جام جم آنلاين: صنعت خودروسازي ايران در عمر حدودا 50 ساله‌اش شاهد اتفاقات و فراز و نشيب‌هاي زيادي بوده و هر يك از آنها تاثير خاص خود را بر روند حركت اين صنعت گذاشته‌اند.

ورود پيكان به ايران و حذف آن، تاسيس شركت ايران ناسيونال، رونمايي از سمند و تيبا و تاسيس شركت‌هاي قطعه‌سازي، از جمله مهم‌ترين اين رخدادها به شمار مي‌روند، رخدادهايي كه به مواردي از آنها در گزارش امروز اشاره شده است. البته قطعا اتفاقات مهم ديگر نيز تا به امروز در خودروسازي كشور رخ داده است.

1ـ تاسيس شركت بازرگاني جيپ (پارس خودرو)، 4 دي 1335: هرچند خيلي‌ها از ايران خودرو به عنوان آغازگر راه خودروسازي در كشور ياد مي‌كنند، اما به گواهي تاريخ، پارس خودرو قديمي‌ترين خودروساز كشور است. اين شركت كه هم‌اكنون محصولاتي مانند مگان و قشقايي را مونتاژ مي‌كند، به همت جعفر اخوان و با نام «بازرگاني جيپ»، در سال 1335 تاسيس و فعاليت مونتاژ خود را 3 سال بعد با خودروهايي مانند جيپ و آريا آغاز كرد.

2ـ تاسيس ايران ناسيونال(ايران خودرو) 12 مهر 1341: گزاف نيست اگر بگوييم در حال حاضر گل سرسبد صنعت كشور، ايران خودرو است، ايران خودرويي كه حاج احمد خيامي، مرد ماندگار در حافظه صنعت ايران، اوايل پاييز سال 41 آن را بنيان نهاد. ايران خودرو كه ابتدا كارش را با مونتاژ اتوبوس آغاز كرد، هم‌اكنون يكي از بزرگ‌ترين خودروسازان خاورميانه به شمار رفته و 2 برند داخلي دارد.

3ـ تاسيس شركت زامياد، 10 تير 1342: شركت زامياد در سال 1342 در محل ميدان آذري تاسيس شد و ابتدا فعاليت خود را با واردات، مونتاژ و توليد انواع خودروهاي تجاري بنزين و گازوئيلي آغاز كرد. در حال حاضر بيشترين حجم توليد زامياد به وانت نيسان معروف اختصاص دارد.

4ـ آغاز به كار شركت سايپاديزل، 28 تير 1342: انعقاد قرارداد انحصاري با شركت ماك تراكس در تابستان 42، آغاز فعاليت شركت سايپاديزل است. اين شركت كه ابتدا «ايران‌كاوه» نام داشت، فعاليت خود را با مونتاژ كاميون‌هاي ماك و ساخت انواع تريلر آغاز و هم‌اكنون به نوعي صاحب محصول داخلي است.

5 ـ آغاز به كار ايران ناسيونال(ايران‌خودرو) 28 اسفند 1342: زحمات حاج احمد خيامي براي راه‌اندازي كارخانه خودروسازي، در واپسين روزهاي سال 42 نتيجه داد و شركت ايران ناسيونال(ايران خودرو فعلي) رسما فعاليت توليدي خود را آغاز كرد.

6 ـ تاسيس شركت سايپا، 15 اسفند 1345: سايپا، دومين خودروساز بزرگ ايران در حالي در 15 اسفند 45 تاسيس شد كه سرمايه اوليه آن تنها 16 ميليون تومان بود. اين شركت كه ابتدا «سهامي اتومبيل ايران» نام داشت، كارش را با توليد وانت آكا و ژيان آغاز كرد و هم‌اكنون داراي برندي داخلي به نام «تيبا» است.

7 ـ آغاز مونتاژ پيكان در ايران، 13 ارديبهشت 1346: در سال 1345 قراردادي بين شركت ايران خودرو و تالبوت انگلستان براي مونتاژ و ساخت خودروي پيكان كه نام انگليسي آن هيلمن بود، منعقد شد. سرانجام نيز در نيمه ارديبهشت 46، با واردشدن قطعات از تالبوت انگلستان، توليد پيكان به طور رسمي آغاز شد.

