اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای در نشست فصلی شورای حکام آژانس با ابراز نگرانی نسبت به توسعه ظرفیت‌های هسته‌ای ایران خواستار همکاری کامل و به‌موقع ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شد.

به گزارش ایسنا، اتحادیه اروپا در بیانیه خود که روز سه‌شنبه در نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرائت شد با ادعای اینکه این اتحادیه همچنان به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) متعهد است، مدعی شد که ایران به تعهدات هسته‌ای خود ذیل برجام عمل نمی‌کند و اتحادیه اروپا از این موضوع متاسف است.

بنابر گزارش وب سایت اتحادیه اروپا، در ادامه این بیانیه با ابراز نگرانی درباره گسترش و تسریع برنامه هسته‌ای ایران ادعا شده است که اقدامات ایران هیچ توجیه غیرنظامی معتبری ندارد و خطرات بسیار مهمی در ارتباط با اشاعه دارد. این اقدامات باعث نگرانی شدید در مورد نیات ایران می‌شود که شامل انباشت مداوم اورانیوم غنی شده، بسیار فراتر از اندازه تعیین شده در برجام در رابطه با کمیت و سطح غنی‌سازی است.

اتحادیه اروپا همچنین با ادعای اینکه ایران به تعهدات پادمانی‌اش عمل نمی‌کند از ایران خواست تا بر اساس توافق‌نامه پادمانی خود برای اطلاع رسانی به آژانس از قبل در مورد تغییرات در پیکربندی و عملکرد تاسیسات هسته‌ای‌اش اقدام کند.

اتحادیه اروپا در ادامه خاطرنشان کرد: البته توجه داشته باشیم که آژانس توضیحات ایران را در مورد منشاء ذرات HEU حاوی حداکثر ۸۳.۷ درصد U-۲۳۵ در تاسیسات فردو که قبلا گزارش شده بود، پذیرفت. با این حال، ضروری است که آژانس بین المللی انرژی اتمی بتواند هر گونه اقدام ایران برای افزایش فعالیت‌های هسته‌ای‌اش را به موقع شناسایی و گزارش دهد.

اتحادیه اروپا در این بیانیه بدون اشاره به خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام و کارشکنی اعضای اروپایی این توافق در اجرای تعهدات‌شان ذیل برجام مدعی شد که ایران از تعهدات هسته‌ای خود فراتر رفته و این، موجب ایجاد یک رقابت هسته‌ای در منطقه شده است.

این اتحادیه در بخش پایانی بیانیه خود اظهار کرد: بنابراین، همکاری به موقع و کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کاملاً حیاتی است. اتحادیه اروپا حمایت قاطع خود را از مدیرکل، دبیرخانه و به‌ویژه بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به دلیل کار حرفه‌ای، عملی و بی‌طرفانه آنها اعلام می‌کند. اتحادیه اروپا همچنین به‌طور کامل از تلاش‌های آژانس برای ادامه اجرای ماموریت بلندمدت خود برای راستی‌آزمایی و نظارت مستمر در ایران حمایت می‌کند.

سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان نیز در بیانیه‌ای جداگانه در حاشیه نشست فصلی شورای حکام ادعاهایی را درباره همکاری ایران با آژانس اتمی ذیل بیانیه مشترک ماه مارس مطرح کردند و مدعی شدند که تهران به تعهدات خود در این بیانیه پایبند نبوده است.

تروئیکای اروپا همچنین در بیانیه خود با طرح درخواست‌های فراپادمانی از ایران خواستند که با نصب مجدد دوربین‌ها و تجهیزات نظارتی موافقت کند.

انگلیس، فرانسه و آلمان در ادامه مدعی شدند که ایران اراده‌ای از خود برای اجرای تعهدات شفاف ساز مندرج در بیانیه مشترک ماه مارس با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان نداده است.

آنها در بیانیه خود با تکرار ادعای مدیرکل آژانس بین‌المللی  انرژی اتمی مبنی بر اینکه ایران برای بازرسان آژانس روادید صادر نکرده است از این موضوع انتقاد کردند.

