بحث سالمندی و افزایش جمعیت سالمند در سال‌های اخیر یکی از مباحث بسیار مهم در آینده کشور مطرح شده و آذربایجان شرقی نیز از این قائده مستثنی نیست چرا که این استان، پنجمین استان پیر کشور است.
به گزارش نصر، سالخوردگی با خود جنبه‌های مثبت و منفی می‌آورد. مثبت از آن جهت که تجربه و افزایش امید به زندگی و در نتیجه امید به آینده در دل جامعه بیشتر می‌شود اما اگر این سالمندان توان مالی مراقبت از خود نداشته باشند، مشکلات بسیاری برای جامعه پدیدار می‌سازند.
هم‌چنین بالا بودن نرخ سالمندی در یک جامعه شاید نشان از پایین بودن نرخ نیروی جوان و اشتغال برای تولید داخلی و در نهایت امنیت آن باشد.
افزایش چندین درصدی سالمندی طی ۲۶ سال اخیر
ناصر رهبر، رئیس گروه سلامت جمعیت و خانواده دانشگاه علوم پزشکی تبریز در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این‌که شعار روز جهانی سالمند امسال "تاب آوری و مشارکت زنان سالمند" است، گفت: تعداد سالمندان استان طی سال‌های گذشته افزایش یافته و از ۴.۹ درصد در سال ۷۵ به ۱۲.۹ درصد در سال جاری رسیده است.
وی افزود: ازمجموع سالمندان استان، ۴۹.۰۹ درصد مرد و ۵۰.۹ درصد زن هستند. ۵۶.۶ درصد سالمندان در سنین ۶۰-۶۹ و ۲۷.۱ درصد نیز در سنین ۷۰-۷۰ هستند. باقی سالمندان استان نیز در سنین بالاتر از ۸۰ قرار دارند.
وی با بیان این‌که جمعیت سالمندی در استان، دو درصد بیشتر از میانگین کشوری است، افزود: شهرستان‌های شبستر، خداآفرین و کلیبر بیشترین سالمند و چاراویماق، اسکو و ملکان کمترین جمعیا سالمندی را دارند.
رهبر گفت: بنا بر گفته‌ی پیامبر گرامی اسلام (ص) "هر پیری در میان طایفه‌اش هم‌چون پیامبری است در میان امتش" که موضوع سلامتی و ارتباط آن با افزایش سال‌های زندگی در عصر حاضر چالش‌های فراوانی را به وجود آورده است.
وی افزود: افزایش طول عمر انسان‌ها و اضافه شدن جمعیت سالمندان یکی از دستاوردهای قرن ۲۱ بوده و سالخوردگی جمعیت پدیده‌ای است که برخی از جوامع بشری با آن روبرو شده و یا خواهند شد. این پدیده ناشی از بهبود شرایط بهداشتی است که از یک طرف منجر به کاهش مرگ به ویژه مرگ و میر کودکان و نهایتا افزایش امید به زندگی شده و از سوی دیگر با اعمال سیاست کنترل موالید باعث افزایش درصد سالخوردگان به کل جمعیت شده است.
وی با تاکید بر این‌که باید سالخوردگی جمعیت را یک موفقیت بهداشتی و وجود سالمندان را نعمتی از نعمات بیشمار پروردگار محسوب کرد، گفت: پدیده سالخودگی در جهان و در کشور ما نیز اجتناب ناپذیر خواهد بود لذا بر همین اساس جهان و از جمله کشور ما نیز به سرعت در حال پیر شدن بوده و نسبت افراد ۶۰ ساله و بالاتر به کل جمعیت در حال افزایش است.
رئیس گروه سلامت جمعیت و خانواده دانشگاه علوم پزشکی تبریز ادامه داد: جوانان پر تعداد امروزی، سالمندان فردای ایران خواهند بود و کشورمان باید خود را برای شرایط ویژه مهیا سازد چرا که انبوه سالمندان فردای ایران، به مقتضای شرایط سنی، روحیات و مطالبات دوران سالمندی، بیماری‌ها و مشکلات فیزیکی و جسمی و روانی آن و... شرایطی غیر از واقعیات جمعیت جوان امروز ایران را ایجاب خواهند کرد.