8ـ آغاز به كار اولين واحد آزمايشگاهي جنرال موتورز در ايران، 25 دي 1352.

9 ـ داير شدن كارخانه ريخته‌گري و موتورسازي ايران خودرو، 27 مهر 1353: ايران ناسيونال به منظور تامين بخشي از قطعات موتور پيكان، اولين كارخانه ريخته‌گري و موتورسازي خود را در اوايل پاييز 53 داير كرد.اين كارخانه براي ساخت 6 قسمت از موتور پيكان 1600 سي‌سي داير شد.

10ـ تاسيس شركت سازه گستر سايپا، 10 تير 1364: اگرچه سازه‌گستر در ابتداي كار مسووليت شركت مديريت طرح‌هاي صنعتي ايران را در رابطه با توليد اتومبيل‌هاي نيسان پاترول و وانت بر عهده داشت، اما بعد‌ها در آبان 1368 اختيارات آن به سازمان گسترش واگذار و دوره جديد فعاليت سازه‌گستر سايپا به عنوان نخستين شركت طراحي مهندسي و تامين قطعات در كشور و تامين‌كننده اصلي قطعات خودرو سايپا در سال 1373 آغاز شد.

11ـ عقد قرارداد ايران خودرو با پژو، 26 دي 1367:زمستان 67، ايران خودرو و شركت پژو فرانسه پس از كلي كش و قوس، قراردادي را با يكديگر امضا كردند و طبق آن، توليد پژو 405 (خودروي به‌روز آن روزهاي اروپا) در ايران آغاز شد. اين قرارداد اگرچه با مخالفت‌هاي بسياري روبه‌رو بود، اما در آينده زمينه‌ساز ورود ديگر محصولات پژو به كشور شد.

12ـ تاسيس شركت كرمان خودرو، 16 شهريور 1369: گروه خودروسازي كرمان خودرو، بزرگ‌ترين شركت خصوصي توليدكننده خودرو در ايران به شمار مي‌رود.

13ـ آغاز مونتاژ پرايد در سايپا، 7 مرداد 1372: شايد خود سايپايي‌ها هم فكر نمي‌كردند روزگاري پرايد به پرتيراژترين خودروي بازار ايران تبديل شود. با اين حال، خروج پيكان از يك سو و قيمت پايين پرايد از سوي ديگر، روزگار خوشي را براي اين كره‌اي آمريكايي‌الاصل در ايران رقم زد.

14ـ تاسيس شركت ساپكو، 25 مرداد 1372: شركت تامين قطعات ايران خودرو يا همان ساپكو، اواسط آذر 72 تاسيس شد. اين شركت هم‌اكنون نقشي بسيار مهم در افزايش تيراژ توليد ايران خودرو دارد.

15ـ آغاز مونتاژ زانتيا در سايپا، 19 بهمن 1380: سايپايي‌ها كه مونتاژ ژيان را در پرونده همكاري خود با سيتروئن فرانسه مي‌ديدند، در زمستان 80 محصول ديگري از شركت را مهمان خود كردند. زانتيا تا پاييز 89 مهمان كيلومتر 17 جاده مخصوص بود.

16ـ رونمايي از سمند، 13 اسفند 1380: صنعت خودروسازي ايران پس از حدود 35 سال فعاليت، صاحب اولين محصول ملي خود به نام سمند شد. سمند كه ايران خودرويي‌ها طراحي آن را از اواسط دهه 70 آغاز كرده بودند، پس از پشت سر گذاشتن حواشي و كش و قوس‌هاي خود، در واپسين روزهاي سال 80، با حضور رئيس‌جمهور وقت رونمايي شد، تا آغازگر مسيري جديد در صنعت خودروي كشور باشد.

