دانشمندان هشدار داده‌اند که بروز تغییرات آب‌وهوایی می‌تواند یک ویروس کشنده‌ را از خاک منجمد آزاد کند و پیامدهای فاجعه‌باری داشته باشد.

به گزارش ایسنا و به نقل از دیلی‌میل، جهان هنوز در حال بهبود یافتن از بیماری همه‌گیر مرگبار کووید-۱۹ است که تقریبا هفت میلیون نفر را به کام مرگ کشاند اما دانشمندان اخیرا هشداری هولناک داده‌اند مبنی بر اینکه یک ویروس کشنده‌تر «فاکتور ایکس»(Factor X) ممکن است در «خاک منجمد»(Permafrost) زمین در کمین باشد تا منتشر شود. اصطلاح خاک منجمد، زمینی را توصیف می‌کند که برای دو یا چند سال متوالی یخ زده است.

بدتر از آن این است که دانشمندان می‌گویند تغییرات آب‌وهوایی این احتمال را افزایش داده‌اند که با ادامه گرم شدن سیاره، مجموعه‌ای از بیماری‌های کشنده که صدها هزار سال نهفته بوده‌اند، رها شوند.

دلیل وقوع احتمال مطرح‌شده این است که خاک منجمد یا همیشه منجمد، با تعداد زیادی از گونه‌های میکروبی خفته ترکیب شده که دانشمندان درباره بسیاری از آنها اطلاعات کمی دارند یا هیچ چیز نمی‌دانند. کارشناسان هشدار داده‌اند که این رخداد می‌تواند باعث انتشار بیماری‌های منقرض‌شده مانند آبله یا پاتوژن‌هایی شود که زمانی اجداد ما از بین می‌بردند.

«بیرجیتا ایونگارد»(Birgitta Evengård) استاد بیماری‌های عفونی «دانشگاه اومئو»(Umeå University) در سوئد گفت: یک فاکتور ایکس وجود دارد که ما واقعا اطلاعات زیادی درباره آن نداریم. در اعماق خاک منجمد زمین احتمالا میکروب‌ها به ویژه ویروس‌ها و باکتری‌هایی وجود دارند که مدت‌ها پیش از انسان روی زمین بوده‌اند.

«ژان میشل کلاوری»(Jean-Michel Claverie) ویروس‌شناس «دانشگاه اکس‌مارسی»(Aix-Marseille University) در فرانسه گفت: ممکن است ویروس‌های باستانی که نئاندرتال‌ها یا ماموت‌ها را آلوده کرده و باعث انقراض آنها شده‌اند نیز در این خاک منجمد قرار داشته باشند.

وقتی از کلاوری پرسیده شد چه چیز دیگری ممکن است در خاک منجمد پنهان شده باشد، گفت: ویروس‌های عامل بیماری‌های منقرض‌شده مانند آبله، سیاه‌زخم و همچنین بیماری‌هایی مانند تولارمی که در قطب شمال وجود دارد یا بیماری انسفالیت.

دانشمندان شش پاتوژن یخ‌زده را برجسته کرده‌اند که معتقدند بزرگترین تهدید برای بشریت است. سال گذشته، گروهی از کارشناسان اعلام کردند ویروس ۴۸۵۰۰ ساله‌ای را احیا کرده‌اند که در خاک منجمد سیبری یافت شده بود.

این یکی از هفت نوع ویروس موجود در خاک منجمد است که پس از هزاران سال دوباره زنده شده‌اند. جوان‌ترین آنها به مدت ۲۷ هزار سال منجمد شده بود و قدیمی‌ترین آنها که «پاندورا یدوما»(Pandoravirus yedoma) نام دارد، به مدت ۴۸۵۰۰ سال منجمد بوده است.

اگرچه این ویروس‌ها خطری برای انسان محسوب نمی‌شوند اما دانشمندان هشدار می‌دهند سایر پاتوژن‌هایی که در خاک منجمد قرار می‌گیرند، می‌توانند فاجعه‌بار باشند و به بروز همه‌گیری‌های جدید منجر شوند. یک مورد هشداردهنده در سال ۲۰۱۶ پیش آمد که موج گرما در سیبری باعث فعال شدن هاگ‌های کشنده سیاه زخم شد و یک پسر ۱۲ ساله و هزاران حیوان را کشت.

زمین برخی از مناطق سیبری برای بیش از ۶۵۰ هزار سال به شکل خاک منجمد باقی مانده‌اند. کارشناسان تخمین می‌زنند که یک چهارم نیم‌کره شمالی بر فراز خاک منجمد قرار دارد اما اکنون با گرم شدن جهان، یخ مناطق وسیعی در حال ذوب شدن است.

سیاره ما در حال حاضر ۱.۲ درجه سلسیوس گرم‌تر از دوران ماقبل صنعتی است و دانشمندان هشدار داده‌اند که قطب شمال تا دهه ۲۰۳۰ شاهد تابستان‌های بدون یخ خواهد بود.

گروه کلاوری برای اولین بار در سال ۲۰۱۴ ویروس‌ها را احیا کردند و به دلایل ایمنی روی ویروس‌هایی تمرکز داشتند که فقط می‌توانند آمیب‌ها را آلوده کنند. از سال ۲۰۱۹، کلاوری ۱۳ ویروس جدید را کشف کرده و هشدار داده است که یک پاتوژن ناشناخته و باستانی می‌تواند اثرات فاجعه‌باری را برای نژاد بشر داشته باشد.