درحالی که بعد از شیوع کوویدـ۱۹ و تقاضای قابل توجه به آموزش آنلاین، بسیاری از شرکت‌ها در تولید و توسعه نرم‌افزارهای آموزشی رونق یافته‌اند، اما یکی بزرگترین مشکلات این روش آموزشی جایگزین، دسترسی نابرابر افراد به امکانات آموزشی است تا جایی که باعث شده کارشناسان نسبت به همه‌گیری «شکاف دیجیتالی» بعد از اتمام کرونا هشدار دهند.
نگاهی به تاثیرات و چالش‌های آموزش در دوران کرونا
به گزارش ایکنا، از زمان شیوع همه‌گیری بیماری کوویدـ۱۹ در جهان، بسیاری از بخش‌های مختلف زندگی بشر تحت تأثیر قرار گرفت. بخش‌های مختلفی مانند تجارت، گردشگری، خرده فروشی، حمل و نقل به دلیل شیوع این ویروس با تأثیرات منفی روبه‌رو شدند و بسیاری از صاحبان مشاغل در این بخش‌ها و بخش‌هایی که به نوعی به ارتباط نزدیک انسانی نیاز داشتند، متضرر شدند.
یکی از مهمترین بخش‌هایی که با شیوع کوویدـ۱۹ تحت تأثیر قرار گرفت، بخش آموزش بود. این حوزه به طور سنتی نیازمند حضور و رودررویی افراد است اما بعد از شیوع کوویدـ۱۹ فعالان عرصه آموزش به تغییر رویه محکوم شدند؛ تغییر رویه‌ای که باعث شد در بخش‌هایی، روش آموزش افراد به طور بنیادین متحول شود و به نظر می‌رسد که این تغییر روش‌ها حتی بعد از پایان همه‌گیری ادامه پیدا کند.
جهان به سوی یادگیری دیجیتالی
البته این امر در سراسر جهان صادق بوده و همه افراد از جمله کودکان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. عوامل متعددی مانند کشور یا منطقه‌ای که افراد تحت آموزش در آن زندگی می‌کنند و مسائلی مانند سن افراد و و میزان دسترسی به برخی از روش‌های آموزشی جایگزین باعث می‌شود که میزان تأثیر این روش‌ها متفاوت باشد.
این موضوع اهمیت زیادی برای جامعه جهانی داشته و آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد در توییت اخیر خود در این زمینه نوشت: «مدارس ۱۵۶ میلیون دانش‌آموز به دلیل همه‌گیری کرونا هنوز تعطیل است و ۲۵ میلیون نفر ممکن است هرگز به مدارس بازنگردند. بهبود همه‌گیری کرونا مستلزم سرمایه‌گذاری روی معلمان، یادگیری دیجیتالی و نظام مناسب آموزشی برای آینده است».
 دبیرکل سازمان ملل متحد پیش‌تر نیز در توییتی در این باره نوشته بود: «میلیون‌ها کودک و نوجوان هنوز خارج از مدرسه هستند و این باعث افزایش آسیب‌پذیری آنها در برابر خشونت و فشار ذهنی می‌شود‌، در حالی که خدمات پشتیبانی به‌صورت آنلاین قطع شده است. سلامت روان کودکان ما باید در اولویت برنامه‌های بهبودی کرونا باشد».
با وجود اینکه این روش‌های جایگزین تا حد زیادی توانسته‌اند بر مشکلات ناشی از بسته ‌شدن مراکز آموزشی غلبه کنند اما مشکلات خاص خود را داشته‌اند.