17ـ‌ امضاي قرارداد توليد تندرـ90 در ايران، 5 آبان 1382: مسوولان خودروي كشور كه در اقدامي جدي به‌دنبال طراحي و توليد خودرويي در قالب پلتفرم مشترك بودند، بالاخره پس از مذاكراتي بسيار، اوايل آبان 83 با شركت رنوي فرانسه به توافق رسيدند. پلتفرم مشتركX90 كه خودروي تندرـ90 از دل آن بيرون آمد، نتيجه همين توافق است.

18ـ تاسيس رنوپارس (شركت تامين‌كننده قطعات تندرـ90)، 25 اسفند 1383: پس از آن كه سازمان گسترش توانست بر سر توليد تندرـ90 در ايران با رنو به توافق برسد، اواخر سال 83 شركتي به نام «رنوپارس» براي تامين قطعات اين خودرو تاسيس شد.

19 ـ‌ ورود ريو به ايران، 7 ارديبهشت 1384: حدود 3سال پس از ورود زانتيا به ايران، سايپايي‌ها يك كره‌اي را نيز به نام ريو مهمان خود كردند تا به نوعي پرايد را از تنهايي درآورند.

20ـ ‌خروج پيكان از چرخه خودروسازي كشور، 25 ارديبهشت 1384: به قول اسحاق جهانگيري وزيرسابق صنايع: «پيكان ارابه‌اي بود كه صنعت خودروي ايران روي آن شكل گرفت و اين ارابه هم‌اكنون به موزه مي‌رود تا شاهد اعتلاي صنعت خودرو باشد».پيكان، محصول خاطره‌انگيز خودروسازي ايران، بالاخره پس از مدت‌ها كش و قوس، در 25 ارديبهشت 84 از چرخه توليد حذف و با جاده مخصوص وداع كرد.

21ـ افتتاح سايت خراسان ايران خودرو، 5 خرداد 1384.

22ـ عقد قرارداد توليد مگان در پارس خودرو، 12 تير 1384: پس از آن كه قرارداد توليد تندرـ90 نهايي شد، قراردادي نيز براي مونتاژ مگان در پارس خودرو به امضا رسيد تا خودروسازي كشور ميزبان 2 سواري روز اروپا باشد. مونتاژ مگان نيز مانند تندر، پس از كلي حاشيه آغاز شد.

23ـ افتتاح سايت ايران خودرو در آذربايجان، 15 خرداد 1385: نيمه خرداد 85، خودروسازي ايران شاهد افتتاح يكي از سايت‌هاي خارجي خود، در كشور آذربايجان بود.

24ـ رونمايي از پژو 206 صندوقدار(آريان)، 23 شهريور 1384: هرچند طراحي پژو 206 صندوقدار را مهندسان ايراني انجام دادند، اما اين خودرو در نهايت با لوگوي شركت پژو روانه بازار شد.

25ـ افتتاح خط توليد موتور پايه گازسوز (موتور ملي)، 8 اسفند 1385: درست است كه در حال حاضر بيشتر، سمند و تيبا و رانا را محصولات ملي صنعت خودروي كشور مي‌دانند، اما بي‌انصافي است اگر از موتورEF7 نيز به عنوان برندي داخلي ياد نكنيم. EF7 كه از آن با نام «موتور ملي» ياد مي‌شود و ايران خودرو با كمك خارجي‌ها آن را طراحي كرده، اوايل اسفند 85 با حضور محمود احمدي‌نژاد رئيس‌جمهور وقت رونمايي شد.

26ـ افتتاح اولين سايت خودروسازي ايران در سوريه، 17 اسفند 1385.

27ـ تحويل اولين سري تندرـ90 به مشتريان، 10 خرداد 1386: بالاخره پس از حدود 4 سال، در يكي از روزهاي گرم خرداد 86، چشم مشتريان ايراني به تندرـ90 روشن شد و خودروسازان كشور اولين سري اين محصول را تحويل ثبت‌نام‌كنندگان دادند.

28ـ بهره‌برداري از سايت ايران خودرو تبريز، 3 شهريور 1386.

