استاد دانشگاه تهران گفت: متغیر مستقل ما هدف الهی است ولی امروز علم به سمتی رفته که از هستی الهام بگیرد تا فناوری را به خواهش و منطق هستی درآورد، اما از درک خالق هستی ناتوان است، بنابراین باید خدامحوری را با صدای بلند بگوییم تا هوش در مسیر درستی قرار گیرد.
هوش مصنوعی چگونه در مسیر الهی قرار می‌گیردبه گزارش خبرنگار ایکنا؛ حجت‌الاسلام سعیدرضا عاملی، استاد گروه ارتباطات و مطالعات امریکا در دانشگاه تهران پنجشنبه ۱۸ آبان در نشست تخصصی «هوش مصنوعی و خلاقیت‌های انسان» درباره حکمرانی ایرانی اسلامی مولد با بهره‌گیری از هوش مصنوعی گفت: فهم فناوری‌های جدید نیازمند خرد ارتباطی است و آن هم محصول درگیر شدن با سوژه است و آچار هوش مصنوعی باید در دست اهل این دانش باشد. البته همیشه یک دعوای فناوری از همان ابتدا که گاوآهن، چاپ و ریسندگی و ... وجود داشته تا اکنون که برخی تکنوفوبیا و برخی دیگر نسبت به این فناوری‌های جدید تکنوفیلیا دارند.
وی افزود: برخی از فناوری‌ها اهمیت بیشتری دارند و نقطه عطف محسوب می‌شوند و یک نوع زیست بوم برای زندگی به وجود می‌آورند. ۶۰ سال پیش مک کینزی هوش مصنوعی را تعریف کرده و آن را ادامه زنجیره‌ای از فناوری‌ها دانسته است و امروز ظرفیتی را ایجاد کرده است که می‌خواهد با هوش انسان رقابت کند.
حجت‌الاسلام عاملی با اشاره به ماهیت هوش مصنوعی گفت: پاسخ این سوال که آیا هوش مصنوعی جهت‌دار است و می‌تواند به خواهش انسانی تبدیل شود، مثبت است، چرا که به دلیل ماهیت الگوریتمی، بازخورد و برگشت و همچنین قابلیت پردازش موازی دارد. از طرفی هم ماهیت رقومی داشته و مبتنی بر داده رفتار می‌کند. خصوصیت دوم هوش مصنوعی این است که فناوری موژولاری است و ویژگی سوم قابلیت تقسیم‌بندی آن است و می‌تواند میلیاردها لایه داده درون آن شکل بگیرد. در واقع نزدیک به ۳۰۰ میلیارد پارامتر چت جی‌پی‌تی تعریف شده است و لایه بودن آن را نشان می‌دهد. ویژگی چهارم یکپارچه بودن آن بوده و دانشی است که می‌تواند همه متغیر‌ها را با هم ببیند و جنبه سیستمی بودن آن را نشان دهد.
وی با اشاره به خصوصیت کوانتومی آن بیان کرد: وقتی ریزفناوری‌ها به وجود می‌آید، این ریزشدن با جزئیات بیشتر عمل کردن را فراهم می‌کند. همانطور که نورورن‌های مغز هم بسیار ریز و جزئی هستند. هوش مصنوعی به دلیل دانش‌های جدیدی که روی هم تلنبار شده است، تابع منطق فازی است و ایجاد تردید می‌کند، یعنی صفر و یک نیست و بین آن‌ها می‌تواند میلیاردها جزئیات دیگر وجود داشته باشد.
حجت‌الاسلام عاملی ادامه داد: وقتی از هوش مصنوعی صحبت می‌کنیم باید بگوییم هوش مصنوعی در فضای داده‌ای و با منطق الگوریتم‌های هوشمند رفتار می‌کند. وقتی در این حوزه در فضای رقابت با هم قرار می‌گیریم، درست است که غرب در خودروسازی، جاده‌سازی و ... موفق بوده است، اما جایی که نتوانسته موفق شود در حوزه زیست جوانان است و ۲۵ درصد جوان‌هایش همجنس‌باز هستند، چون منطق الهی و هدفمندی الهی را از زندگی خارج کرده‌اند.
وی با اشاره به اینکه هوش مصنوعی می‌تواند توحید و عدالت را فراهم کند، گفت: متأسفانه ما هدف خود را از دست داده‌ایم و من از متفکران ایرانی می‌خواهم هوش مصنوعی را به خواهش توحید درآورید. الگوی پیشرفت جهانی اسلامی خلأ دنیاست و اخلاق در دنیا خریدار دارد.
حجت‌الاسلام عاملی تصریح کرد: در هوش مصنوعی ما از هوش مصنوعی مولد صحبت می‌کنیم. ما در تفکر اسلامی وقتی از الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی صحبت می‌کنیم، منطق فازی دارد و باید به خواهش خواسته‌های زمان درآید و در غیر این صورت احکامی را صادر می‌کنیم که مجری ندارد و برای اینکه به خواهش اجتماعی درآید نیازمند این است که فضای پویا ایجاد کند و با تفکر اسلامی که اساس آن بر عقلانیت است و مسیر آن سیر از معلومات تصدیقی به تصدیق مجهولات است، این سیر می‌تواند با هم انطباق یابد و منشأ رشد باشد؛ بنابراین هوش مصنوعی چالش‌های زیادی دارد و من طرفدار این هستم که راه جلوی پای هم بگذاریم.
وی در ادامه به چالش‌های این حوزه اشاره کرد و گفت: کنترل کمتر انسان بر زندگی، سوء استفاده از داده‌ها یعنی اینکه که ما داده تولید می‌کنیم و آن‌ها با هوش مصنوعی ویرایش کرده و بر سرمایه خود می‌افزایند، از چالش‌های هوش مصنوعی محسوب می‌شود. این حوزه ارتباطات را کم می‌کند و جای ارتباط‌گر و ارتباط‌گیر را گرفته و انسان از فضای ارتباط اجتماعی حذف می‌شود. اکنون جوان‌های ما نان و قهوه خود را هم با اسنپ سفارش می‌دهند و تعامل اجتماعی بسیار ضعیف شده است.
وی افزود: من هوش مصنوعی را از فضای مجازی، شبکه رسانه‌ای و سایبری جدا نمی‌کنم، بنابراین یکسان‌سازی، ایجاد چارچوب‌های رفتاری و تبدیل انسان به ربات از خسارت‌های دیگر هوش مصنوعی است. این فناوری جلو می‌رود و شاید نیاز به ترمز داشته باشد، چرا که اگر این یافته‌ها به مهار عقل درنیاید، انسان را دچار خستگی و خسارت می‌کند.
حجت‌الاسلام عاملی تصریح کرد: وقتی ۶۸ درصد از ایرانی‌ها می‌گویند احساس فساد در کشور دارند، باید مسیر‌ها را طوری طراحی کنیم تا فساد رخ ندهد. در زمینه هوش مصنوعی نیز تلاش کنیم انسان و روابطش قربانی نشود. متغیر مستقل ما هدف الهی است وی امروز علم به سمت رفته که از هستی الهام بگیرد تا فناوری را به خواهش و منطق هستی درآورد، اما از درک خالق هستی ناتوان است. انسان‌محوری نتوانسته موفق باشد و باید خدامحوری را با صدای بلند بگوییم تا هوش در مسیر درستی قرار گیرد.