وی خاطرنشان کرد: با توجه به این‌که سالمندان گروه متنوعی با خواسته‌ها و نیازهای متفاوت هستند، هیچ سازمان یا وزارتخانه خاصی به تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی مسائل همه جانبه آن‌ها باشد، به همین دلیل لازم است با محوریت شورای ملی سالمندان کشور و دبیرخانه آن، همه دستگاه‌های عضو این شورا مشارکت فعال در اجرای سند ملی سالمندان کشور داشته باشند.
فرگل صحاف، مدیرکل بهزیستی آذربایجان شرقی نیز در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این‌که همه ساله ۷.۱ درصد به جمعیت جهان افزوده می‌شود، اظهار کرد: این افزایش برای جمعیت بالای ۶۰ سال سه درصد بوده و این تفاوت ترکیب جمعیتی، جهان را به سوی سالمندی سوق می‌دهد.
۱۸ درصد سالمندان نیازمند مراقبت‌های توانبخشی
وی افزود: مطالعات نشان می‌دهد که ۷.۸۱ درصد سالمندان کاملا مستقل و ۳.۱۳ درصد آن‌ها نیازمند کمک در انجام فعالیت‌های روزمره خود هستند و پنج درصد نیز کاملا غیر مستقل و به دیگران وابسته بوده که در مجموع تعداد سالمندان نیازمند به خدمات توانبخشی مراقبتی حدود ۱۸ درصد است.
وی خاطرنشان کرد: با احتساب کل جمعیت آذربایجان شرقی( چهار میلیون نفر)، جمعیت بالای ۶۰ سال استان حدود ۴۸۲ هزار نفر معادل ۸.۱۱ درصد بوده و از این حیث پنجمین استان کشور محسوب می‌شود.
تمامی سالمندان استان دارای دفترچه بیمه سلامت
صحاف با بیان این‌که تمامی سالمندان استان دارای دفترچه بیمه سلامت بوده و از پوشش بیمه خدمات ۹ گانه بهره می‌برند، گفت: تعداد ۱۲۳ نفر از خرید خدمت گفتار درمانی، کاردرمانی و شنوایی شناسی بهره مند شده و بسته به نیازها و بر اساس آیین نامه حمایت‌های موردی سازمان از خدمات غیر مستمر نیز بهره مند هستند.
وی خاطرنشان کرد: خدمات توانبخشی مبتنی بر جامعه از برنامه‌های شناسایی سالمندان در روستاها است که از سال ۱۳۷۴ تا کنون اجرا شده و ۹۸ درصد روستاها را تحت پوشش قرار داده است. خدمات مختلفی چون شناسایی سالمندان و ارائه خدمات به ۴۵۰۰ سالمند در سراسر استان با بهره گیری از توان موسسات خیریه و مراکز غیر دولتی و استفاده از تجهیزات و فضاهای مناسب و نیروی انسانی متخصص متناسب با نیازهای گروه هدف پزشکی و توانبخشی اجتماعی و توانبخشی حرفه‌ای برنامه ریزی شده است.
وی خاطرنشان کرد: مراکز روزانه آموزشی توانبخشی با همکاری بخش غیر دولتی و با هدف رساندن گروه هدف به حداکثر سطح استقلال و عملکرد ایجاد شده‌اند که در این مراکز، سالمند با مراجعه به مرکز از بسته خدمات تخصصی برخوردار و خود و خانواده‌اش از آموزش‌های لازم بهره مند خواهند شد.
مدیر گروه سلامت جمعیت و خانواده دانشگاه علوم پزشکی تبریز گفت: برای سالمندانی که قادر به مراجعه به مراکز روزانه نیستند، تیم تخصصی خدمات توانبخشی و مراقبتی در منزل با هدف ارتقا سطح سلامت و رسیدن سالمند به حداکثر استقلال نسبی در عملکرد افراد انجام می‌گیرد.