به گزارش ایسنا، کشورهای اروپایی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حالی از ایران می‌خواهند که «همکاری بیشتری» در رابطه با افزایش سطح نظارت و بازرسی‌ از فعالیت‌های هسته‌ای‌ خود داشته باشد که این نهاد بین‌المللی هیچ اقدام متقابلی برای اطمینان ایران از رفع کامل ابهامات و سوالات پادمانی انجام نمی‌دهد و به عبارتی تاکنون آژانس مابه‌ازای مشخصی برای این درخواست فراتر از تعهدات قانونی ایران ارائه نکرده است.

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس اتمی در کنفرانس خبری روز دوشنبه خود پس از آغاز نشست فصلی شورای حکام آژانس در مقر سازمان‌های بین‌المللی در وین گفت که «دستیابی به تصویر دقیق از برنامه هسته‌ای ایران بدون فیلم دوربین‌های نظارتی ضبط شده در ۲ سال‌ و نیم گذشته ممکن نخواهد بود».

گروسی همچنین در گزارش پادمانی اخیر خود درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران که هفته گذشته در اختیار ۳۵ عضو شورای حکام قرار گرفته است، تاکید کرد که «ضروری است ایران دسترسی آژانس به همه داده‌های ثبت شده موجود را فراهم کند و با آژانس در مورد ترتیبات خاص به منظور پُر کردن شکافت‌های موجود در دانش آژانس برای دوره‌هایی که هیچ داده‌ی ثبت شده‌ای وجود ندارد، موافقت کند».

اما اشاره گروسی به اطلاعات کدام یک از دوربین‌های نظارتی آژانس است و آیا درخواست مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قانونی است؟

به گزارش ایسنا،‌ اما درخواست مدیرکل آژانس برای نصب دوربین‌های اضافی در برخی مکان‌های هسته‌ای و دسترسی به داده‌های دوربین‌ها فراتر از تعهدات ایران در چارچوب موافقت‌نامه پادمانی است. اگر آژانس اصرار دارد چنین امتیاز فراپادمانی را از ایران دریافت کند، باید واسطه دریافت مابه‌ازایی سیاسی در رفع تحریم‌ها برای ایران باشد یا در رابطه با حل‌وفصل مسائل باقی‌مانده پادمانی دست از بهانه‌گیری بردارد.

در چارچوب همکاری‌های داوطلبانه ایران با آژانس در خردادماه  ۱۴۰۲ (ژوئن ۲۰۲۳) تعدادی از دوربین‌های آژانس که در چارچوب قانون اقدام راهبردی در سال ۲۰۲۱ جمع‌آوری شده بودند، در سایت اصفهان (مرکز تولید سانتریفیوژهای پیشرفته) دوباره نصب شدند.

در حقیقت، نصب دوربین‌های آژانس در مرکز تولید سانتریفیوژها در اصفهان اقدام داوطلبانه از سوی تهران در راستای اجرای بیانیه مارس ۲۰۲۳ و صرفا در جهت شفاف‌سازی و اعتمادسازی از سوی ایران بوده است. جمهوری اسلامی ایران در حالی تعدادی دوربین در اصفهان نصب کرد که برخی از سیاسیون و نمایندگان مجلس درباره قانونی‌بودن این اقدام ابهام داشته و دارند و آن را خروج از قانون اقدام راهبردی اعلام کردند، با این حال ایران تلاش کرد در راستای بهبود روابط با آژانس در مسیر حل و فصل مسائل باقی‌مانده پادمانی این همکاری را انجام دهد.

اما به نظر می‌آید که آژانس به جز ارایه اطلاعات و دسترسی‌های فراپادمانی برای حل و فصل مسائل باقی مانده، درخواست‌های اضافی و همکاری‌های بیشتری را از ایران طلب می‌کند که ربطی به موضوعات مورد بحث ندارد.