نگاهی به تاثیرات و چالش‌های آموزش در دوران کرونا
 
بازار داغ آموزش آنلاین
با تغییر ناگهانی آموزش از کلاس درس به اتاق‌های خانه در بسیاری از نقاط جهان، این سؤال پیش‌ آمده که آیا استفاده از یادگیری آنلاین پس از پایان همه‌گیری ادامه پیدا می‌کند یا خیر و چگونه این تغییر بر آموزش تأثیر می‌گذارد؟
حتی قبل از شیوع کوویدـ۱۹، رشد و استقبال بالایی در زمینه توسعه فناوری آموزش(edtech) وجود داشت، به طوری که سرمایه‌گذاری‌های جهانی در این حوزه در سال ۲۰۱۹ به ۱۸,۶۶ میلیارد دلار رسید و پیش‌بینی می‌شد بازار آموزش آنلاین تا سال ۲۰۲۵ به ۳۵۰ میلیارد دلار برسد.
در پاسخ به تقاضای قابل توجهی که بعد از شیوع کوویدـ۱۹ به وجود آمد، بسیاری از شرکت‌هایی که در کار تولید و توسعه نرم‌افزارهای آموزشی هستند، برخی از خدمات جدید را ارائه و یا خدمات قبلی خود را توسعه داده‌اند.
BYJU’S یکی از همین شرکت‌ها بوده که در شهر بنگلور هند بنیان نهاده شد. این شرکت آموزش آنلاین که در سال ۲۰۱۱ تأسیس شده اکنون با ارزش‌ترین شرکت توسعه فناوری آموزش در جهان است. به گفته مرینال محیط(Mrinal Mohit)، مدیرعامل این شرکت، از زمان اعلام کلاس‌های رایگان در برنامه Think and Learn این شرکت، BYJU’s شاهد افزایش ۲۰۰ درصدی تعداد دانش‌آموزانی است که از محصول این شرکت استفاده می‌کنند.
در چین، کلاس درس Tencent از اواسط ماه فوریه پس از دستور دولت چین برای بسته شدن مراکز آموزشی، به حدود ۲۵۰ میلیون دانش‌آموز تمام‌وقت برای ادامه تحصیل از طریق بسترهای آنلاین، خدمت کرده است. این امر منجر به «بزرگترین حرکت آنلاین» در تاریخ آموزش و پرورش شد که تقریباً ۷۳۰،۰۰۰ نفر یا ۸۱ درصد دانش‌آموزان از طریق مدرسه آنلاین Tencent K-۱۲ در ووهان در کلاس‌ها شرکت کردند.
سایر شرکت‌ها در حال تقویت قابلیت‌های ارائه یک فروشگاه در کنار آموزش افراد برای معلمان و دانش‌آموزان هستند. به عنوان مثال، مجموعه تحقیقاتی Lark، مستقر در سنگاپور با همکاری شرکت ByteDance به ارائه زمان نامحدود ویدئو کنفرانس به معلمان و دانش‌آموزان اقدام کرد. این شرکت قابلیت‌های دیگری مانند ترجمه خودکار، ویرایش همزمان کار پروژه و برنامه‌ریزی تقویم هوشمند ارائه کرد. برای انجام سریع و در زمان بحران، Lark زیرساخت‌های سرور جهانی و قابلیت‌های مهندسی خود را افزایش داد تا از اتصال مطمئن به برنامه‌ها اطمینان حاصل پیدا کند.
نگاهی به تاثیرات و چالش‌های آموزش در دوران کرونا
در برخی از مناطق، مدارس مشارکت‌های منحصر به فردی داشته‌اند. در آمریکا، همکاری بین اتحادیه مدارس لس‌آنجلس و PBS SoCal/KCET برای ارائه برنامه‌های آموزشی بومی، با کانال‌های جداگانه متمرکز بر سنین مختلف و طیف وسیعی از گزینه‌های دیجیتال انجام شد. در بریتانیا، غول‌های رسانه‌ای مانند BBC برنامه‌های آموزشی خود را افزایش دادند. Bitesize Daily، که در ۲۰ آوریل راه اندازی شد، ۱۴ هفته آموزش مبتنی بر برنامه درسی را برای کودکان در سراسر بریتانیا ارائه داد و افراد مشهوری مانند سرجیو آگوئرو، بازیکن فوتبال منچسترسیتی، در این طرح برخی از مطالب را آموزش می‌دهد.
