شرکت کنندگان در یک مطالعه معمولاً احساسات متفاوتی را گزارش می‌کنند.

به عنوان مثال، مردم در سراسر فرهنگ‌ها برخی از احساسات مانند نوستالژی و غرور را به طور همزمان مثبت و منفی تجربه می‌کنند.

یک گروه تحقیقاتی دریافت که پاسخ‌های فیزیولوژیکی داوطلبان مانند ضربان قلب و رسانش پوست، الگوهای منحصربه‌فردی را در طول تجربیات نشان می‌دهند که در مقایسه با هر دو دسته به طور جداگانه، زننده و خنده‌دار هستند. این نشان می‌دهد که واکنش‌های زننده و سرگرم‌کننده واقعاً به طور همزمان برای ایجاد چیزی جدید رخ می‌دهند.

در یک یافته به ظاهر متناقض، تحقیقاتی که از تصویربرداری رزونانس مغناطیسی عملکردی(fMRI) برای مطالعه واکنش‌های مغز به طنز زننده استفاده کردند، الگویی از فعالیت مغز را پیدا نکردند که از انزجار متمایز باشد.

حالات مغزی در افرادی که گزارش کردند که از طنز زننده هم احساس انزجار کرده‌اند و هم برایشان سرگرم کننده بوده است، به نظر می‌رسد که تنها منعکس کننده حالت انزجار است، نه یک الگوی منحصر به فرد برای یک احساس ترکیبی جدید.

اما مطالعات fMRI به طور کلی بر میانگین فعالیت مغز در افراد تکیه دارد. این در حالی است که قلب این سوال که تجربه احساساتِ واقعاً مختلط در مقابل نوسان بین حالت‌های مثبت و منفی است، مربوط به کاری است که مغز در طول زمان انجام می‌دهد.

این امکان وجود دارد که دانشمندان با بررسی میانگین فعالیت مغز در طول زمان، به الگویی دست یابند که بسیار شبیه به یک احساس است و به عنوان مثال در مورد انزجار، اطلاعات مهمی در مورد اینکه چگونه فعالیت مغز تغییر می‌کند یا یکسان می‌ماند از دست می‌رود.

احساسات مختلط در مغز

برای بررسی این احتمال، مطالعه‌ای انجام شد تا دریابند که آیا احساسات مختلط به یک حالت مغزی منحصر به ‌فرد مرتبط است که در طول زمان ثابت می‌ماند یا نه.

شرکت کنندگان در حالی که در دستگاه MRI بودند، یک پویانمایی کوتاه تلخ و شیرین را در مورد تعقیب مادام العمر یک دختر جوان با حمایت پدرش برای فضانورد شدن تماشا کردند که عاقبت، پدرش می‌میرد.

پس از اسکن، همان افراد این فیلم را دوباره تماشا کردند و محققان زمان‌هایی را که این افراد احساسات مثبت، منفی و مختلط را تجربه کردند، نشانه‌گذاری کردند.

واکارو می‌گوید من و همکارانم متوجه شدیم که احساسات مختلط الگوهای منحصر به ‌فرد و ثابتی را در نواحی عمیق‌تر مغز مانند آمیگدال که نقش مهمی در واکنش‌های سریع به موارد مهم احساسی دارد، نشان نمی‌دهند.

همچنین به شکل قابل توجهی، قشر جزیره‌ای(insular cortex) که بخشی از مغز است که نواحی عمیق‌تر مغز را با قشر مغز متصل می‌کند، دارای الگوهای ثابت و منحصر به ‌فردی برای احساسات مثبت و منفی بود، اما برای احساسات مختلط اینگونه نبود.

محققان می‌گویند ما این یافته را به این معنا در نظر گرفتیم که مناطقی مانند آمیگدال و قشر جزیره‌ای، احساسات مثبت و منفی را به عنوان منحصر به فرد و انحصاری پردازش می‌کنند. اما ما شاهد الگوهای منحصر به فرد و ثابتی در نواحی قشری مانند سینگولیت قدامی(anterior cingulate) بودیم که نقش مهمی در پردازش تعارض و عدم قطعیت ایفا می‌کند و قشر شکمی میانی پیش‌پیشانی(ventromedial prefrontal cortex) که برای خود تنظیمی و تفکر پیچیده مهم است.

به نظر می‌رسد این مناطق مغز در قشر مغز که عملکردهای پیشرفته‌تری را انجام می‌دهند، حالت‌های بسیار پیچیده‌تری را نشان می‌دهند و به شخص اجازه می‌دهند که واقعاً احساسات مختلط را احساس کند.

نواحی مغز مانند سینگولیت قدامی و قشر شکمی میانی پیش‌پیشانی منابع اطلاعاتی زیادی را در خود ادغام می‌کنند که برای ایجاد احساسات مختلط ضروری است.

محققان می‌گویند یافته‌های ما همچنین با آنچه دانشمندان در مورد رشد مغز و توسعه عاطفی می‌دانند، مطابقت دارد.

جالب توجه است که بچه‌ها تا اواخر دوران کودکی شروع به درک یا گزارش احساسات مختلط نمی‌کنند. این جدول زمانی با آنچه محققان در مورد اینکه چگونه توسعه این مناطق مغز منجر به تنظیم و درک هیجانی پیشرفته‌تر می‌شود، مطابقت دارد.

بعد چه اتفاقی می‌افتد؟

این مطالعه چیز جدیدی را در مورد چگونگی شکل‌گیری احساسات پیچیده در مغز نشان داد، اما چیزهای بیشتری برای یادگیری و دریافتن وجود دارد.

احساسات مختلط تا حدی به دلیل نقش بالقوه خود در طول رویدادهای مهم زندگی بسیار جالب هستند. گاهی اوقات احساسات مختلط به شما کمک می‌کند تا با تغییرات بزرگ کنار بیایید.

برای مثال، زمانی که دوستانتان قبل از اینکه برای شغل رویایی خود به شهر دیگری بروید، یک مهمانی بزرگ برگزار می‌کنند، ممکن است احساسات مثبت و منفی را همزمان تجربه کنید.

یا در مواقع دیگر، احساسات مختلط منبع دائمی پریشانی هستند. حتی اگر بدانید که باید از شریک عاطفی خود جدا شوید، به این معنی نیست که تمام احساسات مثبتی که نسبت به او دارید به طور خودکار از بین می‌روند، یا اینکه جدایی باعث درد و رنج نمی‌شود.

چه چیزی منجر به این تفاوت می‌شود؟ ممکن است این تفاوت‌ها به نحوه نمایش این حالت‌های هیجانی مختلط در طول زمان توسط مغز مربوط باشد.

درک بهتر احساسات مختلط می‌تواند به افراد کمک کند مطمئن شوند که این نوع احساسات قوی به خاطرات ارزشمندی تبدیل می‌شوند که به رشد آنها کمک می‌کند.