29ـ رونمايي از موتور ملي سايپا، 5 آذر 1387: در ادامه روند داخلي‌سازي خودروسازان كشور، سايپا در اوايل آذر 87 از موتور ملي خود رونمايي كرد.اين موتور پايه گازسوز به حساب مي‌آيد.

30ـ رونمايي از دومين خودروي ملي كشور (تيبا) 23 آذر 1387: پروژه‌اي كه در سال 81 به نامS81 در سايپا كليد خورد، سرانجام در 23 آذر 87 به ثمر نشست و با نام «مينياتور» رونمايي شد. سايپايي‌ها كه از اين محصول به عنوان دومين خودروي ملي كشور پس از سمند ياد مي‌كنند، بعدها نام «تيبا» را براي آن برگزيده و پس از حدود 2 سال، اولين سري از اين خودرو را به مشتريان تحويل داد.

31ـ افتتاح سايت ايران خودرو در سنگال، 15 اسفند 1387.

32ـ رونمايي از نيسان تينا و قشقايي در پارس خودرو، 5 ارديبهشت 1388.

33ـ رونمايي از سومين خودروي ملي كشور (رانا)،29 فروردين 1388: ايران خودرويي‌ها پس از آن كه سمند را به عنوان اولين خودروي ملي كشور طراحي و توليد كردند، هوس محصول ملي ديگري نيز به سرشان زد و بدين وسيله پروژهX12 كليد خورد. اين پروژه در اوايل سال 88 به بار نشست و ايران خودرويي‌ها در 29 فروردين همان سال، همزمان با توديع منوچهر منطقي از مديرعاملي شركت، دومين محصول ملي خود به نام «رانا» را رونمايي كردند.

34ـ رونمايي از نيسان تينا و قشقايي در پارس خودرو، 5 ارديبهشت 1388: پارس خودرويي‌ها در ادامه همكاري‌هاي خود با نيسان موتورز ژاپن، اوايل ارديبهشت 88 از 2 برند اين شركت جهت مونتاژ در ايران رونمايي كردند. تينا و قشقايي هم‌اكنون در پارس خودرو به مونتاژ مي‌رسند.

35ـ رونمايي از موتور ملي پايه ديزل، 26 آبان 1388: ايران خودرويي‌ها كه سابقه طراحي و توليد موتور پايه گازسوز را داشتند، نوع ديزلي اين موتور را نيز اواسط پاييز 88 رونمايي كردند.

اين اتفاق پس از آن رخ داد كه مجلسي‌ها قانون منع ورود و شماره‌گذاري خودروهاي ديزلي را پس از حدود 40 سال، لغو كردند.

36ـ رونمايي «پژو 207 آي»، اول اسفند 1388: ايران خودرويي‌ها در اولين روز از اسفند 88، يك فرانسوي ديگر را مهمان خط توليد خود كردند تا جمع پژويي‌ها در اين شركت جمع شود.«پژو207 آي» كه برخي آن را 206 پلاس مي‌دانند، هم‌اكنون در 2 مدل دنده‌اي و اتومات به توليد مي‌رسد.

37ـ افتتاح سايت خودروسازي ساميار كاشان، 19 ارديبهشت 1389.

38ـ تصويب قانون ارتقاي كيفيت خودرو در مجلس شوراي اسلامي، 22 ارديبهشت 1389: نمايندگان مجلس شوراي اسلامي در اواخر ارديبهشت 89، طرحي را به تصويب رساندند كه طي آن خودروسازان در ازاي افزايش تعرفه واردات خودرو، ملزم به ارتقاي كيفي محصولات خود شدند. اين طرح هم‌اكنون با نام «قانون ارتقاي كيفيت خودرو» شناخته مي‌شود و براساس آن، خودروسازان بايد هر 3 ماه يكبار گزارشي از روند ارتقاي كيفيت محصولات خود به مجلس ارائه كنند.

39ـ رونمايي از كاميون ملي (كاوه)، 11 آبان 1389.

40ـ خروج زانتيا از چرخه خودروسازي كشور، 30 آبان 1389.