دسترسی نابرابر؛ چالش اصلی آموزش آنلاین
یکی بزرگترین مشکلات جایگزین شدن آموزش آنلاین بر حضوری، دسترسی نابرابر افراد به امکانات آموزشی است. برای مثال در برخی کشورهایی که مشکلات ساختاری و زیربنایی در حوزه اینترنت و شبکه‌ دارند، میزان دسترسی افراد به آموزش آنلاین برابر نیست و افراد در مناطق کمتر توسعه‌یافته و محروم ممکن است برای دسترسی به این خدمات با مشکل روبه‌رو شده و حتی به‌طور کامل از آن محروم شوند. برای مثال، در حالی که ۹۵ درصد از دانش‌آموزان در سوئیس، نروژ و اتریش از رایانه برای کار در مدرسه استفاده می‌کنند، طبق اطلاعات سازمان همکاری و توسعه اقتصادی تنها ۳۴ درصد از دانش‌آموزان در اندونزی این کار را انجام می‌دهند.
در ایالات متحده، شکاف قابل توجهی بین افراد وجود دارد: براساس آمار، تقریباً همه ۱۵ ساله‌ها از طبقات مرفه برای انجام کارهای خود رایانه دارند و ۲۵ درصد از افراد طبقه محروم به این امکان دسترسی نداشتند. این باعث شده که برخی کارشناسان نسبت به همه‌گیر شدن آنچه این افراد «شکاف دیجیتالی» می‌خوانند بعد از اتمام دوران کوویدـ۱۹ هشدار دهند.
مقایسه آموزش آنلاین با حضوری
در مورد تأثیرات یادگیری آنلاین و مقایسه آن با یادگیری حضوری تحقیقاتی شده است. شواهدی وجود دارد که نشان داده یادگیری آنلاین می‌تواند از جهات مختلف مؤثرتر باشد. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که دانش‌آموزان به‌طور متوسط ۲۵ تا ۶۰ درصد مطالب بیشتری را هنگام یادگیری آنلاین در کلاس درس حفظ می‌کنند. این بیشتر به این دلیل است که دانش‌آموزان قادر به یادگیری سریعتر آنلاین هستند. یادگیری الکترونیک ۴۰ تا ۶۰ درصد زمان کمتری برای یادگیری نسبت به کلاس درس سنتی نیاز دارد، زیرا دانش‌آموزان می‌توانند با سرعت خود یاد بگیرند، به عقب برگردند و دوباره بخوانند، رد شوند یا مفاهیم دلخواه را تسریع کنند.
با این وجود، اثربخشی آموزش آنلاین در بین گروه‌های سنی متفاوت است. اجماع عمومی در مورد کودکان به‌ویژه گروه کم‌سن‌ و سال‌تر، محیطی منظم برای آموزش را لازم می‌داند، زیرا تمرکز کودکان به‌راحتی می‌تواند به وسیله عوامل گوناگون از بین برود. برای بهره‌مندی کامل از آموزش آنلاین، باید تلاش شود این کلاس‌ها چیزی فراتر از تکرار صِرف کلاس فیزیکی/سخنرانی از طریق قابلیت‌های ویدئویی باشد.
اما در این میان، چیزی که واضح است این که شیوع کوویدـ۱۹ در جهان، بسیاری از مفاهیم بشری از جمله آموزش را تحت تأثیر خود قرار داد و تغییراتی که این بیماری در زندگی بشر به وجود آورد ممکن است تا سال‌ها آثار خود را نشان دهد. به نظر می‌رسد حوزه آموزش هم که با وجود کوویدـ۱۹ با تغییرات بنیادینی روبه‌رو شده، جای خود را در دنیای پسا کووید باز خواهد کرد.
گزارش از محمدحسن گودرزی